Trong podcast “Ôm con vào lòng” nhân ngày Thế giới nâng cao nhận thức về Tự Kỷ mới đây, chuyên gia Giáo dục Lê Thị Phương Nga - một người mẹ có con trai mắc rối loạn này đã chia sẻ về các dấu hiệu có thể dễ dàng nhận ra. Theo đó, chị Nga cho biết, ngoài yếu tố chậm nói, không có giao tiếp xã hội thì trẻ quá xinh đẹp cũng là một đặc điểm khi mắc tự kỷ. “Khi sinh con trai thứ 3, thấy con rất xinh đẹp, tôi rất mừng”, người mẹ chia sẻ.

Đến khi con từ 7 tháng tuổi trở đi, từ các dấu hiệu quấy khóc, ngủ chỉ 3 giờ/ngày, từ chối đồ ăn, không có cảm xúc khi nghe người lớn gọi và được người thầy giáo có nhiều kinh nghiệm về trẻ tự kỷ cảnh báo, chị Nga đưa con đi khám nhiều nơi thì chết lặng khi con trai được chẩn đoán mắc rối loạn phổ tự kỷ.

Hiện con trai chị Ngc đã 27 tuổi và đã thoát được tự kỷ. Thế nhưng, hành trình đưa con trở lại như những đứa trẻ bình thường khác của chị vô cùng vất vả, gian nan.

Sau này, từng tiếp xúc với nhiều gia đình có trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ như con trai mình, điều chị nhận thấy, bé nào cũng xinh đẹp và đáng yêu. “Tôi thấy, bé trai, bé gái nào bị tự kỷ cũng xinh đẹp”, chị Nga nói.

Chị Thanh Thảo (TP.HCM) cũng có con gái 5 tuổi bị tự kỷ. Hiện chị đang đồng hành của con trong quá trình giúp con trở lại như những đứa trẻ bình thường khác. Điều chị nhận ra ở con gái trước khi được chẩn đoán tự kỷ là con có "đôi mắt đặc biệt" và rất xinh đẹp.

Hay bé gái tên Lan Nini (8 tuổi, ở Trung Quốc) mới đây đã nỗi tiếng trên mạng xã hội vì quá xinh đẹp. Điều này khiến cha mẹ bé gái rất vui và tự hào về con. Tuy nhiên, khi được 6 tháng tuổi, Nini vẫn chưa có phản ứng với các kích thích bên ngoài. Cô bé thậm chí còn chưa thể giữ thẳng đầu. Khi đưa con đi khám ở bệnh viện, ba mẹ Nini rất đau lòng khi con gái được chẩn đoán mắc rối loạn phổ tự kỷ. 

Trẻ 9 tháng tuổi không nói bập bẹ hãy đưa đi khám tự kỷ

Theo TS.BS Đinh Thạc, Trưởng khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ là rối loạn khá phổ biến hiện nay. Theo thống kê mới nhất vào năm 2023 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), cứ 36 trẻ sẽ có 1 trẻ tự kỷ, chiếm gần 1% trẻ em. Tại khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, mỗi năm có khoảng 1,5 - 2 % số trẻ đến khám và điều trị tại bệnh viện về rối loạn này.

Bé Nini rất nổi tiếng trên mạng xã hội vì quá xinh đẹp. Ảnh minh họa.

Bác sĩ Thạc cho rằng, giai đoạn 0-6 tháng tuổi rất khó biết được trẻ có bị tử kỷ hay không, vì giai đoạn này trẻ chưa phát triển hết các giác quan.

Bước sang giai đoạn 7-12 tháng tuổi, trẻ sẽ có các dấu hiệu bất thường như ngủ ít, hay sẽ gặp các rối loạn đi kèm như rối loạn động kinh qua các biểu hiện gồng người, co gồng tay chân, nhăn mặt… Nhưng ở giai đoạn này, cha mẹ phải luôn để ý, đồng hành với trẻ thì mới thấy sự bất thường của con.

Giai đoạn dễ phát hiện trẻ mắc tự kỷ hơn là từ 12-24 tháng tuổi. Ở giai đoạn này, trẻ đã chập chững bước đi, biết quan sát người xung quanh, biết nói, biết tự chơi đồ chơi. Lúc này, nếu trẻ không nói được các từ đơn giản như ba, mẹ, bà hay nghe người lớn gọi không ngoảnh lại, không có cảm xúc thì nên đưa con đi khám.

Theo TS.BS Đinh Thạc, khi trẻ 9 tháng tuổi không biết nói bập bẹ, cha mẹ nên đưa đi khám để có thể sớm chẩn đoán nguyên nhân.

Hiệp hội Tâm thần Nhi khoa Mỹ đã đưa ra 5 cảnh báo để phụ huynh có thể dễ dàng quan sát con, đưa con đi khám sớm tự kỷ sớm gồm:

- Trẻ không bập bẹ khi 9 tháng tuổi.

- Trẻ không giao tiếp được, như người lớn gọi không quay lại, không có các biểu hiện vui, cười khi người lớn chơi cùng lúc 12 tháng tuổi.

- Trẻ 16 tháng tuổi không nói được từ đơn.

- Khi trẻ 24 tháng tuổi không nói được từ đôi như ba ơi, mẹ ơi, đi chơi…

- Trẻ bị thoái lùi hoặc mất đi các kỹ năng bình thường.

Bác sĩ Thạc khuyến cáo, khi con có các dấu hiệu này, phụ huynh nên đưa đi khám sớm để tạo cho trẻ có cơ hội điều trị sớm, cha mẹ đỡ vất vả hơn. Còn về trường hợp trẻ tự kỷ luôn xinh đẹp như người mẹ trên chia sẻ, có thể là trẻ nào trong mắt ba mẹ cũng xinh đẹp, cũng đáng yêu và cần được nhận những điều tốt đẹp nhất. Với trẻ tự kỷ, các em phải chịu nhiều thiệt thòi hơn nên ai cũng thấy các em xinh đẹp, đáng yêu hơn.