PGS.TS.BS Trịnh Thị Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Gan mật Việt Nam, cho hay trong quá trình khám bệnh bác sĩ đã tiếp nhận không ít trường hợp tới khám có triệu chứng chán ăn, vàng da, kết quả gan đã bị xơ. “Thủ phạm” dẫn tới xơ gan của bệnh nhân là do nhiễm viêm gan virus B nhưng không được phát hiện sớm để điều trị dự phòng xơ gan. Cũng có những trường hợp bệnh nhân khi phát hiện ung thư gan mới biết cả nhà bị nhiễm viêm gan virus.

PGS Trịnh Thị Ngọc đang khám cho bệnh nhân

Tại Việt Nam, viêm gan virus đang là nguyên nhân hàng đầu gây ra căn bệnh ung thư gan.

PGS Ngọc cho hay: "Không phải ngẫu nhiên mà chúng tôi luôn khuyên mọi người cần tiêm phòng vắc xin viêm gan B để ngừa ung thư gan. Vì nhiễm virus viêm gan B diễn biến thường rất âm thầm, bệnh nhân có thể tiến tới xơ gan và ung thư gan.

Năm nay, ngày viêm gan thế giới cũng đã đưa ra thông điệp 'One life, one liver', tạm dịch là 'Một cuộc sống, một lá gan'. Do vậy, mỗi người khi phát hiện ra mình nhiễm virus viêm gan cần phải khám sớm, hành động sớm (theo dõi, điều trị) để phòng ngừa ung thư gan".

So với35 năm về trước, tỷ lệ viêm gan B của Việt Nam đã giảm xuống rất nhiều. Trước kia, tỷ lệ viêm gan B khoảng 15%, hiện nay, đã giảm xuống còn 9-10% trên tổng dân số. Còn với viêm gan C, hiện nay có khoảng 1-1,5% dân số mắc bệnh. Rất may mắn, viêm gan C đã có thuốc điều trị hiệu quả, hết hẳn virus.

Số bệnh nhân viêm gan giảm theo PGS Ngọc là do Việt Nam đã thực hiện tốt chương trình tiêm chủng mở rộng vắc xin viêm gan B cho trẻ nhỏ. Đặc biệt là việc quản lý thai phụ có viêm gan B tốt hơn. Bên cạnh đó là các dụng cụ y tế như bơm kim tiêm, dây truyền dùng 1 lần đã giảm nguy cơ lây nhiễm nếu có can thiệp.

Dấu hiệu cảnh báo viêm gan virus

PGS. TS.BS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, viêm gan virus diễn biến âm thầm. Rất nhiều người khi bị xơ gan, ung thư gan mới biết mình nhiễm virus. Do lá gan nằm trong ổ bụng nên các triệu chứng thường rất nghèo nàn, không có triệu chứng đau. Khi viêm gan diễn tiến tới xơ gan, bệnh nhân mới có triệu chứng: mệt mỏi, chán ăn, nước tiểu vàng.

Ngoài ra, bệnh nhân có những biểu hiện như: da sạm, ngứa, đi ngoài phân lỏng, đau tức hạ sườn phải. Kết quả xét nghiệm máu, siêu âm đo độ đàn hồi gan giảm, xơ hoá.

Theo PGS Cường, virus viêm gan B không điều trị sẽ âm thầm tàn phá dẫn tới xơ gan, ung thư gan. Viêm gan B lây qua 3 con đường: từ mẹ sang con, đường máu, đường tình dục. Bác sĩ khuyến cáo hiện nay trào lưu làm đẹp nở rộ, chị em đi làm đẹp cần chọn cơ sở uy tín, dụng cụ vô trùng để đảm bảo không bị lây nhiễm viêm gan B.

PGS Ngọc cho hay, viêm gan B là bệnh diễn biến rất âm ỉ và tiềm tàng được chia làm 4 giai đoạn:

- Viêm gan cấp: Bệnh diễn biến trong 2 tháng đầu. Sau 6 tháng tình trạng viêm gan vẫn còn sẽ chuyển sang viêm gan mạn tính.

- Giai đoạn viêm gan mạn tính: Diễn biến từ 10-20 năm thậm chí 30 năm tuỳ thuộc vào mỗi bệnh nhân có đồng nhiễm virus khác không. Bệnh nhân viêm gan B trên nền bệnh lý, nhiễm các virus khác sẽ diễn biến ngắn hơn.

- Giai đoạn 3: Sau giai đoạn mạn tính bệnh nhân sẽ có diễn biến xơ gan: Xơ gan còn bù, xơ gan mất bù.

Đối với xơ gan còn bù, bệnh nhân có triệu chứng mệt mỏi, chức năng gan suy giảm, không phù.

Đối với xơ gan mất bù, dân gian vẫn còn gọi là xơ gan cổ trướng, trong giai đoạn này chức năng gan suy giảm mạnh, mắt vàng, phù chân hoặc thoát dịch vào phủ tạng (tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng). Bệnh nhân xơ gan cổ trướng khi soi dạ dày có thể giãn thực quản độ 2-3. Trường hợp này điều trị khó khăn, ghép gan mới cứu sống được bệnh nhân.

PGS Ngọc cho biết cách phòng ngừa viêm gan đơn giản và hiệu quả nhất là tiêm phòng vắc xin viêm gan B. Trong một gia đình nếu có một trường hợp nhiễm viêm gan B thì tất cả mọi người cần phải đi kiểm tra, nếu chưa mắc phải tiêm phòng vắc xin.

Đối với những người cần kháng thể ngay, 1 tháng tiêm 1 lần. Đối với người muốn tạo kháng thể từ từ trong 6 tháng, nên tiêm đủ 3 mũi và sau 1 năm tiêm nhắc lại. Sau đó, cứ 5 năm nên tiêm một mũi nhắc lại để tạo kháng thể.