"Trong một sự phản bội nghiêm trọng lời tuyên thệ nhậm chức, Tổng thống Trump đã kích động một đám đông bạo lực tấn công Đồi Capitol Mỹ trong phiên họp chung, cản trở việc quốc hội xác nhận ông Joseph R. Biden, Jr. là người chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống", các nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện, đứng đầu là Jamie Raskin, viết trong bản tóm tắt pháp lý gửi lên Thượng viện hôm nay, liên kết chặt chẽ những nỗ lực lật kèo bầu cử của cựu tổng thống Donald Trump với cuộc bạo loạn chết người tại tòa nhà quốc hội hôm 6/1.

"Việc không truy tố ông ấy sẽ khuyến khích các lãnh đạo tương lai nỗ lực giành quyền lực bằng mọi giá và cho rằng không có ranh giới nào mà một tổng thống không thể vượt qua", họ lập luận.

Các nghị sĩ Dân chủ, đóng vai trò như công tố viên trong phiên tòa luận tội Trump tại Thượng viện sắp tới, cáo buộc cựu tổng thống chịu trách nhiệm "không thể nhầm lẫn" cho hành động đe dọa trực tiếp nền tảng của nền dân chủ Mỹ và lập luận ông phải bị kết tội kích động bạo loạn.

"Hành vi của ông ấy gây nguy hiểm tính mạng từng thành viên quốc hội, gây nguy hiểm cho quá trình chuyển giao quyền lực và kế nhiệm một cách hòa bình, làm tổn hại đến an ninh quốc gia của chúng ta", các nghị sĩ Dân chủ viết. "Đây chính xác là loại vi phạm hiến pháp khiến ông ấy không còn đủ tư cách tham gia các văn phòng liên bang".

Đám đông ủng hộ Trump gây bạo loạn tại tòa nhà quốc hội ở thủ đô Washington hôm 6/1. Ảnh: Reuters.

Bản tóm tắt pháp lý dài 77 trang là những lập luận mà các hạ nghị sĩ sẽ trình bày tại phiên tòa luận tội Trump ở Thượng viện ngày 9/2 tới. Tài liệu không chỉ rõ ràng quy lỗi cho Trump trong cuộc bạo loạn mà còn nhằm bác bỏ những tuyên bố rằng Trump được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất, phiên tòa luận tội là vi hiến, hoặc thậm chí không cần thiết bởi Trump đã rời nhiệm sở. Tài liệu cũng nêu hành vi của Trump nghiêm trọng đến mức yêu cầu bị truất quyền vĩnh viễn khỏi chức vụ.

Hiến pháp Mỹ quy định rõ rằng việc không đủ tư cách đảm nhiệm chức vụ có thể là một hình phạt đối với việc bị kết tội.

Các luật sư của Trump dự kiến nộp lập luận của chính họ trong hôm nay. Luật sư David Schoen nói ông sẽ lập luận rằng phiên tòa là vi hiến, nỗ lực cấm Trump ra tranh cử là phi dân chủ và lời nói của cựu tổng thống được Tu chính án thứ nhất bảo vệ.

Tuy nhiên, đảng Dân chủ không đồng ý với tất cả điểm này. "Con đường danh dự duy nhất vào thời điểm đó là Tổng thống Trump chấp nhận kết quả và thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử. Thay vào đó, ông ấy triệu tập một đám đông đến Washington, khuyến khích họ vào sự điên cuồng, và nhắm họ như một khẩu đại bác đã nạp đạn xuống Đại lộ Pennsylvania", tài liệu lập luận.

Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa dự báo rằng Trump có khả năng sẽ trắng án, với nhiều người cho rằng quốc hội nên đặt câu hỏi về tính hợp hiến của phiên tòa luận tội Trump khi ông đã rời nhiệm sở. Trong một cuộc bỏ phiếu ở Thượng viện tuần trước, 45 nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ nỗ lực hủy phiên tòa.