Tại Lễ trao giải Oscar lần thứ 93, nữ đạo diễn Chloé Zhao gây bất ngờ khi được xướng danh tại hạng mục Đạo diễn xuất sắc. Cô là nữ đạo diễn thứ hai, và là nữ đạo diễn gốc Á đầu tiên trong lịch sử, giành được giải thưởng quan trọng bậc nhất với người làm điện ảnh này.

Tháng 11/2021, Zhao ra mắt phim điện ảnh tiếp theo nhan đề Eternals. Đây là tác phẩm xoay quanh một chủng người bất tử thuộc Vũ trụ Điện ảnh Marvel. Cú chuyển hướng bất ngờ, từ dòng tác phẩm độc lập kinh phí thấp sang làm phim thương mại kinh phí lớn, xoay quanh các siêu anh hùng mang đến nhiều bất ngờ.

Đạo diễn Chloé Zhao đã chia sẻ về những kinh nghiệm đúc kết được sau nhiều năm gắn bó với phim độc lập cùng lần thử sức với tác phẩm chuyển thể từ truyện tranh siêu anh hùng.

Đạo diễn Chloé Zhao bên hai tượng vàng Oscar cho Đạo diễn xuất sắc và Phim xuất sắc (Nomadland). Ảnh: Getty Images.

Không sợ dòng phim siêu anh hùng làm mình "mất chất"

- Thể loại phim siêu anh hùng không được lòng nhiều nhà làm phim kỳ cựu với danh tiếng đã được Viện Hàn lâm ghi nhận. Đạo diễn Martin Scorsese từng nhận xét phim Marvel không phải điện ảnh. Chị có lo ngại việc đạo diễn một bộ phim siêu anh hùng như Eternals sẽ khiến quan điểm về nghệ thuật của mình bị thay đổi không?

- Tôi không nghĩ ba bộ phim đầu tay có thể nói hết về mình. Nó không bao quát được việc tôi là ai hay tôi yêu thích điều gì. Tôi lớn lên với manga làm bầu bạn và từng nuôi tham vọng trở thành nhà làm phim hoạt hình. Tôi yêu thích việc kể những câu chuyện kỳ ảo, hoành tráng hay đắm mình vào thế giới của thần thoại. Tôi thích các thương hiệu điện ảnh Lord of the Rings, Harry Potter hay Star Wars.

Vì thế, bằng việc đạo diễn một bộ phim thuộc MCU, tôi có cơ hội sáng tạo theo đúng sở thích của mình và song song, tiếp cận đông đảo khán giả hơn. Tôi yêu hành trình ấy, yêu công việc ấy. Truyện tranh và thế giới giả tưởng đã giúp óc sáng tạo của tôi bay xa, đồng hành với tôi trong những bước trưởng thành.

- Sự nghiệp làm phim của chị khởi đầu với những dự án độc lập. Sau chiến thắng tại Oscar 2021, khán giả lại được biết đến Chloé Zhao trong vai trò đạo diễn một bộ phim thương mại với quy mô hoành tráng thuộc Vũ trụ Điện ảnh Marvel. Chị có thể tiết lộ những điểm khác biệt lớn trong hai mô hình làm phim này được không?

- Tôi nghĩ khác biệt lớn nhất khi bạn làm một bộ phim thuộc MCU là họ đặt ra cho nó một hạn chót. Mọi thứ đều phải đúng lịch trình họ đặt ra, bởi bạn chỉ là một mắt xích trong kế hoạch rất dài phía trước. Với dòng phim độc lập, nếu đủ may mắn, tác phẩm của bạn mới được ra mắt. Đây cũng là một khác biệt lớn nữa. Với phim độc lập, bạn có thể dành 10 năm để thực hiện một tác phẩm, không sao cả. Nhưng phim Marvel Studios thì có lịch cụ thể và bạn buộc phải theo tiến độ đó.

Tôi nghĩ thần may mắn đã mỉm cười với mình. Hai bộ phim (Nomadland và Eternals) được làm rất sát nhau, tựa như hai đứa bé cùng lớn lên vậy. Tôi được giúp sức bởi hai ê-kíp chuyên nghiệp và đầy tinh thần hợp tác. Mỗi đoàn đều có khoảng ba sản xuất và 25 nhân viên hiện trường. Nhưng khác biệt ở chỗ 25 nhân viên của Marvel Studios có thể bao quát công việc của 1.000 người sau lưng họ. Nhưng điểm chung ở cả hai dự án là tôi đều cảm thấy mình được bảo vệ trong một bong bóng an toàn. Ở đó, tôi có thể yên tâm làm tốt công việc của mình.

Chloé Zhao cùng ê-kíp đã tới vùng sa mạc hoang vu của Công viên quốc gia Badlands, Nam Dakota (Mỹ) để ghi hình Nomadland. Ảnh: Highwayman Films.

- Mỗi đạo diễn danh tiếng đều xây dựng một phong cách nghệ thuật và ngôn ngữ điện ảnh đặc sắc. Ví dụ, khán giả sẽ ngay lập tức nhận ra phim của Vương Gia Vệ giữa hàng nghìn phim khác. Chị đã tìm ra thứ ngôn ngữ ấy cho mình chưa?

- Vương Gia Vệ là nhà làm phim tôi yêu thích hơn cả. Nói không ngoa, anh ấy là lý do tôi theo đuổi điện ảnh. Các tác phẩm của Vương Gia Vệ phản ánh bản sắc riêng rõ nét đến vậy một phần bởi anh ấy hiểu rõ mình là ai. Còn tôi thì khác, tôi vẫn trên đường tìm ra câu trả lời ấy.

Tôi vẫn đang rèn giũa tay nghề, nâng cao năng lực qua từng tác phẩm. Diện mạo các bộ phim của tôi sẽ còn thay đổi, nhưng tôi biết có một điều bất biến. Đó chính là những cảm xúc mãnh liệt, có thể hữu hình hoặc vô hình, ẩn chứa trong từng khung cảnh. Nếu tôi không thể kết nối mình với những gì trên màn ảnh - cũng chính là câu chuyện tôi muốn kể - thì cảnh phim coi như vô giá trị.

"Eternals phản ánh con người tôi"

- Trong quá trình thực hiện tác phẩm siêu anh hùng kinh phí lớn đầu tay cho Marvel Studios, chị có khi nào bị áp lực về việc công chúng và giới phê bình có thể quay lưng với đứa con tinh thần của mình không? Chị làm cách nào để vượt qua nó?

- Tôi nghĩ mình không giỏi trong việc giữ bí mật về bộ phim. Nếu vui chuyện, khéo tôi sẽ tiết lộ hết nội dung trong một nốt nhạc không chừng. Diễn viên của tôi hóa ra lại giữ bí mật về bộ phim giỏi hơn tôi. Dự án này là một thử thách lớn với tôi. Tôi ước, hy vọng chân thành luôn đấy, tôi có cơ hội thực hiện lại những tác phẩm của mình - từ ngày chập chững vào nghề không một biết một cái gì, kiên trì làm việc để tích lũy từng chút từng chút kinh nghiệm cho tới ngày hôm nay.

Ngẫm lại, chúng tôi đã làm liều khi thực hiện Nomadland. Cả đám cứ thế “bắt cóc” Frances McDormand rồi đưa chị ấy ra giữa sa mạc để ghi hình mà không hề chắc chắn mình đang, hay sẽ phải làm gì. Câu chuyện của Nomadland nhỏ, nhưng giá trị hiện thực của nó lại lớn. Mọi thứ đều sẽ bằng cách này hay cách khác kết nối với nhau. Tôi luôn sẵn sàng đương đầu thử thách, rèn luyện bản thân qua các tình huống ngặt nghèo. Xét cho cùng, đó có thể mới chính là cách một nghệ sĩ trưởng thành.

Đạo diễn Chloé Zhao và dàn tài tử, minh tinh góp mặt trong Eternals. Ảnh: Disney.

- Yếu tố văn hóa Á Đông được chị đưa vào phim như thế nào?

- Tôi là người Trung Quốc, thế nên văn hóa Á Đông chắc chắn đóng góp một phần quan trọng tạo nên con người tôi hôm nay. Gốc gác ấy phản chiếu ít nhiều trong mọi việc tôi làm, mọi tác phẩm tôi thực hiện. Nhưng tôi nghĩ mình có hai điều tâm đắc thể hiện qua Eternals.

Đầu tiên, đó là cuộc chiến giữa thiện và ác, hay cao hơn là chính và tà. Bởi gốc gác của tôi gắn với Phật giáo, nên ý tưởng một cá nhân phải vượt qua những xấu xa tà ác để hướng thiện đã luôn là giá trị tư tưởng cốt lõi. Về mặt hình ảnh của bộ phim, tôi lớn lên trong thời kỳ truyện tranh lẫn phim hoạt hình Nhật Bản bắt đầu xâm chiếm thế giới, Trung Quốc cũng không ngoại lệ. Các chất liệu văn hóa ấy ảnh hưởng rất nhiều đến tầm nhìn của tôi về bộ phim, chắc các bạn đã xem phim đều nhận ra việc này.

- Chị từng chia sẻ Eternals một phần được lấy cảm hứng từ tác phẩm The Revenant. Vậy dấu ấn của The Revenant rõ nét tới đâu trong Eternals?

- Cảnh Ikaris đánh nhau với Deviant ở Amazon được tôi xây dựng với cảm hứng từ bộ phim The Revenant. Bạn có thể thấy con quái thú tấn công nhưng máy quay không hề di chuyển. Góc máy tĩnh, quay lại cảnh vị siêu anh hùng bị Deviant chồm lên người. Tôi và đạo diễn hình ảnh cùng nhà quay phim đã nghiên cứu rất kỹ The Revenant để dàn dựng cảnh phim này. Chúng tôi không muốn một góc máy từ trên cao. Máy quay phải ở gần mặt đất, bắt lấy mọi khoảnh khắc, như thể khán giả không chỉ chứng kiến, họ còn là một phần của những gì đang xảy ra.

- Chị nghĩ điều gì khiến Eternals khác biệt so với các bộ phim trước đó của Vũ trụ Điện ảnh Marvel?

- Chắc chắn là việc chúng tôi có các Celestial rồi. Đùa thôi. Hãy lấy ví dụ về Infinity Saga (chuỗi phim MCU xoay quanh bộ Đá Vô cực), vì các bạn hẳn đã quá quen thuộc với nó rồi. Các siêu anh hùng sẽ được giới thiệu với khán giả thông qua phim riêng.

Khi khán giả đã quen với họ, các siêu anh hùng sẽ tụ họp trong phần phim chung về nhóm Avengers. Nhưng với các Eternal thì quá trình này xảy ra theo chiều ngược lại. Họ từng là một nhóm gắn bó nhưng rồi tan rã. Mỗi người theo đuổi định mệnh của riêng họ. Tôi nghĩ đây là một trong những khác biệt lớn nhất của Eternals với các bộ phim khác thuộc MCU.