"Các kíp vận hành thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất (drone FPV) thuộc Trung tâm Thử nghiệm Rubikon đã tập kích thiết giáp, nhân lực và drone của đối phương ở tỉnh Kursk. Họ còn làm gián đoạn tuyến hậu cần và cắt đứt đường rút lui bằng cách phá hủy các cây cầu", Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm 10/3.

Giới chuyên gia phương Tây nhận định sự xuất hiện của Rubikon là dấu hiệu cho thấy Nga đang tiếp tục tăng sức ép lên lực lượng Ukraine ở Kursk, do đây là một trong những đơn vị drone tinh nhuệ nhất của quân đội Nga.

Bộ Quốc phòng Nga thành lập Trung tâm Thử nghiệm Rubikon hồi tháng 8/2024, trên cơ sở một đơn vị drone thuộc quân đội Nga. Đơn vị này có nhiệm vụ tuyển chọn và đào tạo giảng viên, nâng cao chuyên môn cho nhân sự vận hành drone trong các đơn vị. Rubikon còn phát triển và thử nghiệm các hệ thống robot tiên tiến, đưa chúng vào hoạt động và huấn luyện người vận hành.

"Chưa rõ cơ cấu tổ chức thật sự của Rubikon. Không ai biết họ là đơn vị drone riêng lẻ, lực lượng hiệp đồng quy mô lớn hay chỉ tổng hợp video từ các đơn vị sẵn có. Chỉ có thể xác định là Rubikon đang tập trung vào ba mặt trận chính gồm Kursk, Pokrovsk và Velyka Novosilka. Họ đang hoạt động mạnh và gây thiệt hại nặng nhất cho đối phương ở Kursk", Andrew Perpetua, nhà phân tích dữ liệu tình báo nguồn mở về xung đột Ukraine, cho hay.

Các video tại mặt trận Kursk được Rubikon công bố từ giữa tháng 1, nhưng chỉ là những cuộc tập kích đơn lẻ. "Con số này đột ngột tăng vọt sau đó một tháng, cho thấy hàng chục khí tài, trong đó có thiết giáp kháng mìn, xe chiến đấu bộ binh Bradley và BMP, xe bán tải... bị phá hủy trong thời gian ngắn", Perpetua nói.

Đơn vị Rubikon sử dụng chiến thuật tiên tiến, họ khoanh vùng các đoạn đường dài khoảng 100-300 m và dùng lượng lớn drone để tập kích mục tiêu đi qua khu vực.

"Các trận tập kích thường diễn ra theo phương thức hiệp đồng, đôi khi drone đồng thời tấn công cả 4 phía của phương tiện. Cách tiếp cận này cũng được dùng để phá hủy liên tiếp các phương tiện trong một đoàn xe, gây thiệt hại lớn cho Ukraine", Perpetua nhận định.

Quân nhân Nga huấn luyện vận hành drone tháng 8/2023. Ảnh: BQP Nga

Rubikon còn cho drone bay là là hoặc nằm trên mặt đất, sau đó kích hoạt đầu đạn nổ lõm hướng lên trên khi phương tiện Ukraine chạy qua, tương tự mìn chống tăng.

"Rubikon giúp Nga chiếm ưu thế trong tác chiến drone, vốn là lợi thế chính của Ukraine. Họ sở hữu những mẫu drone tinh xảo và hệ thống điều khiển vô tuyến có khả năng nhảy tần rất nhanh, cho phép vô hiệu hóa những biện pháp gây nhiễu được Ukraine sử dụng trên chiến trường", cây bút David Axe viết trên Forbes.

Nhà phân tích Perpetua cho rằng Rubikon dùng drone FPV tiêu chuẩn, thường là loại trang bị cảm biến hồng ngoại, nhưng có khả năng kháng nhiễu rất cao và hiệu quả hơn drone cáp quang cồng kềnh.

"Ukraine đang hứng chịu thiệt hại đáng kể ở Kursk, với hàng trăm phương tiện đã bị phá hủy và tuyến hậu cần bị đe dọa nghiêm trọng. Nếu không có công nghệ gây nhiễu tiên tiến để đối phó drone của Rubikon, quân đội Ukraine sẽ gần như không còn khả năng bám trụ lâu dài tại đây", Perpetua cảnh báo.

Theo ước tính của Forbes, khoảng 10.000 binh sĩ Ukraine thuộc Nhóm tác chiến - chiến thuật Siversk đang tham chiến tại tỉnh Kursk. Lực lượng này từng đạt được một số bước tiến hồi đầu tháng 2, nhưng tình thế đảo chiều khi Rubikon bắt đầu triển khai và gây thiệt hại nặng cho đối phương.

"Lực lượng Nga đang phá hủy các cây cầu ở tỉnh Kursk và dọc theo biên giới, cố gắng ngăn cản nhóm tác chiến - chiến thuật Siversk rút về nước", Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine (CDS), viện nghiên cứu độc lập ở Kiev, nhận xét.

Các làng ở tỉnh Kursk và Sumy mà Nga tuyên bố kiểm soát trong ngày 9/3. Đồ họa: DeepState

Ukraine tháng 8/2024 tấn công Kursk và mong muốn buộc Nga rút quân về bảo vệ tỉnh biên giới, ngăn bước tiến của đối phương ở mặt trận Donbass, cũng như tạo đòn bẩy cho chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky tại những cuộc đàm phán trong tương lai.

Tuy nhiên, tình hình không như Ukraine kỳ vọng. Sau thời gian đầu bị bất ngờ, quân đội Nga đã củng cố lực lượng và huy động hàng chục nghìn quân cho mặt trận Kursk, trong khi vẫn duy trì đà tiến ở Donbass.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev ngày 9/3 khẳng định Moskva sắp "đóng nồi hầm" ở Kursk, ám chỉ lực lượng Ukraine tại đây sắp bị bao vây hoàn toàn. Tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky sau đó cho biết lực lượng nước này không có nguy cơ bị bao vây ở Kursk và "đang kiểm soát tình hình" khu vực biên giới.

Trang tin quân sự RusVesna của Nga nói rằng Ukraine hiện chỉ còn kiểm soát khoảng 288 km2 lãnh thổ tại tỉnh Kursk, trong khi con số ước tính được Bộ Quốc phòng Anh công bố ngày 10/3 là khoảng 300 km2.