"Đó là cảnh tượng kinh khủng và đau lòng", cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush nói trong tuyên bố hôm 6/1. "Đây là cách tranh cãi kết quả bầu cử ở một nền cộng hòa chuối - không phải ở nền cộng hòa dân chủ chúng ta".

"Tôi bàng hoàng trước hành vi liều lĩnh của một số lãnh đạo chính trị kể từ sau cuộc bầu cử và trước sự thiếu tôn trọng đối với các thiết chế, truyền thống của chúng ta được thể hiện ngày hôm nay", ông nói thêm, theo CNN.

Cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush. Ảnh: Getty.

"Cộng hòa chuối" (banana republic) là thuật ngữ chính trị mô tả các quốc gia có nền chính trị bất ổn và nền kinh tế phụ thuộc nặng nề vào việc xuất khẩu một loại sản phẩm hữu hạn nào đó, như chuối, khoáng sản... Thuật ngữ này vốn thường được dùng để ám chỉ các nhà nước độc tài.

Ông Bush, đảng viên Cộng hòa, cho rằng vụ "tấn công bạo lực" nhằm vào Điện Capitol được thực hiện bởi "những người mà cảm xúc đã bùng lên vì những lời giả dối và hy vọng hão huyền".

"Sự nổi dậy này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến quốc gia và danh tiếng của chúng ta", cựu tổng thống nói.

Ông Bush khẳng định "tại Mỹ, trách nhiệm cơ bản của mọi công dân yêu nước là ủng hộ nền pháp quyền". "Đối với những người thất vọng về kết quả cuộc bầu cử: Đất nước chúng ta quan trọng hơn nền chính trị vào thời khắc này", ông nói.

Trong khi đó, cựu Tổng thống Bill Clinton nói ngày 6/1 đã chứng kiến "vụ tấn công chưa từng có tiền lệ nhằm vào Điện Capitol, hiến pháp và đất nước chúng ta".

Cựu Tổng thống Bill Clinton. Ảnh: AFP/Getty.

"Vụ tấn công được thúc đẩy bởi hơn bốn năm chính trị độc hại lan truyền thông tin sai lệch có chủ ý, gây mất lòng tin vào hệ thống của chúng ta và khiến người Mỹ chống lại nhau", ông Clinton, Tổng thống Mỹ thứ 42 nói, theo CNN. "Donald Trump và những người ủng hộ nhiệt tình nhất của ông ấy, bao gồm nhiều người ở quốc hội, đã châm ngòi nổ để lật ngược kết quả của một cuộc bầu cử mà ông ấy đã thua".

Cựu tổng thống đến từ đảng Dân chủ nói việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình phải được hoàn thành.

"Cuộc bầu cử diễn ra tự do, việc kiểm phiếu diễn ra công bằng, kết quả này là cuối cùng. Chúng ta phải hoàn thành việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình mà hiến pháp của chúng ta yêu cầu", ông Clinton tuyên bố.

Thông điệp của hai cựu tổng thống Mỹ xuất hiện sau khi người biểu tình xông vào Điện Capitol với sự cổ xúy của Tổng thống Trump hôm 6/1, giữa lúc lưỡng viện quốc hội tổ chức kiểm đếm phiếu đại cử tri. Đây là bước cuối cùng để nước Mỹ xác nhận người chiến thắng trong cuộc bầu cử 2020: ông Joe Biden.

Dù hầu như không tham gia chính trường kể từ khi rời nhiệm sở vào tháng 1/2009, ông Bush đã nhanh chóng chúc mừng ông Biden sau ngày bầu cử hồi tháng 11/2020.

Tổng thống Mỹ thứ 43 nói trong khi ông Trump có quyền theo đuổi các thách thức pháp lý và yêu cầu kiểm phiếu lại, cuộc đua "về cơ bản đã công bằng" và "kết quả đã rõ".

"Mặc dù chúng tôi có những khác biệt về chính trị, tôi biết Joe Biden là một người tốt, và đã giành được cơ hội để lãnh đạo và đoàn kết đất nước của chúng ta", ông Bush nói trong tuyên bố khi đó.