Kế hoạch Giáng sinh của người dân Anh bỗng chốc chìm trong hỗn loạn vào đêm 19/12, sau khi Thủ tướng Boris Johnson thay đổi cách tiếp cận đột ngột, từ bỏ các nỗ lực nhằm hạn chế phong tỏa chặt chẽ và thay vào đó đặt hàng triệu người dưới những lệnh cấm nghiêm ngặt.

Tất cả là để ngăn chặn sự lây lan của một đột biến mới từ virus SARS-CoV-2. Đột biến này được các nhà khoa học xác định là có khả năng lây nhiễm cao hơn 70% so với các biến thể trước đó. Trước đây, chính phủ Anh chỉ có 3 cấp độ phong tỏa, nhưng giờ đây một cấp độ mới (cấp 4) đã được ban hành cho London và khu vực miền Đông Nam đất nước. Điều đó là đủ để cho thấy tầm nghiêm trọng của tình hình.

Người dân Anh đổ xô đến nhà ga tàu điện ngầm để rời khỏi London sau khi khu vực này chuẩn bị bước vào phong tỏa nghiêm ngặt. Ảnh: Guardian.

Một Giáng sinh "khác biệt"

Phát biểu từ văn phòng thủ tướng ở số 10 phố Downing, ông Johnson cho biết nếu không hành động ngay, "tỷ lệ lây nhiễm sẽ tăng cao, các bệnh viện sẽ trở nên quá tải và hàng nghìn người khác sẽ mất mạng".

"Đúng vậy, Giáng sinh năm nay sẽ khác, rất khác. Chúng ta đang phải hy sinh cơ hội được gặp những người thân yêu của chúng ta, để có cơ hội tốt hơn nhằm bảo vệ mạng sống của họ, để chúng ta có thể gặp họ vào các Giáng sinh trong tương lai", thủ tướng Anh nói.

Chris Witty, Giám đốc Y tế quốc gia, kêu gọi bất kỳ ai đã đóng gói hành lý để rời khỏi vùng phong tỏa cấp 4 hãy "vui lòng dỡ đồ đạc" và ở tại chỗ. Ông cho biết tỷ lệ nhập viện ở các khu vực có biến thể mới của virus corona đang tăng nhanh chóng, và các biện pháp ở cấp độ 3 không còn có thể kiềm chế sự gia tăng của các ca nhiễm.

Bất cứ ai đi du lịch trong thời gian này bất chấp lời khuyên của ông đều tạo ra "nguy cơ đáng kể" làm lây lan chủng virus mới.

Ông Witty cho biết biến thể mới đứng sau 60% số ca nhiễm được ghi nhận ở London, nơi mà số ca nhiễm đã tăng gấp đôi trong tuần trước.

Giống như các biến thể hoặc chủng mới khác của Covid-19, đột biến lần này mang theo dấu vết di truyền giúp nó dễ dàng được nhận biết. Điều đó không thật sự có nghĩa là việc đột biến giúp cho nó lây lan dễ dàng hơn, cũng không nhất thiết có nghĩa là biến thể này nguy hiểm hơn.

Nhiều chuyên gia về di truyền học và dịch tễ học lưu ý rằng biến thể này cũng có thể chỉ là một "chủng may mắn" bùng lên nhờ một sự kiện siêu lây nhiễm nào đó. Tuy nhiên, nhóm cố vấn khoa học của chính phủ cảnh báo chủng virus mới là "thật sự đáng lo ngại" và kêu gọi hành động khẩn cấp.

Tiến sĩ Susan Hopkins từ cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE), cho biết đột biến mới của virus chủ yếu xuất hiện ở London và miền Đông nước này. Tuy nhiên nó cũng đã được phát hiện ở các vùng còn lại, bao gồm cả Wales và Scotland, mặc dù với số lượng rất nhỏ.

Hiện tại đang có khoảng hơn 18.000 người nhập viện trên khắp nước Anh vì Covid-19, chỉ thấp hơn một chút so với con số 21.000 bệnh nhân trong thời kỳ đỉnh cao của làn sóng lây nhiễm đầu tiên. Ảnh: Shutterstock.

Biến thể - được đặt tên là VUI-202012/01 - có "cấu tạo gene rất rõ ràng để chúng ta có thể theo dõi", theo tiến sĩ Hopkins. Nó có thể được phát hiện thông qua việc giải toàn bộ trình tự bộ gen của virus, quá trình thường mất từ 2 đến 3 tuần.

Các quốc gia khác cũng đang bị ảnh hưởng bởi chủng này, theo bà Hopkis. "Các chủng tương tự đã được phát hiện ở Đan Mạch và Australia, và có những biến thể khác rất giống với chủng này đã được tìm thấy ở Nam Phi, Hà Lan và các nước khác", tiến sĩ cho biết.

Dễ lây lan hơn nhiều

Ban đầu, đột biến này được phát hiện trên một bệnh nhân ở Anh hồi tháng 9, với trình tự bộ gen đầy đủ được giải vào tháng 10. Theo bà Hopkins, ban đầu không có dấu hiệu gì cho thấy đột biến này là đáng quan tâm, vì các biến thể thường xuất hiện và tự biến mất.

Nhưng đến cuối tháng 11, các nhà khoa học đã phải đau đầu đi tìm câu trả lời cho việc tại sao tỷ lệ lây nhiễm ở Kent và Medway không giảm, bất chấp các biện pháp hạn chế được áp dụng tại đây.

"Các cuộc điều tra chi tiết về lâm sàng, hành vi và dịch tễ học" đã được thực hiện, theo tiến sĩ Hopkins, bao gồm việc giải toàn bộ trình tự bộ gen của virus. Cuối cùng các nhà khoa học phát hiện một biến thể mới đang lây lan ở những khu vực này.

Chính phủ được thông báo về sự việc vào ngày 11/12, sau đó các cuộc điều tra bổ sung tiếp tục được thực hiện để chắc chắn rằng điều gì đang xảy ra.

Sau đó, các nhà khoa học phát hiện ra rằng biến thể mới này "dễ lây lan hơn nhiều so với các biến thể khác", theo tiến sĩ Hopkins.

"Điều đó khiến chúng tôi vô cùng lo ngại và đã thông báo cho chính phủ hôm 18/12", bà Hopkins cho biết và nói thêm rằng đó là thời điểm mà "tất cả các bằng chứng cùng cho thấy một thứ".

Thủ tướng Boris Johnson dẫn lời các nhà khoa học cho biết biến thể mới có thể làm tăng tỷ lệ lây nhiễm thêm 0,4 điểm. Hiện tại tỷ lệ lây nhiễm (r) ở Anh đang là từ 1,1 đến 1,2 (mỗi người bệnh lây nhiễm cho 1,2 người khác).

Các số liệu mới nhất cho thấy đột biến mới là nguyên nhân gây ra 43% ca nhiễm mới ở vùng Đông Nam, 59% ca nhiễm mới ở miền Đông và 62% ca nhiễm mới ở London.

Khung cảnh tấp nập trên phố Regent của London hôm 15/12. Ảnh: AFP.

Ông Chris Witty cho biết Anh đã báo cáo tình hình với Tổ chức Y tế Thế giới (WTO) về sự tồn tại của đột biến mới, và sẽ tập trung phân tích dữ liệu liên quan đến khả năng lây lan và mức độ nguy hiểm của đột biến.

Trước tình hình này, nhiều quốc gia châu Âu đã phản ứng bằng các ngừng tiếp nhận các chuyến bay chở khách từ Anh. Hà Lan là nước đầu tiên trong danh sách, sau đó đến Bỉ, Áo và Italy. Pháp, Đức và Ireland được cho là sẽ tiếp bước