"Hỡi những người dân Mỹ của tôi, trong khung cảnh rất quen thuộc đêm nay, cuộc tụ họp này chỉ khác một chút. Một lời nhắc nhở về những thời điểm khác thường mà chúng ta đang trải qua", Tổng thống Mỹ Joe Biden mở đầu bài phát biểu trong phiên họp chung lưỡng viện tại tòa nhà quốc hội tối 28/4 (sáng 29/4 giờ Hà Nội).

"Trong suốt lịch sử của chúng ta, các tổng thống đã đến phòng này để phát biểu trước quốc hội, quốc gia và thế giới, tuyên chiến, kỷ niệm hòa bình, công bố các kế hoạch và khả năng mới. Tối nay, tôi đến để nói về khủng hoảng và cơ hội", Biden nói thêm.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trước quốc hội lưỡng viện hôm 28/4. Ảnh: AFP.

Phó tổng thống Kamala Harris và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi trở thành hai người phụ nữ đầu tiên chủ trì cuộc họp quốc hội khi một tổng thống đương nhiệm phát biểu trước quốc hội. Biden đã cảm ơn hai người vì "thời khắc lịch sử" này.

Biden ca ngợi phản ứng của chính quyền với đại dịch Covid-19 và cảm ơn sự hỗ trợ của các nghị sĩ. "Cảm ơn sự giúp đỡ của tất cả các ngài", Biden nói với các nghị sĩ. "Chúng ta đang kiểm soát tình hình và mọi nguồn lực liên bang với sự giúp đỡ của các ngài".

Trong bài phát biểu được chuẩn bị sẵn, Tổng thống Mỹ nói rằng ông kế thừa đất nước đang gặp khủng hoảng nhưng trong vòng chưa đầy 100 ngày, chính quyền ông đã bắt đầu xoay chuyển tình thế.

"Đã 100 ngày kể từ khi tôi tuyên thệ nhậm chức, rời tay khỏi cuốn Kinh thánh của gia đình và kế thừa một quốc gia. Tất cả những gì chúng tôi có là một cuộc khủng hoảng, đại dịch tồi tệ nhất trong một thế kỷ, khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại suy thoái và cuộc tấn công tồi tệ nhất vào nền dân chủ của chúng ta kể từ sau Nội chiến", Biden nói. "Bây giờ, chỉ sau 100 ngày, tôi có thể báo cáo với đất nước, Mỹ đang trên đà phát triển trở lại. Biến nguy cơ thành khả năng, khủng hoảng thành cơ hội, thất bại thành sức mạnh".

Ông gọi kế hoạch Giải cứu người Mỹ trị giá 1,9 nghìn tỷ USD là "gói giải cứu hiệu quả nhất trong lịch sử nước Mỹ".

"Tôi hứa sẽ tiêm 100 triệu mũi vaccine Covid-19 cho người dân trong 100 ngày và thực tế chúng tôi đã cung cấp hơn 200 triệu mũi trong 100 ngày đó", Biden cho hay. "Chúng tôi sắp xếp mọi nguồn lực của liên bang. Chúng tôi đã phân phối vaccine cho gần 40.000 nhà thuốc và hơn 700 trung tâm y tế cộng đồng, nơi những người nghèo nhất cũng có thể được tiêm".

Ông cũng kêu gọi người Mỹ đi tiêm phòng "ngay lập tức" bởi tất cả người trên 1 tuổi đều đã đủ điều kiện để tiêm.

Tuy nhiên, ông nhanh chóng nhấn mạnh nỗ lực quốc gia hiện phải được tập trung vào tái thiết nền kinh tế và chống bất bình đẳng với "kế hoạch việc làm lớn nhất kể từ Thế chiến II". "Kế hoạch Việc làm của Mỹ sẽ tạo ra hàng triệu công việc được trả lương cao, những công việc để người Mỹ có thể nuôi sống gia đình họ", Tổng thống Mỹ cam kết.

Trong câu nói tương tự người tiền nhiệm đảng Cộng hòa theo chủ nghĩa dân túy Donald Trump, Biden nói rằng tầng lớp lao động Mỹ đã bị lãng quên và kế hoạch của ông sẽ mang đến cơ hội cho họ. Ông cũng liên tục lặp lại câu nói thường ngày "Nước Mỹ đã trở lại".

Khi đề cập kế hoạch tăng thuế đối với những người Mỹ giàu nhất, Biden cho biết ông muốn những người Mỹ giàu có nhất phải chia sẻ "phần công bằng của họ".

"Tôi sẽ không tăng thuế đối với những người thu nhập dưới 400.000 USD/năm. Việc tăng thuế sẽ áp dụng cho các công ty Mỹ và 1% nhóm người giàu nhất nước Mỹ để họ bắt đầu chia sẻ phần công bằng của họ. Chỉ cần chia sẻ công bằng của họ", Biden phát biểu.

Phó tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Kamala Harris (trái) và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi vỗ tay khi Tổng thống Biden phát biểu. Ảnh: AFP.

Biden gọi nhập cư là "cần thiết đối với nước Mỹ", đồng thời kêu gọi các nhà lập pháp hành động thay mặt cho vô số người đang mong muốn trở thành công dân Mỹ.

"Hãy chấm dứt cuộc chiến mệt mỏi của chúng ta về vấn đề nhập cư", Biden phát biểu. "Hơn 30 năm qua, các chính trị gia đã nói về cải cách nhập cư nhưng không làm gì. Đã đến lúc phải sửa chữa".

Theo hồ sơ pháp lý gần đây của Bộ Ngoại giao, Mỹ còn tồn đọng gần 2,6 triệu đơn xin thị thực, trong đó gần nửa triệu ứng viên "đủ tiêu chuẩn về giấy tờ" và sẵn sàng cho các cuộc phỏng vấn.

Đề cập tới chính sách đối ngoại, Biden nhắc tới cuộc chiến của Mỹ ở Afghanistan, cho rằng đây không phải là một sứ mệnh đa thế hệ nhằm tái thiết quốc gia này. "Mỹ đã đưa Osama bin Laden ra trước công lý và đã giảm bớt mối đe dọa khủng bố từ tổ chức al Qaeda ở Afghanistan. Giờ đây, sau hai thập kỷ, đã đến lúc đưa các binh sĩ của chúng ta về nhà", ông nói.

Ông nhắc tới Tổng thống Nga Vladimir Putin với lời lẽ cứng rắn. "Tôi biết một số trong các bạn lo ngại về Nga, nhưng tôi đã nói rõ với Tổng thống Putin rằng dù Mỹ không tìm cách leo thang, họ sẽ phải chịu hậu quả nếu những hành vi đó của họ là có thật, và chúng sẽ đúng là sự thật", Biden nói, đề cập cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ và tấn công mạng nước này.

Với Trung Quốc, Biden khẳng định Washington sẽ "đối mặt" với Bắc Kinh, nhưng không tìm cách gây chiến với nước này. Ông cho hay đã trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Mỹ "hoan nghênh cạnh tranh, nhưng không tìm kiếm xung đột".

Trước khi kết thúc bài phát biểu dài một giờ 5 phút, Biden kêu gọi quốc hội cải cách kiểm soát súng đạn.

"Bạo lực súng đạn đã trở thành dịch bệnh ở Mỹ. Tôi không muốn đối đầu thêm. Chúng ta cần nhiều nghị sĩ Cộng hòa ở Thượng viện tham gia cùng đa số đảng Dân chủ và bịt các kẽ hở trong kiểm tra lý lịch mua súng. Chúng ta cần lệnh cấm vũ khí tấn công và hộp đạn cỡ lớn", Biden cho hay. "Những loại cải cách hợp lý này được đông đảo người dân ủng hộ, gồm nhiều chủ sở hữu súng. Nếu đất nước ủng hộ cải cách, quốc hội nên hành động. Đây không phải vấn đề đỏ hay xanh".

Ông cũng kêu gọi các nghị sĩ tận dụng động lực từ việc kết tội Derek Chauvin, cảnh sát ghì chết người da màu George Floyd, và thông qua Đạo luật Chính sách Công lý George Floyd để cải tổ cảnh sát.

"Tất cả chúng ta đều đã thấy bất công đè lên cổ người Mỹ da màu. Bây giờ là cơ hội để chúng ta đạt một số tiến bộ thực sự", Biden nhấn mạnh, đồng thời ca ngợi quan chức thực thi pháp luật trên toàn quốc, những người ông nói rằng cũng muốn thấy cải cách.

Toàn cảnh phiên họp quốc hội lưỡng viên Mỹ ngày 28/4. Ảnh: AFP.

Bối cảnh bài phát biểu đầu tiên của Biden trước quốc hội phản ánh thời kỳ khủng hoảng khi ông nhậm chức. An ninh được đặt ở mức cao nhất xung quanh tòa nhà quốc hội kể từ cuộc bạo động ngày 6/1.

Chiến dịch tiêm phòng của Mỹ đạt thành tựu đáng kể, song phiên họp cũng bị giới hạn người tham dự. Thay vì phòng họp Hạ viện với khoảng 1.600 chính trị gia và khách như thường lệ, Biden chỉ phát biểu trước một nhóm được chọn lọc gồm khoảng 200 người. Trong số 9 thành viên của Tòa án Tối cao, chỉ có Chánh án John Roberts tham dự.

Chỉ có ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng tham dự, đồng nghĩa truyền thống đề cử "người sống sót được chỉ định", tức người có thể tiếp quản đất nước nếu toàn bộ chính phủ gặp nạn trong tòa nhà quốc hội, là không cần thiết.