Mặc dù bất kỳ ai trong chúng ta đều biết rằng xem nhiều điện thoại, Ipad đều không tốt cho trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi và chỉ có đọc sách cho con mới là phương pháp giúp trẻ phát triển trí não tốt nhất, song trên thực tế, không phải ông bố bà mẹ nào cũng đủ kiên quyết để từ chối và đủ kiên nhẫn để ngồi chơi hay đọc sách cùng con.

Tuy nhiên mới đây, Trung tâm Khám phá Đọc & Đọc hiểu, trực thuộc Bệnh viện Trẻ em Cincinnati (Mỹ) đã công bố kết quả quét não của hai đứa trẻ. Kết quả đã khiến tất cả mọi người phải kinh ngạc.

Đây là bộ não của một trẻ ở độ tuổi mẫu giáo thường được cha mẹ đọc sách cho nghe

Các khu vực màu đỏ cho thấy sự tăng trưởng về chất trắng có tổ chức. Nói cách khác, đây là một đứa trẻ có khả năng ngôn ngữ và kỹ năng đọc viết tốt.

Đây là bộ não của một trẻ mẫu giáo thường dành trung bình 2 giờ/ngày để xem điện thoại.

Màu xanh trong não hiển thị cho sự kém phát triển và vô tổ chức của chất trắng. Điều này đồng nghĩa với việc đứa trẻ này sẽ gặp khó khăn trong học tập khi lớn lên.

Đây được xem là nghiên cứu đầu tiên cung cấp bằng chứng thần kinh sinh học so sánh những lợi ích của việc đọc sách và những bất lợi tiềm tàng khi trẻ xem điện thoại nhiều hơn 1 giờ mỗi ngày, tác động lên não bộ của trẻ như thế nào.

Tiến sĩ John Hutton - bác sĩ nhi khoa, đồng thời là nhà nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Trẻ em Cincinnati cho biết: "Điều này rất quan trọng vì bộ não trẻ có tốc độ phát triển nhanh nhất trong 5 năm đầu tiên. Những đứa trẻ có nhiều trải nghiệm kích thích bộ não sắp xếp tổ chức sẽ cót lợi thế rất lớn khi đến tuổi đi học. Và thực sự rất khó để não bộ đạt được sự sắp xếp này nếu cha mẹ bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm của trẻ".

Tầm quan trọng của chất trắng trong não bộ

Bằng cách kéo căng khuếch tán hình ảnh thông qua phương pháp chụp cộng hưởng từ (MRIs) đặc biệt, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra chất trắng của 47 trẻ em khỏe mạnh trong độ tuổi từ 3 -5 tuổi nhưng chưa từng đi học mẫu giáo. Kết quả cho thấy những đứa trẻ sử dụng điện thoại, Ipad nhiều hơn một giờ mỗi ngày có mức độ phát triển chất trắng trong não thấp.

Xem điện thoại, Ipad quá nhiều sẽ làm cho chất trắng - vùng màu xanh lam - trong não thiếu tổ chức và kém phát triển.

Trong khi chất xám của não chứa phần lớn các tế bào dùng để điều khiển cơ thể nên làm gì, thì chất trắng lại được ví như một mạng lưới truyền thông nội bộ của bộ não, cho phép các tín hiệu điện di chuyển từ vùng này sang vùng khác mà không bị gián đoán. Bởi chất trắng được tạo thành từ các sợi, và thường được phân phối thành các bó gọi là các dải - hình thành các kết nối giữa các tế bào não và phần còn lại của hệ thần kinh.

Số lượng và sự tổ chức của chất trắng rất quan trọng đối với khả năng nhận thức - chìa khóa của sự phát triển ngôn ngữ cũng như khả năng đọc viết của trẻ. Nếu chất trắng thiếu tổ chức và kém phát triển, nó có thể làm chậm tốc độ xử lý của não và việc học của trẻ sẽ bị ảnh hưởng.

"Trẻ em được sinh ra với rất nhiều tế bào thần kinh, nhưng về cơ bản chúng là những tế bào trống rỗng, rời rạc. Chính nhờ vào những cuộc trò chuyện, đi dạo, chơi trò chơi, khám phá, đọc sách,… đã tạo nên sự kết nối và củng cố mối quan hệ giữa các tế bào thần kinh này. Bất kỳ thứ gì không được sử dụng tốt đều bị não cắt tỉa và chết đi.

Và mặc dù bộ não có thể thay đổi và học hỏi ở mọi lứa tuổi, nhưng nó đạt hiệu quả nhất trong 5 năm đầu tiên. Đó là lý do tại sao những trải nghiệm thời thơ ấu lại rất quan trọng", Tiến sĩ John Hutton nói.

Ngoài việc quét não, những đứa trẻ này cũng được kiểm tra nhận thức. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những đứa trẻ sử dụng xem điện thoại, Ipad nhiều hơn một giờ mỗi ngày có kỹ năng đọc viết kém hơn, khả năng sử dụng ngôn ngữ, biểu đạt ý kiến đơn điệu hơn và tốc độ liệt kê tên gọi của các đối tượng chậm hơn.

Ngược lại, những đứa trẻ thường xuyên đọc sách với cha mẹ lại đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra nhận thức.

"Sử dụng các thiết bị điện tử thông minh đã ảnh hưởng để khả năng nhận thức, mà cụ thể là khả năng ngôn ngữ, đọc hiểu của trẻ", Tiến sĩ John Hutton chia sẻ. "Mặt khác, việc dành thời gian cho điện thoại, ipad cũng khiến cho trẻ không còn thời gian để chơi đồ chơi nhằm kích thích trí tưởng tượng, cũng như đi ra ngoài trời để khám phá thiên nhiên".

Làm cách nào để nuôi dưỡng niềm đam mê đọc sách của con

Đọc sách cho con nghe là một phương pháp giúp trẻ phát triển trí não, tăng khả năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng đọc viết và giúp trẻ học tốt hơn khi lớn lên (Ảnh minh họa).

Theo các chuyên gia, không có quyển sách nào được xem là tốt nhất để đọc cho trẻ nghe, cũng như không có phương thức nào để thu hút hoàn toàn sự chú ý của trẻ vào việc đọc sách. Nhưng nếu các cha mẹ kiên trì làm theo một số lời khuyên sau đây thì trẻ sẽ dần dần có hứng thú với việc đọc:

- Thường xuyên trò chuyện với con.

- Hát cho con nghe những bài hát thiếu nhi.

- Lắng nghe những câu chuyện mà con nghĩ ra, đồng thời đặt nhiều câu hỏi để gợi mở cốt truyện hơn nữa nhằm kích thích con tiếp tục tưởng tượng.

- Cha mẹ nên chọn cho con những quyển sách có các nhân vật thú vị, và đừng ngại nhập vai với các giọng đọc khác nhau dành riêng cho mỗi nhân vật.

- Cho con chỉ vào tranh hoặc từ rồi lặp đi lặp lại từ đó.

"Mặc dù đọc sách cho con không phải là một chuyện dễ dàng nhưng cha mẹ hãy cứ tiếp tục đọc bằng tất cả sự yêu thương và kiên định của mình", Tiến sĩ John Hutton khuyên.