Hơn một tháng sau khi Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Bakhmut, nơi từng diễn ra các cuộc giao tranh dai dẳng và đẫm máu nhất, quân đội Ukraine đang nỗ lực giành lại những điểm cao ở ngoại ô phía bắc và phía nam nhằm bao vây lực lượng Nga đóng tại đây.

Nhiều binh sĩ từ Lữ đoàn Xung kích số 3 của Ukraine đã đăng các video về những cuộc đọ súng dữ dội trong chiến hào Nga ở Bakhmut. Hồi đầu tuần trước, họ tuyên bố chiếm được một cứ điểm của Nga ở bờ tây một con kênh quan trọng gần thành phố.

Binh sĩ Ukraine bên trong một căn hầm gần Bakhmut hồi cuối tháng trước. Ảnh: WSJ

"Chúng tôi đang dần tiến về phía trước, từng chút một", người lính có mật danh Small, trung đội trưởng thuộc Lữ đoàn Xung kích số 3, cho biết.

Khi đà phản công ở miền nam chững lại do vấp phải phòng tuyến kiên cố và bãi mìn dày đặc của Nga, Ukraine đang thực hiện những cuộc tiến công lớn hơn xung quanh Bakhmut, thành phố mà lực lượng Wagner của Nga đã phải mất 10 tháng mới kiểm soát được.

Khi Wagner nổi loạn ở Nga hai tuần trước, Ukraine coi đây là cơ hội để làm suy yếu các đơn vị Nga đang mất phương hướng. Việc Ukraine chiếm được ưu thế tại Bakhmut có thể là đòn giáng mạnh làm mất tinh thần đối phương.

Lãnh đạo Wagner Yevgeny Prigozhin từng chỉ trích khả năng tác chiến của quân đội chính quy Nga tại Bakhmut, tuyên bố rằng các tay súng do ông dẫn dắt đã "làm hết công việc" trong chiến dịch tấn công chiếm thành phố.

Trước khi thực hiện vụ nổi loạn, Prigozhin đã dự đoán rằng Nga sẽ hứng chịu nhiều thất bại ở Bakhmut nếu thiếu lực lượng Wagner.

Cuộc nổi loạn đã khiến tương lai Wagner trở nên bất định và gần như đánh mất mọi vai trò trên chiến trường Ukraine, khi Bộ Quốc phòng Nga đã tước vũ khí hạng nặng của tập đoàn quân sự tư nhân này.

Giới chức phương Tây và Ukraine cho biết Nga đang điều động lực lượng từ mặt trận phía nam tới để củng cố hệ thống phòng thủ quanh Bakhmut. Theo đại tá Serhiy Cherevaty, phát ngôn viên Bộ chỉ huy quân sự miền đông Ukraine, khoảng 50.000 binh sĩ Nga đang đóng quân ở đây.

Quân đội Ukraine đang cố gắng tận dụng tối đa tình cảnh hỗn loạn ở Nga sau cuộc nổi loạn của Wagner. Cherevaty cho hay cùng với các đơn vị khác, Lữ đoàn Xung kích số 3 đã giành lại khoảng 47 km2 lãnh thổ xung quanh Bakhmut kể từ giữa tháng 5, chiếm được nhiều điểm cao, khiến Nga khó sử dụng thành phố này làm bàn đạp để tiến quân về phía tây.

"Chúng tôi đang giành giật từng mét đất", Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Malyar nói.

Trong một đợt tấn công gần đây, trung đội của Small đã sử dụng thiết giáp chở quân M113 để bao vây một vị trí phòng ngự của quân Nga, buộc hàng chục lính đối phương tháo chạy, giúp lực lượng Ukraine tiến thêm hơn 700 m.

Các chỉ huy Ukraine cho biết họ chưa triển khai những lữ đoàn được trang bị tốt nhất do phương Tây đào tạo, nhưng tiến độ phản công có thể chậm lại, ít nhất là ở Bakhmut. Small cho hay quân đội Nga đã điều chỉnh chiến thuật, tập trung tấn công từ xa bằng súng phóng lựu và súng cối.

Chiến đấu cơ Nga cũng gây ra nhiều khó khăn với quân đội Ukraine, vì năng lực phòng không của Kiev còn hạn chế và phần lớn khí tài phòng không hiện chỉ được triển khai ở các thành phố lớn.

"Chúng tôi không có cách nào đối phó với chiến đấu cơ đối phương", một lính bộ binh thuộc Lữ đoàn Xung kích số 3 nói. "Những lúc họ tấn công, chúng tôi chỉ biết cúi thật thấp tìm nơi ẩn nấp, bất cứ đâu có thể".

Dọc theo sườn phía nam Bakhmut, các khẩu đội pháo binh thuộc Lữ đoàn Xung kích số 3 thường xuyên phải ẩn nấp trong chiến hào, kiên nhẫn chờ thời cơ tấn công lực lượng Nga khi nhận được thông tin mục tiêu từ máy bay không người lái (UAV).

Xe tăng Ukraine trên đường tới thành phố Chasiv Yar, vùng Bakhmut, miền đông Ukraine. Ảnh: WSJ

Ở phía tây Bakhmut, trong khu rừng rậm giữa Kostiantynivka và Chasiv Yar, những xe bọc thép chở quân của Ukraine và xe tăng T-72 Liên Xô được ngụy trang bằng lưới dưới tán cây. Các binh sĩ tận dụng thời gian nghỉ ngơi, sẵn sàng cho đợt tấn công tiếp theo.

Nguy hiểm luôn rình rập họ khi UAV Nga vẫn lượn vòng trên đầu và pháo binh liên tục tấn công khu vực. Nhiều người nói rằng thư giãn tinh thần trong hoàn cảnh như vậy là điều không thể.

Một người lính 39 tuổi, được điều động 6 tháng trước vào Lữ đoàn 17 đang chiến đấu tại Bakhmut, cho hay anh rất muốn về nhà để gặp vợ và đứa con trai 12 tuổi ở thành phố Kryviy Rih. Anh nói rằng đơn vị của mình đã mất 40 người vào cuối tháng trước và không thể tìm thấy 6 thi thể vẫn nằm lại khu vực giao tranh ác liệt.

Những hàng xe tăng và thiết giáp chở quân liên tục chạy dọc theo con đường gần đó tới Chasiv Yar, khói đen dày đặc bốc lên. Nhưng rất ít thiết giáp phương Tây cung cấp cho Ukraine nhằm phục vụ chiến dịch phản công đến được phần này của mặt trận, các binh sĩ nói.

Vị trí thành phố Bakhmut/Artemovsk thuộc tỉnh Donetsk. Đồ họa: RYV

Vitaly Melnikov, lính bộ binh thuộc Lữ đoàn Xe tăng số 4 Ukraine, cho hay anh và các đồng đội đang cố gắng giúp nhau nâng cao tinh thần sau nhiều tháng chiến đấu. Anh cho biết bản thân cảm thấy được khích lệ bởi những bước tiến gần đây của quân đội, nhưng lo sợ cho số phận của những thành phố, thị trấn mà họ đang tìm cách tái kiểm soát.

"Hỏa lực đối phương phá hủy mọi thứ. Bakhmut giờ đã trở thành đống đổ nát, chẳng còn gì để giành lại", anh nói.