Là những chiến binh dày dạn kinh nghiệm và đã tham gia chiến dịch phản công chớp nhoáng hồi cuối năm ngoái, Valentyn Lymarenko và đơn vị của anh giờ đây phải làm quen với tác chiến phòng ngự trong chiến hào đầy tuyết, chuẩn bị cho những đợt tấn công mới quy mô lớn của Nga.

"Chúng tôi biết họ đang đến, chỉ là không biết họ sẽ tấn công vào đâu", Valentyn Lymarenk, chỉ huy một đơn vị bộ binh Ukraine, nói giữa những tiếng súng trường trong buổi diễn tập phòng ngự.

Khi Nga tìm cách giành lại thế chủ động trong cuộc xung đột, lực lượng Ukraine cũng gấp rút chuyển từ tiến công sang phòng ngự, nhằm sẵn sàng đối phó với chiến dịch mới của đối phương. Tuy nhiên, mũi tiến công chủ lực của Nga sẽ nhắm vào đâu vẫn là câu hỏi lớn, buộc Ukraine phải củng cố tất cả mặt trận, từ biên giới Belarus tới Biển Đen.

Từ những vùng đầm lầy ở miền bắc tới các cuộc giao tranh trong đô thị ở miền đông hay thảo nguyên trơ trọi ở miền nam, mỗi mặt trận đều có những thách thức và cơ hội cho quân Nga. Nhiều quan chức Ukraine cảnh báo Nga có thể bắt đầu chiến dịch tấn công mới trong vài tuần tới, đặc biệt vào dịp kỷ niệm một năm chiến sự.

Lực lượng Nga đang chạy đua để hoàn thành các mục tiêu mà Tổng thống Vladimir Putin đặt ra, gồm giành lại thế chủ động cho chiến dịch và kiểm soát thêm lãnh thổ Ukraine. Trong khi đó, phương Tây cũng đang cấp tập chuyển vũ khí hạng nặng cho Kiev để đối phó với cuộc tấn công của Moskva.

Ukraine nhiều lần bày tỏ quyết tâm mở các chiến dịch phản công tiếp theo, đẩy lùi lực lượng Nga và giành lại tất cả vùng lãnh thổ, kể cả bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập năm 2014. Song giới chuyên gia quân sự cho rằng Kiev có thể chỉ duy trì thế phòng ngự cho đến khi họ nhận được xe tăng chiến đấu chủ lực cùng các khí tài mới từ phương Tây.

"Chúng tôi đang chờ đợi thời cơ", Andrii, binh sĩ Ukraine ở Donetsk, nơi Nga đang tăng cường tập kích, cho biết.

Valentyn Lymarenk, chỉ huy đơn vị bộ binh Ukraine, tại địa điểm huấn luyện ở Zaporizhzhia, Ukraine. Ảnh: Washington Post.

Nga nhiều khả năng sẽ dồn mũi nhọn tấn công vào trung tâm vùng Donbass, cách nơi Andrii đang đóng quân vài chục km về hướng bắc, theo thiếu tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu lực lượng tình báo quân sự Ukraine.

Moskva đang dồn phần lớn trong số khoảng 326.000 quân dự bị vào các khu vực ở Donbass. Nhiều lính dự bị đã được Nga tung vào trận chiến khốc liệt ở Bakhmut, thành phố nằm trên trục đường dẫn tới các mục tiêu trọng yếu khác ở Donbass.

Lực lượng Nga cũng có thể tấn công vào các khu vực khác như Zaporizhzhia và Kherson, hai tỉnh mà Moskva tuyên bố sáp nhập năm ngoái và góp phần hình thành hành lang trên bộ nối vùng Donbass với bán đảo Crimea.

Các chiến lược gia quân sự cũng không loại trừ khả năng Nga tiến hành mũi thọc sâu táo bạo, hướng thẳng tới Rivne ở miền tây Ukraine, nhằm cắt đứt dòng vũ khí từ phương Tây chuyển tới Ukraine.

Các chỉ huy quân đội Ukraine đang theo dõi sát sao mọi mặt trận để tìm kiếm dấu hiệu về mũi tấn công chủ lực của Nga, nhằm nhanh chóng điều lực lượng từ những nơi khác tới hỗ trợ.

Phát động tấn công vào vùng Donbass sẽ cho phép Nga tận dụng lực lượng, thiết bị và cơ sở hạ tầng mà họ đã bố trí ở đây suốt 9 năm qua. Các nhà phân tích lưu ý rằng mũi tiến công này sẽ tạo ra hỏa lực tối đa, giúp Nga có thể đạt mục tiêu kiểm soát toàn bộ Donbass vào cuối tháng 3.

Tuy nhiên, nếu tiến công ở hướng này, lực lượng Nga sẽ phải vượt qua các thành phố mà quân đội Ukraine đã biến thành "pháo đài" như Chasiv Yar, Kostiantynivka, Druzhkivka, Slovyansk và Kramatorsk.

Ukraine cho biết mật độ pháo kích của Nga đã chậm lại những ngày gần đây, có thể do cạn nguồn dự trữ, hoặc tiết kiệm đạn cho chiến dịch tấn công mới. Cùng lúc, Nga cũng điều thêm nhiều lính dự bị đến vùng Donbass.

"Chúng tôi không có đủ đạn để đối phó với lượng lớn binh sĩ họ điều tới. Họ dường như không còn nhiều đạn cối và pháo để tập kích, nhưng nguồn nhân lực của họ dường như vô tận", Iryna Rybakova, phát ngôn viên của Lữ đoàn cơ giới 93 ở Bakhmut, cho biết.

Tại miền nam, sông Dnieper cắt qua các khu vực ở Zaporizhzhia và Kherson, tạo thành rào cản tự nhiên giữa hai lực lượng. Quân Nga đã kiểm soát thành phố Kherson suốt nhiều tháng, trước khi rút hoàn toàn sang bờ đông sông Dnieper vào tháng 11 năm ngoái. Nga tuyên bố sẽ quay trở lại Kherson, nhưng mọi động thái điều quân của họ sẽ khó qua mắt đội trinh sát bằng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine.

"Lực lượng Ukraine không đóng quân trong các thành phố ở vùng Zaporizhzhia, nên các cuộc giao tranh chủ yếu sẽ diễn ra trên những cánh đồng rộng lớn. Chúng tôi đã xây dựng nhiều hệ thống hầm hào, công sự ở đó", Oleksii Dmytrashkivskyi, người phát ngôn lực lượng quân sự Ukraine ở vùng Donetsk và Zaporizhzhia, nói.

Nga vẫn kiểm soát một phần Zaporizhzhia và Kherson, đủ duy trì hành lang trên bộ tới Crimea. Tuy nhiên, Điện Kremlin tuyên bố họ sẽ "giải phóng hoàn toàn" hai tỉnh này.

Ukraine phát hiện Nga đã tăng cường quân trong khu vực, gồm hai nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn mới, song ít hơn nhiều lực lượng tập trung ở vùng Donbass, theo Dmytrashkivskyi.

Bộ binh Ukraine huấn luyện trong chiến hào tại Zaporizhzhia ngày 7/2. Ảnh: Washington Post.

Lymarenko và đơn vị thuộc Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ Zaporizhzhia đang huấn luyện ở Zaporizhzhia và muốn chiến đấu tại đây. Khu vực được coi là một trong những nơi tiềm năng cho mũi phản công của Ukraine để giải phóng thành phố Melitopol và cắt đứt hành lang trên bộ của Nga.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng Nga đã củng cố các vị trí phòng thủ ở đây và Ukraine khó có thể mở đợt tấn công lớn trong mùa đông. Đơn vị của Lymarenko cho biết họ có thể được triển khai ở bất kỳ nơi đâu.

"Chúng tôi đã chuyển vị trí 15 lần", Lymarenko nói khi đồng đội đang tập di chuyển qua một chiến hào cài đầy mìn.

Giới quan sát và các quan chức quân sự Ukraine cho rằng Nga cũng có thể triển khai lực lượng từ Belarus để tấn công thành phố Chernihiv ở miền bắc, cũng như điều quân từ bên kia biên giới Nga hướng tới thành phố Sumy ở đông bắc Ukraine.

Ukraine tuyên bố họ đã dự liệu tình huống này và sẽ ngăn chặn quân Nga, không để rơi vào thế bất ngờ, bị động như hồi tháng 2/2022.

"Vào tháng 2/2022, chúng tôi chỉ là đội quân thời bình. Sau một năm, chúng tôi có những binh sĩ mới, nhiều lữ đoàn mới. Chúng tôi giờ đây hoàn toàn có khả năng ngăn chặn một cuộc tấn công từ hướng bắc", đại tá Yevhenii Silkin, chỉ huy lực lượng liên lạc chiến lược Ukraine, nói.

Giới phân tích quân sự cho rằng miền bắc Ukraine là hướng Nga ít có khả năng tấn công nhất, và Nga không tập trung lực lượng đáng kể trong khu vực. Tuy nhiên, Nga đã tăng cường tập kích Sumy và Chernihiv trong những ngày gần đây. Họ cũng có nhiều máy bay chiến đấu tập kết ở Belarus sau các cuộc tập trận chung gần đây.

"Chúng tôi biết họ đã bố trí máy bay và trực thăng ở Belarus, nhưng không biết họ có mục đích gì", đại tá Silkin nói.

Hướng tấn công từ phía bắc này mang lại lợi thế cho Nga, nhờ tuyến đường tiếp tế ngắn. Để đối phó, Ukraine đang xây dựng các chiến hào, rào chắn ngăn xe tăng và các hệ thống phòng thủ khác ở hướng bắc.

Cục diện chiến sự Ukraine. Đồ họa: WP.

Việc phải dàn trải lực lượng trên tất cả mặt trận khiến Ukraine gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, sau gần một năm xung đột, Ukraine đã tăng gần gấp bốn quy mô lực lượng chiến đấu và nhận hàng tỷ USD vũ khí viện trợ, giúp họ cải thiện đáng kể năng lực phòng thủ so với một năm trước.

"Tình hình hiện không giống như cuối tháng 2/2022, thời điểm chúng tôi thiếu nhân lực và khí tài", Mykola Bielieskov, thành viên Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, nói. "Hiện giờ, với hơn một triệu binh sĩ và nhiều khí tài hiện đại trong biên chế quân đội Ukraine, Nga khó có thể tìm thấy cơ hội tập kích dễ dàng cho chiến dịch tấn công mới".