Nở rộ máy bay tự lái, taxi bay

Tại nhà xưởng đặc biệt ở sân bay Bankstown, Sydney, một mẫu xe bay có tầm bay xa 1.000km với tốc độ 350km/h và không phát thải đang được thử nghiệm để đánh giá các thông số khác nhau. Phương tiện này mang tên Vertiia do Công ty khởi nghiệp hàng không vũ trụ AMSL Aero chế tạo và nhà xưởng trên cũng chính là trụ sở công ty này.

Australia đang xúc tiến xây dựng hệ thống quản lý không lưu kỹ thuật số để đảm bảo an toàn cho phương tiện tự lái.

AMSL Aero được thành lập từ 5 năm trước do hai vợ chồng ông Andrew Moore và vợ là bà Siobhan Lyndon chung tay gây dựng. Năm 2023, AMSL bay thử thành công mẫu Vertiia và dự kiến đưa vào sản xuất thương mại vào năm 2026. Vợ chồng nhà sáng lập AMSL hy vọng, Vertiia vừa là phương tiện vận tải, vừa là giải pháp tốt thực hiện các ca cấp cứu khẩn cấp ở quãng đường xa, địa hình hiểm trở.

Phương tiện này có thể đi được quãng đường 1.000km bằng hệ thống pin nhiên liệu hydro không phát thải, đặc biệt là sử dụng công nghệ tự lái. Theo tính toán, Vertiia di chuyển từ Sydney đến Melbourne với chi phí vận hành chỉ khoảng 60 USD/ghế.

AMSL Aero chỉ là một trong rất nhiều công ty khởi nghiệp về máy bay tự lái, taxi bay tại Australia.

Theo dự đoán của Airservices Australia – cơ quan quản lý không phận của Australia, số lượng chuyến bay bằng phương tiện tự lái tại nước này, bao gồm taxi bay, máy bay giao hàng và các hoạt động bay không người lái khác sẽ tăng lên đến 60 triệu chuyến vào năm 2043 (tăng gần 40 lần so với hiện tại, khoảng 1,5 triệu chuyến/năm).

Kết quả phân tích gần đây của Airservices Australia chỉ ra thời gian tới xu hướng taxi bay cũng phát triển rất mạnh. Dần dà, taxi bay sẽ trở thành loại phương tiện chủ yếu trong không phận Australia.

"Qua trao đổi với các hãng sản xuất taxi bay, chúng tôi kỳ vọng sẽ cung cấp dịch vụ này tại Brisbane Olympics và sau đó sẽ mở rộng quy mô. Brisbane 2032 Olympic Games sẽ là sự kiện mang tính xúc tác để kích thích cho lĩnh vực taxi bay bùng nổ", ông Luke Gumley, một quan chức của Airservices Australia nhận định.

Yêu cầu cao với kiểm soát không lưu

Được biết, Airservices Australia đã chỉ định công ty chuyên phát triển các hệ thống thông tin liên lạc hàng không Frequentis Australasia xây dựng hệ thống quản lý không lưu kỹ thuật số. Từ đây, có thể sớm đáp ứng nhu cầu khi hàng triệu chuyến bay sử dụng phương tiện không người lái đi vào hoạt động trong không phận vốn đã rất bận rộn của Australia.

Mẫu máy bay cấp cứu Vertiia.

Ông Martin Rampl, Giám đốc Frequentis Australasia nhận định, việc hợp tác với Airservices Australia đánh dấu bước ngoặt quan trọng giúp hoạt động máy bay tự lái hiệu quả, an toàn hơn trong không phận Australia.

Còn theo Giám đốc điều hành Airservices Australia - ông Jason Harfield, máy bay không người lái là lĩnh vực phát triển mạnh mẽ nhất trong ngành hàng không. Việc hợp tác với Frequentis để phát triển hệ thống quản lý thông tin chuyến bay sẽ giúp các phương tiện hàng không truyền thống cũng như xu hướng di chuyển mới cùng hoạt động nhịp nhàng giữa bầu trời của Australia.

Làm rõ thêm, ông Luke Gumley chia sẻ: "Trong tương lai, khi số lượng lớn phương tiện bay không người lái đi vào hoạt động, cách thức kiểm soát không lưu hiện tại sẽ không còn hiệu quả. Chẳng hạn, sẽ thêm nhiều máy bay hoạt động tại các khu đô thị có mật độ dân số cao hoặc máy bay tự lái giao hàng tại những khu vực đông dân".

Hệ thống kiểm soát không lưu hiện tại, nhân viên kiểm soát không lưu và phi công luôn trao đổi trực tiếp. Song, xu hướng tự lái kể trên đòi hỏi hệ thống quản lý phương tiện bay không người lái phải có tính tự động cao. Do đó, việc xây dựng hệ thống kiểm soát không lưu kỹ thuật số là rất cấp thiết.

"Chung sống" cùng máy bay có người lái

Giới chức Australia còn hướng đến tích hợp hệ thống quản lý phương tiện bay tự lái với hoạt động kiểm soát không lưu nhằm đảm bảo máy bay không người lái không đâm vào nhau hay cản trở chuyến bay thương mại.

"Hiện, máy bay tự lái thường không vận hành tại những khu vực máy bay có người lái hoạt động. Nhưng trong tương lai, chúng ta sẽ phải tích hợp hai loại phương tiện này hoạt động trong cùng không phận", ông Gumley nói thêm.

Xa hơn, Australia sẽ phân tích hệ thống quản lý máy bay không người lái của Mỹ và Liên minh châu Âu để các hệ thống của nước này có khả năng tương tác tốt với những hệ thống quốc tế.

Với taxi bay, thời gian ban đầu, cơ quan Airservices Australia dự kiến sẽ chỉ cấp phép cho những dịch vụ có người lái. Tuy nhiên, xét trên thực tế một số hãng vận tải tha thiết muốn khai thác dịch vụ taxi bay không người lái, Airservices Australia sẽ phát triển hệ thống quản lý cả taxi bay có phi công và không có phi công trực tiếp điều khiển để đáp ứng nhu cầu.

Trên thế giới, các nước tiên tiến như Mỹ, Anh, Pháp và Trung Quốc cũng đang nhanh chóng thúc đẩy phát triển máy bay không người lái, taxi bay.

Mới nhất, Trung Quốc trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấp giấy phép sản xuất (PC) hàng loạt đối với mẫu taxi bay điện cất/hạ cánh thẳng đứng (eVTOL) không người lái EH216-S.

Giấy phép do Cục Hàng không dân dụng Trung Quốc (CAAC) cấp, đánh dấu bước nhảy vọt quan trọng hướng tới sản xuất hàng loạt phương tiện loại này và hoạt động thương mại trong tương lai.

EH216-S do Công ty EHang có trụ sở tại Quảng Châu phát triển và chế tạo, đã giành được giấy chứng nhận kiểu loại (TC) và chứng nhận đủ tiêu chuẩn bay (AC) từ CAAC năm ngoái.

Mẫu taxi bay trên có thể ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như vận chuyển hành khách, tour trên cao, chở hàng hóa và cấp cứu.