Ngày đó, bà tôi qua đời. Thời khắc đã mấy mươi năm có lẽ đi vào trí nhớ tôi không sao mà quên được. Bà tôi ra đi mãi mãi về chốn xa xăm nơi cuối trời mênh mang trong lòng đất. 

Người bà đáng kính của tôi. “Bà ơi” tiếng gọi vang vọng trong không gian bay bay lồng vào gió mây như muốn gửi đến bà dù không biết bà có nghe thấy. Bùi ngùi tưởng nhớ lại thuở ấy, lòng tôi xốn xang chờ ngày giỗ để nhanh chân về thăm, thắp cho bà nén trầm hương thơm thoảng trong ngôi nhà cũ. 

Ngắm lại ảnh hình bà của thuở còn cạnh cháu con. Vẫn cái rét của mùa đông như năm ấy cắt da, cắt thịt phả hơi lạnh tê tái vào lòng. Vẫn tiết trời hanh khô gió Bấc thổi miên man sao lạnh buốt tâm can. 

Anh em chúng tôi ngồi nhắc lại những kỉ niệm khi bà còn sống. Những ao ước của bà lúc múc nước giếng ra chiếc thau đồng tắm cho chúng tôi khi mỗi chiều hè về sao thân thương quá đỗi có tìm lại cũng chẳng thấy đâu.

Bà căn dặn khi múc những gáo nước dội tắm cho chúng tôi “Cháu nhớ ngoan, học giỏi, mai sau lớn lên đi làm kiếm tiền nuôi bà cháu nhé”.

Bà thủ thỉ bên tai chúng tôi, đứa nào cũng không sao quên được. Lời nói chứa đựng nỗi niềm bà dành cho cháu “Bà muốn sống thật lâu để thấy các cháu trưởng thành là bà hạnh phúc nhất, lỡ bà mất cháu có thương bà không?”

“Có ạ, mà bà ơi, sao bà lại nói thế. Cháu không thích bà mất đâu?”.

Ai biết được mới hôm nào thủ tha thủ thỉ với cháu, ấy thế mà lời bà nói vương vào người bà đến xót xa, có ngờ đâu bà mất nhanh như thế để lời răn dạy cháu đọng mãi trong kí ức tuổi thơ. 

Đám tang bà, chúng tôi đưa tiễn buổi chiều đông lạnh ấy. Gió đông phả vào mặt cháu con chẳng nghe cảm giác gì chỉ có tiếng khóc tiếc thương hòa trong gió và khói hương bay nghi ngút. 

Anh em chúng tôi ngơ ngác nhìn trong sự tiếc thương và nhớ nhung. Từ hôm nay và mãi mãi về sau, ngôi nhà sẽ thiếu vắng bà ngồi ăn cơm bên mâm cơm vui cùng con cháu. 

Cơi trầu và cối đồng ngoáy trầu kia dành để cho ai khi bà tôi không còn nữa. Giàn trầu xanh bên hông nhà có biết chăng bà đâu lom khom chăm tưới cho ngươi mỗi khi buổi chiều về. 

Tất cả sẽ theo bà tôi mãi mãi. Nhưng bà chẳng thể nào sống lại cùng cháu con để vui vầy khi Tết đến xuân về. Để cùng cháu con sống những tháng ngày vui nhất mà bao ước ao bà thầm mong bấy nhiêu năm.

Ngày đám giỗ của bà đã tới. Tôi vội vàng đón xe về trong gió lạnh buốt lòng. Chuyến xe cuối cùng trong ngày bon bon chạy trên con đường trải nhựa rộng thênh thang. 

Chưa đầy 2 tiếng đồng hồ, tôi đã về tới nơi. Mọi người đã đông đủ chuẩn bị cho ngày mai xuống mộ thăm bà. Chẳng cần để ai nhắc nhở, tôi lại bàn thờ thắp ba cây hương cho bà. 

Chúng tôi sum vầy bên mâm cỗ kể cho nhau nghe những chuyện làm ăn bấy lâu nay. Nhìn khói bay nghi ngút trong ngôi nhà cũ, tôi lại thấy nghèn nghẹn nơi cổ họng, nước mắt lại chực rơi. 

Mọi người thấy tôi mắt đỏ hoe. Ai cũng cố nhớ lại cái ngày này năm ấy, anh em tôi khóc tiễn đưa bà. Dáo dác nhìn nhau không tin nổi bà bỏ mặc chúng tôi theo ông về cõi tiên xa lạ. 

Nay, tìm ở đâu ra được vóc dáng bà thuở ấy để bàn tay bà lại săn sóc như ngày xưa. Tất cả qua đi và qua đi mãi mãi. Dẫu biết rằng bà tôi nay chỉ còn trong mỗi giấc mơ. 

Bà tôi đã sống và quan tâm đến chúng tôi nhiều hơn cả biển trời. Tình thương vô hạn bà trao gửi cho chúng tôi xoay vần qua năm tháng. Trái ngon, quả ngọt bà nhường lại cho chúng tôi. Chợ xa bà về thế nào chúng tôi cũng có quà, miếng bánh gói trong miếng giấy hay miếng lá chuối nho nhỏ đựng trong cái thúng bóng vàng mật ong vừa tầm bưng phủ cái đệm đan bằng cói chiếu.

Tuổi thơ của chúng tôi gắn liền với tình thương vô bờ bến của bà. Những câu Kiều bà hát cho chúng tôi nghe như một làn điệu ru con mà khi lớn lên chúng tôi thuộc làu làu từng câu, từng chữ. 

Lời ru ngọt ngào của bà đã đi qua quãng thời gian xa lắc mà cho đến ngày hôm nay, lời ru đó như nâng đỡ chúng tôi trên mọi ngả cuộc đời. Bà gắn với tuổi thơ chúng tôi như một bà tiên hiền lành, che chở cho cháu con những lúc khó khăn. Mang lời ru của bà ủ ấp đến ngày hôm nay và mãi mãi về sau.

Xong công việc, chúng tôi lại mỗi đứa một phương. Rời ngôi nhà cũ trong ngày đông giá lạnh. Tôi như vẫn thấy bà tôi dõi theo cùng chúng tôi nơi miền xa xăm ấy. Tay bà vẫn dang rộng đón chúng tôi về sau những ngày lao động mệt nhọc. Bà lại múc những gầu nước giếng mát lạnh đổ vào chiếc thau đồng tắm gội cho chúng tôi thật êm nhẹ biết nhường nào.