Bên ngoài 1 trong 3 nhà máy của Kia tại Diêm Thành. Các công nhân ở đây bị cắt lương khi doanh số bán hàng sụt giảm. Ảnh: Trefor Moss/The Wall Street Journal

Thành phố Diêm Thành thịnh vượng thuộc tỉnh Giang Tô, nơi có 1,6 triệu dân, là một ví dụ cho hậu quả của chiến dịch đó. Đây là nơi hãng Kia Motors của Hàn Quốc có 3 nhà máy và cũng là minh chứng cho quá trình toàn cầu hóa.

Công nhân tại nhà máy chế tạo ô tô Kia đã bị buộc phải chấp nhận giảm đáng kể giờ làm và cắt lương do doanh số bán các mẫu xe Kia tại Trung Quốc sụt giảm mạnh.

Các biện pháp này giúp ngăn các đợt sa thải lan rộng, nhưng ngay cả như vậy, nhiều công nhân phải tìm việc làm thêm như giao hàng hay lái taxi để đủ trang trải chi phí thường nhật.

“Tâm lý chống Hàn này không có lợi gì cho chúng tôi cả”, một công nhân 26 tuổi họ Chen làm việc tại nhà máy Kia nói. Anh này cho rằng việc trừng phạt Kia đang đe dọa việc làm của người lao động Trung Quốc.

Bên ngoài trụ sở nhà máy, công nhân Kia cho biết họ chỉ đang làm việc 3 ngày mỗi tháng với mức lương còn một nửa trong tháng 7.

Anh Chen cho biết họ sẵn sàng cầm cự trong thời gian ngắn do tổng thu nhập của họ chưa bị ảnh hưởng nhiều, nhưng họ ngày càng lo lắng về khả năng bị sa thải nếu bất đồng giữa hai nước tiếp diễn.

Việc Trung Quốc trả đũa Hàn Quốc vì chương trình phòng thủ tên lửa THAAD đã gây ảnh hưởng nặng nề đến số lượng ô tô bán ra và ngành du lịch. Biểu đồ màu xanh bên trái là số lượng ô tô của các hãng xe Hàn Quốc bán ở Trung Quốc. Biểu đồ bên phải là số khách du lịch Trung Quốc sang Hàn Quốc. Nguồn: WSJ 

Hãng Kia là nhà tuyển dụng được ưa chuộng tại Diêm Thành do hãng này trả lương cao hơn các công ty địa phương. Việc sa thải sẽ gây ra hiệu ứng lan truyền.

“Ở Diêm Thành này, ai cũng có người quen làm việc cho Kia, nếu không là bạn thì là bạn của bạn”, Sun Nan, Giám đốc kinh doanh tại một cửa hàng Kia, cho biết. “Ngành công nghiệp ô tô là ngành xương sống của Diêm Thành, và không ai muốn điều gì xảy ra với nó cả”.

Kể từ tháng 3 năm nay, doanh số của các hàng hóa Hàn Quốc ở Trung Quốc – từ xe hơi tới đĩa nhạc và thiết bị - đã giảm mạnh. Mặc dù không có chiến dịch tẩy chay nào được tuyên bố chính thức, các phương tiện truyền thông nhà nước đã khuyến khích chiến dịch này nhằm trả đũa việc Seoul triển khai hệ thồng phòng thủ tên lửa do Mỹ chế tạo trên lãnh thổ Hàn Quốc.

Nhiều người tiêu dùng Trung Quốc đã theo chân Bắc Kinh trừng phạt Seoul bằng cách không đi du lịch tới Hàn Quốc và quay lưng lại với các sản phẩm âm nhạc và điện ảnh của nước láng giềng vốn rất phổ biến tại Trung Quốc trước khi tranh cãi giữa hai nước nổ ra.

Làn sóng tẩy chay không mạnh ở Diêm Thành. Ở đây, văn hóa Hàn Quốc rất thịnh hành với hàng dãy nhà hàng Hàn, các biển hiệu tiếng Hàn và cờ Hàn Quốc có thể được bắt gặp dọc các đường cao tốc và bên ngoài các nhà máy.

Ngoài 3 nhà máy Kia, Diêm Thành có một khu công nghiệp cho các công ty Hàn rất nhộn nhịp. Các công xưởng ở đây thuê 30.000 lao động địa phương, theo lời một quan chức Đảng Cộng sản Trung Quốc giấu tên. Diêm Thành đã mở rộng gấp đôi kể từ khi Kia bắt đầu đầu tư ở đây vào năm 2003.

Nếu như trước kia nông nghiệp là ngành chủ đạo ở thành phố này, thì ngày nay thành phố này đã trở thành một trung tâm sản xuất nhộn nhịp với đường sắt cao tốc đang được xây dựng nối với Thượng Hải, và các con đường cao tốc rộng rãi len đầy xe ô tô hiệu Kia.

Vị quan chức cho sự thành công này chủ yếu là nhờ yếu tố Hàn Quốc. Kia và ngành cung cấp phụ tùng ô tô đã ăn nên làm ra, đóng góp tới 60% nguồn thu thuế của thành phố. Điều này khiến Diêm Thành và phần đông dân số phụ thuộc vào số phận của hãng xe Kia.

Doanh số bán xe của hãng Kia tại Trung Quốc đã giảm mạnh do phong trào bài hàng Hàn Quốc. Ảnh: Zhou Jianping/Imaginechina/Associated Press Thế nhưng chỉ từ tháng 3 đến tháng 6, doanh số xe Kia và công ty mẹ Hyundai Motors bán ra ở Trung Quốc giảm đến 61%.

Vị quan chức cho biết các nhà máy chỉ còn hoạt động với 30% công suất, nhưng ông ta nói rằng chính quyền không ngờ được các nhà máy có thể đóng cửa do họ đã đổ nhiều vốn đầu tư tại đây.

Khắp thành phố người dân râm ran bàn tán và truyền tai nhau những đồn đoán về cơn khốn khó của Kia.

Thời điểm nổ ra tranh cãi giữa hai nước không thể tệ hơn đối với Hyundai khi hãng này mới mở thêm một nhà máy mới ở Trung Quốc vào năm ngoái, và còn định mở thêm nhà máy thứ chín ở Trung Quốc vào tháng 8.

Doanh số bán hàng thảm hại trong nửa đầu năm 2017 đã phủ bóng tối lên các kế hoạch mở rộng đó. Nhưng điều này không chỉ tác động đến Hyundai mà còn khiến các đối tác liên doanh Trung Quốc, đó là các hãng chế tạo xe hơi có vốn nhà nước: Beijing Motor Corp. và Dongfeng Motor Corp., phải lao đao.

Một người phát ngôn của Beijing Motor, công ty ăn chia đều 1 tỷ USD lợi nhuận với Hyundai trong năm ngoái, cho biết công ty này hy vọng “các khó khăn chỉ là tạm thời”.

Trong khi bất hòa giữa hai nước đã khiến nhiều người Hàn Quốc đặt câu hỏi về sự phụ thuộc về kinh tế đối với Trung Quốc, thì người dân ở Diêm Thành đang nhận ra mức độ phụ thuộc vào các doanh nghiệp Hàn.

Chính quyền địa phương đang cố giảm bớt ảnh hưởng của Hàn Quốc đối với nền kinh tế của Diêm Thành bằng cách kêu gọi nhà đầu tư từ các nơi khác, vị quan chức nói, nhưng việc chuyển đổi đó sẽ mất thời gian dài tại nơi mà Kia đã dày công xây dựng.

Tại cửa hàng xe Kia gần như trống trơn, ông Sun Nan cho rằng chính sách cứng rắn của Bắc Kinh đối với Seoul đã gây ra thiệt hại ngoài dự kiến ở trong nước.

“Tâm lý bài Hàn đã gây thiệt hại cho chính lợi ích của chúng tôi”, ông Sun nói và cho biết Trung Quốc đóng góp 50% vốn trong liên doanh vói Kia. “Bất đồng đã gây ảnh hưởng tiêu cực đối với cả Trung Quốc lẫn Hàn Quốc”.