Theo CNN, chỉ trong vòng một năm, công ty dạy thêm lớn nhất Trung Quốc đã sa thải 60.000 nhân viên sau khi chính quyền Bắc Kinh siết chặt kiểm soát với ngành công nghiệp giáo dục tư nhân.

Ông Yu Minhong - tỷ phú sáng lập New Oriental Education - thừa nhận rằng công ty "đã gặp quá nhiều thay đổi vào năm 2021".

New Oriental Education là một trong những công ty chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ cuộc trấn áp của Bắc Kinh đối với ngành công nghiệp 120 tỷ USD.

Các cơ quan quản lý Trung Quốc đã cấm những dịch vụ dạy thêm thu lời sau giờ học và hạn chế các công ty huy động vốn trên thị trường chứng khoán.

Sau khi chính quyền Bắc Kinh siết chặt kiểm soát đối với hoạt động dạy thêm sau giờ học, hàng trăm nghìn người Trung Quốc đột ngột mất việc làm. Ảnh: Reuters.

Trấn áp mạnh tay

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã mô tả đây là "căn bệnh kinh niên". Căn bệnh xuất phát từ việc các doanh nghiệp kiếm lời trên nỗi lo lắng của cha mẹ rằng con cái họ bị bỏ lại trong một hệ thống giáo dục "học để thi".

Tính đến tháng 5/2021, New Oriental Education có tới 88.000 nhân viên toàn thời gian, khoảng 17.000 giáo viên và nhân viên theo hợp đồng. Không rõ liệu 60.000 người bị sa thải có kể đến các nhân viên hợp đồng hay không, nhưng con số này chiếm tới 2/3 số nhân viên toàn thời gian của New Oriental Education.

Năm ngoái, công ty đã chi gần 20 tỷ NDT (3,1 tỷ USD) để trả lại khoản học phí mà khách hàng trả trước, bồi thường cho các nhân viên bị sa thải và hủy bỏ hợp đồng thuê những trang web học tập trên cả nước.

Theo ông Yu, doanh thu của công ty giảm 80%, còn giá trị vốn hóa thị trường lao dốc 90%. Vốn hóa của New Oriental đã bay hơi khoảng 28 tỷ USD trong năm ngoái.

Lệnh cấm của chính quyền Bắc Kinh đã khiến các bậc phụ huynh tại Trung Quốc ngỡ ngàng, nhiều doanh nghiệp chao đảo. Giới đầu tư cũng ồ ạt bán tháo cổ phiếu của những công ty giáo dục Trung Quốc trên sàn New York và Hong Kong.

Vào cuối tháng 7, Goldman Sachs ước tính rằng chỉ trong vòng một tuần, các quy định mới đã xóa sạch 77 tỷ USD khỏi giá trị vốn hóa thị trường của các công ty dạy thêm niêm yết trên sàn nước ngoài.

Các công ty dạy thêm phải chuyển sang những lớp học âm nhạc và thể thao. Ảnh: Reuters.

Trong những năm qua, các công ty này đã thu hút hàng tỷ USD từ những quỹ đầu tư như Tiger Global Management và SoftBank Group.

Các doanh nghiệp dạy thêm sau giờ học tại Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng trong vài năm qua. Mô hình được thúc đẩy bởi nhu cầu dạy và học trực tuyến vì dịch Covid-19.

Các gã khổng lồ như TAL, New Oriental and Technology Group và Gaotu Techedu đã thuê một lượng lớn nhân viên mới vào năm 2020. Con số lên tới hàng chục nghìn người.

Theo một báo cáo từ Beijing Normal University và TAL Education, ngành dịch vụ giáo dục (từ mẫu giáo đến trung học nói chung) chiếm khoảng 10 triệu việc làm ở Trung Quốc.

Theo công ty tư vấn giáo dục đại học Trung Quốc MyCOS, trong thập kỷ trước, giáo dục tiểu học và trung học cơ sở đã vượt lĩnh vực tài chính để trở thành ngành phổ biến nhất đối với sinh viên tốt nghiệp đại học.

Báo cáo cho biết mức lương trung bình của sinh viên tốt nghiệp cử nhân vào năm 2019 là 5.440 NDT/tháng, gần gấp đôi mức trung bình 2.815 NDT năm 2010.

Mất việc đột ngột

Một trong những nguyên nhân chính đằng sau mức lương tăng vọt là sự tăng trưởng của các doanh nghiệp dựa trên công nghệ, bao gồm giáo dục.

Từ năm 2013 đến năm 2019, các nhà đầu tư đã rót 14,5 tỷ NDT vào những dự án kết hợp giáo dục với trí tuệ nhân tạo, theo báo cáo của Beijing Normal University và TAL Education.

Theo cô Ash Tang, trợ giảng tại một trung tâm giáo dục cỡ vừa ở Bắc Kinh, vốn góp phần thúc đẩy sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực giáo dục, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào các công nghệ như trí tuệ nhân tạo.

Điều đó đã tạo ra nhu cầu mạnh mẽ đối với sinh viên mới tốt nghiệp có nền tảng về khoa học máy tính và công nghệ thông tin.

Sau 5 năm kinh doanh giáo dục, cô Tang có ý định đổi việc vì công việc chiếm quá nhiều thời gian, khiến cô khó cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, sau cuộc trấn áp, những đồng nghiệp của cô rất khó tìm việc mới.

Ông Yu tại New Oriental thừa nhận rằng hoạt động kinh doanh của New Oriental trong 6 tháng qua "rất khó khăn". Công ty đã dừng hoàn toàn những lớp dạy thêm các môn học chính.

Thay vào đó, New Oriental tập trung vào các lớp học âm nhạc và thể thao, vốn không nằm trong chương trình dạy học chính của Trung Quốc, cung cấp dịch vụ dạy thêm cho sinh viên đại học và những khóa học tiếng Trung tại thị trường nước ngoài.

New Oriental cũng thiết lập một nền tảng thương mại điện tử phát trực tuyến, tập trung vào bán các sản phẩm nông nghiệp.

"Làm việc chăm chỉ, học tập chăm chỉ và cố gắng tìm hướng đi mới", ông Yu chia sẻ. "Đó là 3 mục tiêu chính của tôi trong năm 2022", ông nói thêm.

Hồi tháng 11/2021, TAL Education - một gã khổng lồ giáo dục khác của Trung Quốc - cũng tuyên bố sẽ chuyển từ giảng dạy những môn học chính từ mẫu giáo đến lớp 9 sang các môn học như âm nhạc và thể thao. Công ty cũng muốn mở rộng hoạt động sang nước ngoài.