Với Điện Capitol được bảo vệ nghiêm ngặt bởi Vệ binh Quốc gia cả trong và ngoài, Hạ viện bỏ phiếu với tỷ lệ 232 - 197 để luận tội ông hôm 13/1. 10 hạ nghị sĩ Cộng hòa đã ủng hộ việc luận tội.

Ông Trump bị cáo buộc "kích động nổi loạn" sau vụ đám đông ủng hộ ông tràn vào tòa nhà quốc hội hôm 6/1 tấn công và phá hoại ở đây giữa lúc các nhà lập pháp đang kiểm phiếu đại cử tri để xác nhận kết quả bầu cử tổng thống.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi điều hành phiên bỏ phiếu luận tội Tổng thống Trump hôm 13/1. Ảnh: AP.

Sự ủng hộ của các nghị sĩ Cộng hòa

Tiến trình diễn ra nhanh chóng khi các nghị sĩ bỏ phiếu chỉ một tuần sau vụ bạo loạn làm chấn động giới chức và công chúng Mỹ.

Trước đó Phó tổng thống Mike Pence đã từ chối kích hoạt Tu chính án 25 để phế truất Tổng thống Donald Trump.

"Chúng ta hiểu rằng tổng thống Mỹ đã kích động cuộc phản loạn vừa qua - một cuộc nổi loạn có vũ trang - chống lại chính đất nước", Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi phát biểu trong phần tranh luận về điều khoản luận tội tổng thống.

"Ông ấy phải ra đi. Ông ấy là mối đe dọa rõ ràng và nhãn tiền của đất nước", bà cảnh báo.

Theo Wall Street Journal, dù chỉ trích hành động của Tổng thống Donald Trump, nhiều hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa vẫn phản đối nỗ lực luận tội từ đảng Dân chủ.

Lãnh đạo phe thiểu số Cộng hòa tại Hạ viện, ông Kevin McCarthy, nói Tổng thống Trump "chịu trách nhiệm" trong vụ bạo loạn tại Điện Capitol. Tuy nhiên, ông cho rằng quốc hội chỉ nên có quyết định khiển trách thay vì luận tội.

"Bỏ phiếu luận tội chỉ làm đất nước chia rẽ thêm. Bỏ phiếu luận tội sẽ đổ thêm dầu vào lửa, gây chia rẽ đảng phái", ông nói.

Tỷ lệ ủng hộ luận tội lần 2 Tổng thống Trump là 232 - 197 với 10 hạ nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ. Ảnh: CNN.

Hạ nghị sĩ Liz Cheney, dân biểu bang Wyoming, là thành viên cấp cao trong đảng Cộng hòa ủng hộ luận tội trước khi nhiệm kỳ của Tổng thống Trump kết thúc.

Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa ở Thượng viện, tuyên bố phiên tòa luận tội chỉ có thể bắt đầu sau khi tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức vào ngày 20/1.

Trong vài ngày qua, một số thượng nghị sĩ trong đảng đã gửi tín hiệu sẵn sàng ủng hộ phe Dân chủ.

Công cụ quyền lực

Trong khi đó, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, tuyên bố vẫn chưa bỏ cuộc. Thượng nghị sĩ New York nhận định phiên tòa luận tội vẫn có cơ hội "diễn ra ngay lập tức" nếu nhóm của ông đạt được thỏa thuận với Thượng nghị sĩ McConnell.

"Phiên tòa ở Thượng viện có thể bắt đầu ngay lập tức nếu chúng tôi đạt được thỏa thuận với lãnh đạo phe đa số hiện nay, triệu tập Thượng viện họp phiên khẩn cấp. Nó cũng có thể diễn ra sau ngày 19/1", ông nói.

"Phiên tòa luận tội ở Thượng viện chắc chắn sẽ diễn ra. Chúng ta sẽ bỏ phiếu buộc tội tổng thống về trọng tội và hành vi phi pháp. Nếu tổng thống được kết luận có tội, chúng ta sẽ bỏ phiếu ngăn ông ấy tái tranh cử trong tương lai", Thượng nghị sĩ Schumer tuyên bố.

Luận tội là một trong những công cụ quyền lực nhất mà hiến pháp Mỹ trao cho quốc hội để buộc quan chức chính phủ, kể cả tổng thống, chịu trách nhiệm khi sai phạm hoặc lạm dụng quyền lực.

Hạ viện là cơ quan quyết định có luận tội hay không, còn Thượng viện là nơi quyết định có phế truất tổng thống hay không. Điều khoản luận tội mà Hạ viện đệ trình mang ý nghĩa như hồ sơ truy tố, trong khi các thượng nghị sĩ sẽ giữ vai trò bồi thẩm đoàn tại phiên tòa ở Thượng viện.

Luận tội diễn ra khi tổng thống hoặc thành viên nhân vật cấp cao trong chính quyền có hành vi "phản quốc, hối lộ, trọng tội hoặc phạm pháp".

Điều khoản luận tội được phê duyệt khi số phiếu ủng hộ ở Hạ viện quá bán. Việc phế truất chỉ diễn ra khi điều khoản luận tội nhận được sự tán thành của 2/3 Thượng viện.