"Tôi sẽ gặp Tổng thống Joe Biden tại Mỹ và sẽ sớm công bố thông tin chi tiết về các thỏa thuận tàu ngầm hạt nhân đang diễn ra", Thủ tướng Australia Anthony Albanese ngày 8/3 thông báo, song chưa tiết lộ thời gian cụ thể tới Mỹ. "Tôi mong đợi tiếp tục hợp tác với chính quyền Mỹ".

Tờ Sydney Morning Herald ngày 7/3 đưa tin Thủ tướng Albanese sẽ ký thỏa thuận nhằm xây dựng hạm đội tàu ngầm năng lượng hạt nhân trong chuyến thăm Mỹ tuần tới. Lễ ký dự kiến diễn ra tại thành phố San Diego ngày 13/3, với sự tham dự của Thủ tướng Albanese, Tổng thống Biden và Thủ tướng Anh Rishi Sunak.

Australia có thể mua 8 tàu ngầm hạt nhân theo thỏa thuận AUKUS ký tháng 9/2021. Washington, Canberra và London đã dành 18 tháng thảo luận về khả năng Australia sở hữu công nghệ hệ thống đẩy bằng năng lượng hạt nhân tối mật của Mỹ. Tuy nhiên, Australia loại trừ khả năng mua vũ khí hạt nhân để trang bị cho các tàu ngầm này.

Tàu ngầm HMAS Collins, HMAS Farncomb, HMAS Dechaineux và HMAS Sheean di chuyển theo đội hình qua vịnh Cockburn Sound, Tây Australia tháng 2/2019. Ảnh: BQP Australia.

Thương vụ tàu ngầm trị giá hàng chục tỷ USD cũng đánh dấu lần đầu Mỹ xuất khẩu công nghệ tàu ngầm hạt nhân từ những năm 1960, sau khi giúp Anh thiết kế hạm đội của nước này.

Tàu ngầm năng lượng hạt nhân có thể di chuyển dưới biển trong thời gian dài và rất khó bị phát hiện do không cần nổi lên giữa hải trình để sạc pin như tàu ngầm diesel - điện. Australia dự kiến trang bị tên lửa hành trình hiện đại cho tàu ngầm hạt nhân.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề chưa được làm rõ liên quan đến thương vụ tàu ngầm theo thỏa thuận AUKUS, như Australia sẽ mua tàu ngầm của Mỹ hay Anh, chúng được chế tạo ở đâu và khi nào hạ thủy.

Sau khi Australia thông báo mua ít nhất 8 tàu ngầm hạt nhân theo thỏa thuận với Anh và Mỹ, nước này hủy hợp đồng tàu ngầm diesel - điện trị giá hơn 40 tỷ USD với Pháp. Động thái này khiến căng thẳng giữa Australia và Pháp leo thang. Australia tháng 6/2022 thông báo bồi thường hợp đồng gần 600 triệu USD cho Pháp.