Thổ Nhĩ Kỳ triển khai thêm xe tăng và pháo binh đến Syria

Erogan kêu gọi “thế giới chặn tay Assad”

Trong khi chính phủ Syria giành lại quyền kiểm soát hầu hết các lãnh thổ của đất nước sau nhiều năm xung đột vũ trang với các nhóm vũ trang đối lập và các tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), al-Qaeda Syria (Hay’at Tahrir al-Sham-HTS, trước đây là Jabhat Fatah al-Sham, Jabhat al-Nusra) khu vực chống leo thang xung đột ở tỉnh Idlib vẫn là một thành trì vững chắc của các lực lượng chống chính phủ.

Theo điện Kremlin, chủ nghĩa khủng bố cực đoan ở Idlib làm mất ổn định tình hình ở Syria và làm suy yếu công việc hướng tới việc giải quyết chính trị cho cuộc xung đột.

Hơn nữa, các quan chức Nga đã nhiều lần cảnh báo rằng những kẻ khủng bố đang lên kế hoạch tấn công bằng vũ khí hóa học giả mạo tại Idlib, với mục đích kích động sự trả thù của phương Tây đối với chính phủ Syria.

Hôm 07/9, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh ba bên về tình hình ở Idlib tại thủ đô Tehran của Iran. Các nhà lãnh đạo của ba nước tập trung vào cuộc xung đột ở Syria và tình hình trong khu vực leo thang Idlib của đất nước.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayip Erdogan nói rằng, bất kỳ cuộc tấn công nào được tiến hành ở Idlib sẽ dẫn đến thảm họa thảm sát và một bi kịch nhân đạo rất lớn, chính quyền Ankara không bao giờ muốn chiến dịch ở tỉnh Idlib biến thành một cuộc tắm máu.

Lời kêu gọi của ông Erdogan về vụ ngừng bắn đã được coi là vô nghĩa bởi Tổng thống Putin cho rằng, nó không liên quan đến Hayat Tahrir al-Sham (tổ chức al-Qaeda Syria) nằm trong danh sách khủng bố của Nga và thế giới. Ông Putin và người đồng cấp Iran đã Rohani đã thảo luận một kế hoạch "ổn định từng giai đoạn" trong Idlib và chỉ có các hiệp định hòa bình với các đối thủ sẵn sàng đối thoại với chính phủ Damascus.

Tuy nhiên, không có bất cứ thỏa thuận nào đã đạt được và các bên vẫn đang tiếp tục thảo luận về phương án này. Nhưng giới quan sát nhận định rằng, Thổ Nhĩ Kỳ không có nhiều hy vọng trong việc ngăn chặn Nga-Iran và Syria mở chiến dịch giải phóng Idlib và toàn bộ vùng Tây Bắc.

Nguyên nhân chính là do Thổ Nhĩ Kỳ đã vạch ra kế hoạch mà Syria không thể chấp nhận được, bởi đây thực chất là một âm mưu tiếp tục chiếm thêm một vùng đất khác của Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ mưu đồ cứu HTS, chiếm doạt Idlib

Với lí do là “tránh mất mát lớn cho thường dân Idlib” trong trường hợp một cuộc tấn công lớn của lực lượng trung thành với chính phủ Syria vào tỉnh này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã công bố một kế hoạch cho phép các nhóm phiến quân an toàn thoát ra khỏi tỉnh Idlib, trong cuộc họp với các đối tác Nga và Iran tại Tehran.

Theo đề xuất của Ankara, 12 nhóm vũ trang ở Idlib, bao gồm cả chi nhánh al-Qaeda Syria là Hayat Tahrir al-Sham - lực lượng quân sự đang thống trị tỉnh Idlib, sẽ đầu hàng Quân đội Ả rập Syria (SAA).

Các chiến binh trong nước sau đó sẽ được sơ tán đến vùng đệm và giao vũ khí cho lực lượng giám sát an ninh là một liên minh các nhóm dân quân thuộc cái gọi là “phe đối lập ôn hòa” được chính quyền Ankara hậu thuẫn, còn các tay súng thánh chiến nước ngoài sẽ được phép trở về quê hương của họ. Các nhóm từ chối giải giáp sẽ trở thành mục tiêu của các hoạt động chống khủng bố của chính phủ Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ sau đó sẽ đào tạo và tài trợ cho một lực lượng dân quân để đảm bảo an ninh trong tỉnh, giống như trong các khu vực Syria khác được kiểm soát bởi các nhóm phiến quân do Ankara hậu thuẫn.

Trước đây, Thổ Nhĩ Kỳ đã hậu thuẫn một số nhóm phiến quân thuộc Quân đội Syria Tự do (FSA) mở 2 chiến dịch quân sự lớn là “Lá chắn Euphrates” (Euphrates Shield) và “Cành Ô liu” (Operation Olive Branch), mượn danh nghĩa chống khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) và lực lượng người Kurd để chiếm đóng phấn lớn phía Bắc-Tây Bắc của tỉnh Aleppo.

Lực lượng thân Thổ Nhĩ Kỳ đã chiếm một khu vực rộng lớn dọc tuyến biên giới Syria chạy dài từ Afrin đến al-Bab nhưng không trao trả cho chính quyền Syria mà tự thành lập cơ cấu quản lý địa phương và lực lượng cảnh sát, an ninh riêng, vận hành độc lập với chính quyền trung ương ở Damascus.

Đến nay, đã 2 năm trôi qua kể từ khi Ankara bắt đầu tiến quân vào Syria, nhưng chính quyền của ông Assad vẫn chưa đòi lại được các vùng lãnh thổ bị phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát.

Do đó, sẽ rất khó để Moscow và Damascus chấp thuận kế hoạch mới của chính quyền Ankara, vì nó chẳng khác gì việc trao Idlib cho các lực lượng thân Thổ Nhĩ Kỳ, tạo điều kiện để Erdogan tiếp tục cuộc “chiến tranh xâm lược ủy nhiệm” ở Syria, tự mang tới một “món nợ khó đòi” cho đất nước.

Lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và FSA báo động cao

Hiện nay, không rõ là Nga và Iran, Syria có đồng ý với đề xuất trên của chính quyền Ankara hay không. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, kế hoạch này khó có thể được chấp thuận bởi Syria không muốn một vùng đất khác lại lọt vào tay Thổ Nhĩ Kỳ, giống như tiền lệ ở tỉnh Aleppo.

Trong khi các lực lượng trung thành với chính quyền của ông Basha al-Assad vẫn đang tích cực chuẩn bị cho chiến dịch giải phóng Idlib, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar đã yêu cầu quân chính phủ Syria phải ngừng ngay các hoạt động tấn công trên không và dưới mặt đất tại tỉnh Idlib.

"Các cuộc tấn công từ không trung và trên mặt đất ở Idlib nên dừng lại ngay lập tức, chế độ ngừng bắn phải được bảo đảm và mở rộng" - Akar nói với các phóng viên tại Ankara.

Còn trong một bài báo đăng trên tạp chí Wall Street Journal của Mỹ, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động để ngăn chặn một cuộc tấn công vào Idlib và cảnh báo rằng "toàn thế giới phải trả giá" nếu không ngăn chặn chính quyền Assad.

Thổ Nhĩ Kỳ đã báo động lực lượng phiến quân FSA ở tỉnh Aleppo

Trong khi đó, Tổng Tham mưu Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đã ra lệnh cho lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh thuộc phe đối lập vũ trang Syria ở tỉnh Aleppo, đặt các đơn vị của họ trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao, trong bối cảnh tình hình xấu đi quanh tỉnh Idlib.

Đặc biệt, mệnh lệnh liên quan đến khoảng 50.000 thành viên của Quân đội Syria Tự do (FSA) đóng quân tại các quận Afrin, Azaz, Jarabalus và Al Bab mà họ chiếm được từ tay tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) và Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG) trong các hoạt động “Lá chắn Euphrates” (Euphrates Shield) và “Cành Ô liu” (Operation Olive Branch) mà Lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ mở trong giai đoạn 2016-2018.

Tờ báo Yeni Safak đưa tin, số lượng binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ triển khai đến những khu vực này cũng đã vượt quá con số 30.000 quân.

Bộ Quốc phòng nước này cũng tăng gấp đôi số lượng xe bọc thép và pháo binh trên biên giới với Syria và tăng cường 12 trạm quan sát của mình từ phía bắc đến nam Idlib, để giám sát việc leo thang xung đột. 12 điểm quan sát này hiện đang được củng cố bằng các bức tường xi măng và tháp canh chống đạn, để chống lại một cuộc tấn công của Syria.

Với những động thái cứng rắn của cả Nga, Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, tình hình chiến dịch giải phóng Idlib sẽ rất căng thẳng và không loại trừ những biến động lớn trong vài ngày tới.