Thổ Nhĩ Kỳ và Syria rung chuyển trong trận động đất 7,8 độ hôm 6/2, tiếp sau đó là một trận động đất khác mạnh 7,5 độ. Hơn 9.000 người đã chết và hàng chục nghìn người bị thương, trong khi lực lượng cứu hộ đang chạy đua với thời gian để giải cứu những người sống sót mắc kẹt dưới đống đổ nát.

Các chuyên gia địa chấn cho biết trận động đất là do mảng kiến tạo Arab dịch chuyển về phía bắc và có thể đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ bị dịch chuyển ba mét.

Thổ Nhĩ Kỳ dễ xảy ra động đất vì nước này nằm trên các đường đứt gãy lớn, giáp với mảng Anatolia, mảng Arab và mảng Á - Âu. Theo các nhà khí tượng học, khoảng 225 km đường đứt gãy giữa mảng Anatolia và mảng Arab đã bị ảnh hưởng trong trận động đất.

Vị trí xảy ra động đất ngày 6/2 nằm ở giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Đồ họa: USGS.

Tâm chấn trận động đất nằm ở độ sâu khoảng 17,9 km gần thành phố Gaziantep, miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, nơi sinh sống của khoảng hai triệu người.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), cú trượt mảng kiến tạo gây ra trận động đất 7,8 độ diễn ra trong khoảng 75 giây. Đối với hầu hết mọi người ở Thổ Nhĩ Kỳ, trận động đất đó có thể gây ra rung lắc từ một đến hai phút.

Tiến sĩ Carlo Doglioni, nhà địa chấn học và là chủ tịch Viện Địa vật lý và Núi lửa Quốc gia Italy, nói với trang tin Italy 24 rằng sau động đất, Thổ Nhĩ Kỳ thậm chí có thể bị trượt tới "5-6 mét so với Syria".

Hướng dịch chuyển của các mảng kiến tạo ở Thổ Nhĩ Kỳ. Đồ họa: CBC

Theo tiến sĩ Doglioni, mảng Arab đã dịch chuyển khoảng ba mét dọc theo hướng đông bắc - tây nam so với mảng Anatolia. USGS cho biết hai mảng kiến tạo trượt qua nhau từ 3 đến 3,5 mét khi trận động đất xảy ra.

Tuy nhiên, ông Doglioni nhấn mạnh rằng phân tích này mới dựa trên dữ liệu sơ bộ và cần có thêm thông tin để đưa ra kết quả cụ thể hơn về sự dịch chuyển giữa các mảng kiến tạo.

Cảnh hoang tàn tại khu dân cư ở tỉnh Hatay, miền nam Thổ Nhĩ Kỳ sau trận động đất ngày 6/2. Ảnh: AFP.

Tiến sĩ Bob Holdsworth, giáo sư địa chất cấu trúc tại Đại học Durham, Anh, nói rằng mức độ dịch chuyển của mảng kiến tạo là "hoàn toàn hợp lý" khi xét đến cường độ của trận động đất.

"Thông thường, một trận động đất có cường độ 6,5 đến 6,9 độ sẽ khiến mảng kiến tạo dịch chuyển khoảng một mét, trong khi các trận động đất lớn nhất có thể gây ra mức độ dịch chuyển 10-15 mét", tiến sĩ Holdsworth cho hay.