"Không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy thỏa thuận trao đổi tù nhân vừa qua thành công là nhờ một nỗi sợ mơ hồ nào đó về người trở thành tổng thống Mỹ tiếp theo", người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby tuyên bố cuối tuần trước.

Phát biểu được Kirby đưa ra sau khi JD Vance, ứng viên phó tổng thống đảng Cộng hòa, nói rằng Donald Trump nên được ghi nhận công lao vì thỏa thuận trao đổi tù nhân lịch sử giữa Nga và Mỹ hôm 1/8, giúp ba công dân Mỹ được về nước.

"Câu hỏi chúng ta cần tự đặt ra là: Tại sao họ được về nhà? Tôi cho rằng vì đối thủ của Mỹ trên khắp thế giới đã nhận ra ông Trump sắp trở lại, nên họ muốn xử lý cho xong vấn đề trước lúc đó", Vance nói. "Thỏa thuận lần này cho thấy sức mạnh của ông Trump".

Hồi tháng 7, Trump khi nhận đề cử của đảng Cộng hòa cho cuộc đua vào Nhà Trắng đã tuyên bố những nước đang giam công dân Mỹ "nên sớm thả con tin trước khi tôi nhậm chức hoặc các người sẽ trả giá rất đắt".

Tổng thống Joe Biden gặp các công dân Mỹ được Nga trả tự do vào ngày 1/8 ở căn cứ Andrews. Ảnh: Reuters

Kirby phản bác tuyên bố "nhận công" của Vance, nhấn mạnh thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa phương Tây và Nga thành công là nhờ Tổng thống Joe Biden đã củng cố các quan hệ đồng minh và đối tác toàn cầu, "đồng thời xây dựng niềm tin vững chắc, đặc biệt là với Thủ tướng Đức".

Tổng cộng 10 người Nga, trong đó có hai trẻ vị thành niên, đã được trao đổi với 16 người phương Tây và người Nga bị giam tại Nga và Belarus. Yếu tố quyết định thành công của thỏa thuận là việc Thủ tướng Đức Olaf Scholz đồng ý thả Vadim Krasikov, điệp viên Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB), người đang thụ án tù ở Đức vì sát hại một người Chechnya tại Berlin năm 2019.

"Đó là nhờ những mối quan hệ và uy tín vững chắc mà Tổng thống đã xây đắp suốt nhiều năm qua cùng các lãnh đạo nước ngoài, nhờ vào sự bền bỉ và một số quyết định khó khăn từ các lãnh đạo mạnh mẽ tại Mỹ lẫn trên thế giới", ông Kirby nói, bổ sung rằng Tổng thống Biden trong nhiệm kỳ đã hỗ trợ đưa hơn 70 công dân Mỹ thoát án tù ở nước ngoài và hồi hương.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Charlotte ngày 24/7. Ảnh: AP

Ông Trump hôm 2/8 cũng đánh giá thấp thỏa thuận "đổi người" giữa Nga và phương Tây, gọi đây là "chiến thắng của ông Putin" và "tiền lệ xấu".

Ông hoài nghi rằng Washington đã nhượng bộ trên bàn đàm phán, đặt nghi vấn ông Biden đồng ý "trả tiền" và "thả kẻ xấu" để giải cứu công dân, do đó sẽ thúc đẩy nhiều đối thủ khác của Mỹ nhắm vào công dân nước này.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan khẳng định thỏa thuận trao đổi tù nhân không bao gồm bất cứ giao dịch tài chính nào và không có lệnh trừng phạt nào được nới lỏng cho Moskva. Ông đề cao vai trò của Tổng thống Biden trong thỏa thuận, đặc biệt là mối quan hệ của ông với các chính khách quốc tế, đồng thời nhấn mạnh "chỉ có lãnh đạo như ông Joe Biden mới đủ khả năng làm được điều đó".