Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đầu tháng này ký thông qua luật hạ độ tuổi huy động quân cho nhiệm vụ chiến đấu từ 27 xuống 25. Ông cũng ký đạo luật yêu cầu có thêm đánh giá y tế với nam giới thuộc diện miễn nghĩa vụ quân sự vì khuyết tật.

Những đạo luật này nhằm giúp Ukraine tăng cường tuyển tân binh sau nhiều tổn thất về nhân lực trong hơn hai năm xung đột với Nga. Tuy nhiên, quyết định này được cho có thể làm đảo lộn cuộc sống của hàng nghìn nam giới trẻ tuổi Ukraine, trong đó có Yegor Khomchenko.

Khomchenko, chủ tiệm bánh ở miền đông Ukraine, sẽ bước sang tuổi 25 vào tháng tới. Anh cho biết nhiều bạn bè của mình đã tham gia quân ngũ và chiến đấu chống Nga. Tuy nhiên, vợ của Khomchenko là Amelia nói rằng "sẽ làm tất cả mọi cách có thể" để anh không phải nhập ngũ nếu có lệnh triệu tập.

"Tôi rất lo lắng và thậm chí có chút sợ hãi. Nhưng mọi thứ là do ý trời", anh nói.

Khomchenko sống ở Druzhkivka, thị trấn thuộc tỉnh Donetsk. Người dân nơi đây cho biết hầu hết mọi đêm, họ đều có thể nghe thấy tiếng giao tranh ầm ầm ở khu vực chiến tuyến gần đó.

Khi xung đột với Nga bùng phát hồi cuối tháng 2/2022, vợ của Khomchenko đang mang thai nên đã di tản tới thành phố Dnipro ở miền trung Ukraine. Amelia trở về quê nhà sau khi hạ sinh con trai.

"Cô ấy cảm thấy ổn hơn khi cả gia đình cùng sống ở đây. Chúng tôi không thể chịu nổi cảnh sống xa nhau. Tất nhiên, khi có pháo kích tại Druzhkivka, Amelia cũng rất sợ hãi, nhưng chúng tôi cùng nhau vượt qua nó", anh nói.

Tân binh Ukraine tham dự lễ kết thúc khóa huấn luyện tại căn cứ quân sự gần Kiev ngày 3/4. Ảnh: AP

Bên cạnh tình trạng thiếu đạn dược, thiếu binh sĩ được cho là thách thức lớn nhất với Ukraine trong năm nay, khi các chỉ huy quân sự đều nhấn mạnh rằng mục tiêu của họ hiện tại chỉ là giữ vững phòng tuyến và xây dựng lại lực lượng.

Trong những tháng đầu xung đột, Ukraine đã chứng kiến hàng trăm nghìn tình nguyện viên đến các văn phòng tuyển dụng để đăng ký tòng quân với tinh thần chiến đấu cao. Nhưng giờ, điều đó không còn nữa.

"Quân số của đối thủ gấp 7-10 lần chúng tôi ở miền đông. Chúng tôi đang rất thiếu nhân lực", Yurii Sodol, chỉ huy lực lượng Ukraine, nói.

Hàng chục người thân của quân nhân Ukraine ngày 11/4 đã tập trung bên ngoài tòa nhà quốc hội để phản đối dự luật huy động quân mới, trong đó bỏ điều khoản cho phép binh sĩ phục vụ đủ 36 tháng được về hậu phương nghỉ ngơi.

Anastasia Bulba, vợ của quân nhân Vitalii, nói rằng binh lính Ukraine bị bỏ lại trên chiến trường mà không biết khi nào mới có thể trở lại quê hương. "Những người bảo vệ đất nước, bảo vệ nền độc lập của quốc gia, đã bị lừa dối", cô nói.

Một số quân nhân cũng bất bình trước quyết định này. "Xuất ngũ là cần thiết để mọi người được nghỉ ngơi. Nếu không, nhập ngũ sẽ giống như chỉ có lối vào mà không có lối ra, ngoại trừ trở thành người tàn tật hoặc hy sinh", Dmytro, thành viên lực lượng tình nguyện Ukraine đang chiến đầu ở miền đông đất nước, nói.

Khi nỗi sợ nhập ngũ ngày một lớn, không ít người đã tìm cách chạy trốn khỏi đất nước. Một kẻ buôn lậu có biệt danh Stars cho biết đã giúp nhiều đàn ông trẻ tuổi Ukraine chạy qua biên giới phía tây để tới châu Âu. Người này tuyên bố động lực chính là cứu sống những người trẻ tuổi.

"Họ chỉ đơn giản chưa sẵn sàng hy sinh. Những người trẻ chưa muốn tự tìm chỗ chôn mình. Vì vậy, họ cầu cứu chúng tôi. Rất nhiều người đã liên hệ chúng tôi, song tôi không thể tiết lộ danh tính của họ", Stars nói.

Những người trốn nhập ngũ chủ yếu vượt biên tới Moldova và Romania, song một số cũng tìm tới Hungary, Slovakia và Ba Lan. Họ có thể nộp đơn xin tị nạn ở nước sở tại hoặc di chuyển tới quốc gia khác.

Chi phí vượt biên đã tăng vọt khi chính quyền Ukraine tăng cường an ninh biên giới phía tây. Hành trình đi bộ có giá khoảng 6.000 USD, nhưng khách hàng có thể được giảm 2.000 USD nếu họ sẵn sàng bơi qua con sông ngăn cách Ukraine với các quốc gia khác.

Tổng thống Zelensky cuối năm ngoái tiết lộ quân đội nước này đã đề xuất huy động thêm 450.000-500.000 quân để có thể bám trụ trong cuộc xung đột. Tuy nhiên, ông gần đây cho biết việc huy động khoảng 500.000 quân như đề xuất sẽ không xảy ra.

Oleksandr Manchenko, nhà báo 26 tuổi đến từ Kharkov thường xuyên đưa tin về cuộc chiến, lưu ý những khó khăn mà ông Zelensky phải đối mặt khi muốn hạ tuổi tuyển quân.

"Nghe có vẻ sáo rỗng nhưng những người trẻ chính là tương lai đất nước", Machenko nói. "Có lẽ ông Zelensky từng nghĩ không cần huy động người trẻ, nhưng tình hình chiến sự hiện tại không cho phép chúng tôi có lựa chọn xa xỉ như vậy".

Binh sĩ Ukraine bên dưới chiến hào ở vùng Kharkov, miền đông đất nước, hôm 10/3. Ảnh: AFP

Denys Yemets, thợ điện 25 tuổi trong nhà máy thép ở miền nam Ukraine, cho biết anh không quá lo lắng về thay đổi tuổi tuyển quân, bởi tin rằng công việc hiện tại ở nhà máy thép của anh quan trọng hơn gia nhập quân đội. Tuy nhiên, Yemets nói sẵn sàng chiến đấu nếu được gọi.

"Tôi đã dần quen với suy nghĩ rằng cuộc chiến này sẽ kéo dài. Lúc đầu, tất cả chúng tôi đều hy vọng nó sẽ kết thúc nhanh chóng, nhưng hóa ra thực tế khó khăn hơn nhiều", anh nói.

Yemets cho biết bố dượng và chú của anh đều đã tham gia cuộc chiến và không muốn anh làm điều tương tự. "Họ thực sự không muốn tôi theo bước họ. Tôi là hậu duệ nam duy nhất còn lại trong nhà và họ rất lo lắng nếu tôi xảy ra chuyện. Họ chắc chắn muốn tôi ở lại nhà máy và phụ giúp mẹ, dì và bà ngoại ở nhà", anh nói.