"Họ muốn giải tán công ty quân sự Wagner. Chúng tôi bắt đầu cuộc hành quân vì công lý vào ngày 23/6. Trong 24 giờ, chúng tôi còn cách Moskva khoảng 200 km. Không có thành viên Wagner nào đổ máu trong quá trình này", trùm Wagner Yevgeny Prigozhin tối 24/6 (rạng sáng 25/6 giờ Hà Nội) nói trong đoạn ghi âm công bố trên tài khoản Telegram cá nhân.

"Khi nguy cơ đổ máu đã đến gần, chúng tôi hiểu rằng dù thuộc phe nào cũng là máu của người Nga, nên chúng tôi quyết định chuyển hướng đội hình và trở về doanh trại theo kế hoạch", Prigozhin nói.

Vài phút trước khi Prigozhin ra tuyên bố, Văn phòng Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko cho biết với sự đồng ý của Tổng thống Vladimir Putin, ông Lukashenko đã sử dụng kênh liên lạc riêng để nhiều lần đối thoại với Prigozhin trong suốt ngày 24/6.

"Các bên thống nhất không để xảy ra đổ máu không cần thiết trên lãnh thổ Nga. Yevgeny Prigozhin chấp nhận đề nghị từ Tổng thống Lukashenko, lệnh cho thành viên Wagner ngưng mọi hoạt động hành quân trong lãnh thổ Nga và thực hiện những bước giảm căng thẳng", Văn phòng Tổng thống Belarus cho biết.

Thông báo của Belarus nói rằng Prigozhin đã được cung cấp "một phương án thuận lợi và có thể chấp nhận được để giải quyết tình hình, với sự đảm bảo an ninh cho các thành viên Wagner" nhưng không nêu chi tiết.

Yevgeny Prigozhin, thủ lĩnh Wagner, tại thành phố Rostov-on-Don ngày 24/6. Ảnh: AFP

Cơ quan An ninh Nga (FSB) ngày 23/6 thông báo mở cuộc điều tra với ông Prigozhin vì hành vi "xúi giục nổi loạn" khi kêu gọi lực lượng Wagner chống lại Bộ Quốc phòng. Trước đó, Prigozhin cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu bay tới Rostov để chỉ đạo thực hiện vụ tập kích tên lửa nhắm vào trại huấn luyện của Wagner, gây thương vong lớn. Quân đội Nga bác bỏ điều này.

Lực lượng Wagner tiến vào thành phố Rostov-on-Don vào sáng 24/6, kiểm soát trụ sở Quân khu miền Nam Nga. Prigozhin khẳng định đây là "cuộc hành quân đòi công lý, không phải đảo chính". Wagner sau đó tiến vào thành phố Voronezh cách thủ đô Moskva 500 km về phía nam, khiến Nga mở chiến dịch chống khủng bố tại đây để đối phó.

Thống đốc tỉnh Lipetsk Igor Artamonov chiều tối 24/6 cho hay các phương tiện quân sự của Wagner di chuyển qua địa phương này, cách Moskva 400 km.

Vị trí các thành phố Rostov-on-Don, Voronezh và thủ đô Moskva của Nga. Đồ họa: Google Maps.

Trước khi Prigozhin đưa ra tuyên bố rút quân, Reuters tối 24/6 dẫn một nguồn tin thân cận với lãnh đạo Donetsk do Nga bổ nhiệm nói rằng đoàn xe gồm 5.000 lính Wagner do chỉ huy cấp cao Dmitry Utkin dẫn đầu đang tiến về hướng Moskva. Thị trưởng Moskva Sergei Sobyanin yêu cầu người dân hạn chế đi lại do thành phố đang áp đặt cơ chế chống khủng bố. Ông nói tình hình "khó khăn" và thông báo người dân sẽ được nghỉ làm vào ngày 26/6 để "giảm thiểu rủi ro".

Trong bài phát biểu vào trưa 24/6, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên án hành động của Wagner và Yevgeny Prigozhin là "phản quốc", đặt tham vọng cùng lợi ích cá nhân lên trước lợi ích nhân dân. Ông tuyên bố quân đội đã nhận lệnh "hành động cần thiết" và cảnh báo bất kỳ ai hành động phản quốc sẽ bị trừng phạt. Bộ Quốc phòng Nga kêu gọi các tay súng Wagner rời bỏ ông trùm Prigozhin, cam đoan đảm bảo an toàn cho họ.