Theo WHO, thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc uống có tác dụng ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục. Thuốc được khuyến cáo nên sử dụng trong vòng 5 ngày nhưng càng uống sớm thì càng có hiệu quả tránh thai.

1. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp 

Thuốc tránh thai khẩn cấp là phương pháp sử dụng hormone hoặc thuốc ngăn chặn mang thai. Hầu hết các hormone này giống với các hormone có trong thuốc tránh thai thông thường.

Thuốc hoạt động chủ yếu bằng cách trì hoãn việc phóng trứng hoặc rụng trứng. Trong trường hợp trứng đã được thụ tinh thì thuốc có tác dụng ức chế sự làm đầy của nội mạc tử cung và ngăn cản trứng đã thụ tinh làm tổ. 

2. Trường hợp nào thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp

- Bạn đã không sử dụng bao cao su hoặc phương pháp ngừa thai khác khi bạn quan hệ tình dục qua đường âm đạo

- Bao cao su của bạn bị vỡ hoặc tuột ra sau khi xuất tinh

- Bạn bị buộc phải quan hệ tình dục qua đường âm đạo không được bảo vệ

- Quên uống thuốc tránh thai, thay miếng dán hoặc tiêm thuốc đúng giờ

Nếu bạn sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp một cách chính xác sau khi bạn quan hệ tình dục không được bảo vệ, điều đó sẽ giúp bạn có thai ít hơn nhiều.

3. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp

- Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: Thuốc tránh thai khẩn cấp sử dụng hormone hoặc thuốc làm trì hoãn việc phóng trứng hoặc rụng trứng. Do vậy, chu kỳ kinh nguyệt bị ảnh hưởng có thể diễn ra sớm hơn, muộn hơn hoặc xảy ra tình trạng đau đớn hơn bình thường

- Tử cung ra máu bất thường: Khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp có khoảng 50% phụ nữ ra máu bất thường ở âm đạo

- Ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa: Buồn nôn, ói mửa, đau bụng, đầy hơi..

- Ảnh hưởng tới hệ thần kinh: Mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, loạn thị…

- Thuốc có ảnh hưởng đến cảm xúc, ham muốn tình dục nữ. 

- Lạm dụng thuốc quá nhiều có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe như nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bệnh về gan, thận, các bệnh về cơ quan sinh dục như u xơ tử cung... làm tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung của phụ nữ. 

4. Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên 

Thuốc ngừa thai khẩn cấp loại 1 viên có chứa Levonorgestrel 1,5mg uống một lần duy nhất.

- Uống trong 24h đầu tiên sau hoặc trước quan hệ có tác dụng tránh mang thai đạt 95% 

- Uống sau 25h - 48h thì tác dụng chỉ đạt 85%. 

- Uống sau 49h - 120h thuốc chỉ còn khoảng 58% hiệu quả tránh thai. 

Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên nên uống trong 24h sau quan hệ (Ảnh minh họa)

5. Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên 

Thuốc loại 2 viên có chứa Levonorgestrel 0,75mg mỗi viên. Sau khi quan hệ, nữ giới uống 1 viên và sau 12h uống tiếp viên thứ 2. Thuốc có hiệu quả nhất trong khoảng thời gian 72h từ khi quan hệ. Nếu không uống đủ 2 viên thuốc không còn tác dụng. 

6. Lưu ý khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp 

- Chị em cần chú ý, mua thuốc loại nào phải uống đúng với hướng dẫn loại đó mới có tác dụng. 

- Thuốc không sử dụng quá 2 lần trong 1 tháng dù là loại 1 viên hay 2 viên. Nếu lạm dụng thuốc sẽ ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. 

- Khi uống thuốc bị nôn trong khoảng 2h thì phải uống bù liều khác. 

- Thuốc có để lại tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, nhức đầu, ngực căng tức, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. 

- Khi gặp phải các vấn đề sức khỏe như mất kinh, rối loạn kinh quá 2 tháng thì nên đi gặp bác sĩ để được chẩn đoán và có hướng dẫn khắc phục. 

Đối với tất cả phụ nữ sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp nếu có bất cứ biểu hiện bất thường nào cần tới gặp bác sĩ chuyên khoa để có những hướng dẫn xử lý kịp thời, tránh những rủi ro đáng tiếc. 

7. Các vấn đề thường gặp khi uống thuốc tránh thai cấp tốc

- Uống thuốc tránh thai khẩn cấp bị ra máu: Thường sau khi dùng thuốc được 2 - 3 ngày chị em thấy có hiện tượng ra máu âm đạo. Máu này có thể có màu hồng nhạt và chuyển dần sang sẫm hơn. Lượng máu ra ít hoặc nhiều, ra trong 1 - 2 ngày hoặc kéo dài cả tuần. Ra máu có thể kèm theo đau bụng, buồn nôn, chóng mặt, tiêu chảy... đó đều là tác dụng phụ của thuốc chị em không cần quá lo lắng. Hiện tượng này kết thúc sau 3 - 5 ngày. Nhưng nếu kèm theo các biểu hiện như đau bụng dữ dội, thường xuyên chóng mặt, ra máu bất thường thì cần đi gặp bác sĩ ngay. 

- Uống thuốc tránh thai khẩn cấp khi cho con bú: Theo các chuyên gia, thành phần của thuốc ngừa thai khẩn cấp không có hại cho trẻ nhỏ nên có thể sử dụng. Tuy nhiên, ở nhiều mẹ có thể bị giảm tiết sữa nên chỉ nên sử dụng khi thật cần thiết. 

- Uống thuốc tránh mang thai khẩn cấp bị trễ kinh: Chậm kinh, rối loạn kinh nguyệt là tác dụng phụ của thuốc có thể xảy ra. Nếu tình trạng chậm kinh chỉ kéo dài 1 - 2 chu kỳ là kết thúc thì chị em không cần quá lo lắng. Nếu chậm kinh liên tục, kéo dài, mất kinh... lâu quá 2 chu kỳ thì cần phải gặp bác sĩ để được hướng dẫn xử lý. 

- Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 3 lần 1 tháng: Các bác sĩ đều khuyến cáo không nên uống thuốc quá 2 lần/ tháng và không quá 3 lần/ năm. Việc sử dụng thuốc 3 lần/ tháng có thể sẽ gặp phải nhiều biến chứng chị em cần tránh.