Trong lúc việc sản xuất bị đình trệ, các hãng phim đang hoạt động vô cùng tích cực trên thị trường mua bán bản quyền chuyển thể tác phẩm văn học. Hàng trăm tác phẩm văn học và phi hư cấu đã được các hãng phim mua bản quyền trong những tháng qua với hy vọng chúng sẽ trở thành chất liệu ăn khách trong tương lai.

Theo Michelle Weiner từ Creative Artists Agency, thị trường mua bán bản quyền tác phẩm văn học đang chứng kiến ngày càng nhiều những thương vụ chớp nhoáng - hoạt động được mô tả là “rao lên ngày thứ hai, bán xong trước thứ sáu”.

Thời điểm bận rộn của các đơn vị trung gian bản quyền

Đại dịch giúp nhiều giám đốc hãng phim, nhà làm phim và cả các diễn viên có thêm thời gian để đọc sách. Theo lời nhiều nhà sản xuất và đơn vị trung gian, số lượng đông đảo các dịch vụ xem video trực tuyến và cơn khát nội dung giải trí mới đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình mua bán bản quyền.

Lấy ví dụ với Creative Artists Agency (CAA). Hãng đã bán bản quyền chuyển thể khoảng 175 tựa sách cho các đơn vị sản xuất phim điện ảnh và truyền hình trong năm nay. Con số cao gấp 5 lần kết quả kinh doanh cùng kỳ năm 2019.

Little Fires Everywhere chuyển thể từ tiểu thuyết của Celeste Ng đã mang về cho Hulu danh tiếng nhất định. Ảnh: Hulu.

Đối thủ của CAA, bao gồm WME và United Talent, cũng đạt thành tích tương tự. “Chúng tôi đã ghi nhận sự tăng trưởng bất thường về số lượng trong khoảng năm hay sáu tháng qua”, Weiner cho biết.

Không lâu sau khi CAA chuyển sang hình thức làm việc từ xa, MGM đã mua bản quyền chuyển thể cuốn tiểu thuyết sắp ra mắt của Andy Weir (tác giả Người về từ Sao Hỏa) nhan đề Project Hail Mary và nhắm Ryan Gosling cho vai chính. Đơn vị cũng bán bản quyền cuốn sách ăn khách The Vanishing Half của Brit Bennett cho HBO.

Tháng 8, Netflix giành được bản quyền làm phim tác phẩm đầu tay The Upper World của Femi Fadugba. Điều đáng nói, thỏa thuận được hoàn thiện trong vòng một tuần kể từ khi bản quyền cuốn sách được chào mời.

Sam Esmail đang trong quá trình ghi hình cho Angelyne, TV mini-series về gương mặt bí ẩn từng xuất hiện trên biển quảng cáo tại Los Angeles, khi đại dịch bùng phát khiến việc sản xuất phải tạm dừng vào tháng 3.

Để chuẩn bị cho việc series Mr. Robot khép lại vào tháng 12, nhà làm phim đang tích cực tìm kiếm những dự án mới. Cuối mùa xuân, một bản in của Leave the World Behind đã xuất hiện trên bàn làm việc của Sam Esmail.

Nhà làm phim đọc ngấu nghiến cuốn sách, ấn tượng bởi câu chuyện chuyến du lịch của một cặp tình nhân da trắng bị gián đoạn khi những người chủ da đen của ngôi nhà họ đang thuê đột ngột quay trở về. Anh lập tức liên lạc với cộng sự về kế hoạch chuyển thể cuốn sách.

Với những người thường lảng tránh việc làm phim chuyển thể như Esmail, sự hối hả của nhà làm phim và cộng sự phản ảnh tính thời sự và chất lượng của nguyên tác văn học.

Bìa cuốn sách The Vanishing Half của Brit Bennett. Ảnh: Oak Park Public Libary.

Sự bùng nổ làn sóng mua bán bản quyền là điểm sáng cho những người làm công việc đại diện tài năng đang bị ảnh hưởng sâu sắc bởi đại dịch Covid-19. Gián đoạn trong khâu phát hành phim, tổ chức các sự kiện trực tiếp hay chương trình ca nhạc đã cắt đứt nguồn thu của các công ty này. Những đơn vị như CAA, WME, UTA hay ICM Partners đều buộc phải giảm lương hay sa thải nhân sự.

Mặt tích cực với nhiều công ty đại diện là các hãng phim và dịch vụ xem video trực tuyến vẫn đang trong cuộc cạnh tranh khốc liệt về ý tưởng còn sách vở là nguồn nguyên liệu dồi dào mà tất cả cùng nhắm tới.

Theo Weiner, kết quả kinh doanh bản quyền sách tăng trưởng ổn định trong khoảng ba hay năm năm trở lại đây là nhờ vào sự phát triển của những series truyền hình ăn khách phát sóng trên các dịch vụ trả tiền hay truyền hình cáp.

Tác giả văn học được trao quyền

Big Little Lies đã giành 4 giải Quả cầu vàng và mang về cho HBO không ít danh tiếng. Phiên bản chuyển thể do HBO thực hiện dựa trên nội dung cuốn I Know This Much is True của Wally Lamb đã mang về cho Mark Ruffalo một giải Emmy hồi tháng 9.

Bộ phim The Handmaid’s Tale dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của Margaret Atwood giúp Hulu ghi danh trên bản đồ nhà cung cấp dịch vụ xem phim trực tuyến.

Nền tảng do Disney sở hữu cũng gặt hái thành công khi phát hành series phim chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết Little Fires Everywhere của Celeste Ng trong năm nay.

Sứ mệnh gia tăng số người đăng ký dịch vụ và mục tiêu giải thưởng của hãng phim mở ra cơ hội lớn cho các nhà văn. Erik Feig, cựu lãnh đạo của Lionsgate và đang vận hành công ty Picturestart, cho biết các dịch vụ xem video trực tuyến ngày càng tích cực đưa ra những đề nghị hợp tác trị giá trên 1 triệu USD với tác giả.

The Handmaid’s Tale cũng là một series chuyển thể truyền hình thành công. Ảnh: HBO.

Nhiều năm về trước, Hollywood thường trao cho tác giả nguyên tác rất ít quyền hạn. Các nhà sản xuất chỉ tiết lộ cho nhà văn một cách nhỏ giọt cách câu chuyện của họ thành hình trên màn ảnh.

Nhưng nhu cầu tăng vọt từ phía nhà sản xuất đã đẩy vai trò của tác giả lên tầm cao mới. Việc nhà văn hay tác giả phi hư cấu có một vị trí chắc chắn trong cơ cấu đoàn phim chuyển thể từ nguyên tác của họ trở nên hết sức bình thường.

Jill Gillet và Sylvie Rabineau từ WME cho biết tất cả hợp đồng mua bán bản quyền chuyển thể tác phẩm văn học mà công ty thực hiện trong sáu tháng vừa qua đều cho nhà văn ít nhiều quyền can thiệp vào dự án như vị trí sản xuất hay biên kịch. Điều này không phải lúc nào cũng xảy ra trước đại dịch.

Không lâu trước đây, hãng Bad Robot Productions của J.J. Abrams đã giành được quyền chuyển thể cuốn hồi ký Untamed của Glennon Doyle. Doyle sẽ đóng góp vào dự án với vai trò đồng biên kịch tập phim đầu tiên.

Các tác giả nguyên tác giờ đây cũng có khả năng tự chuyển thể tác phẩm của mình lên màn ảnh - điều không lâu trước đây còn là chuyện vô cùng hiếm. WME đã dàn xếp thành công thương vụ giữa Village Roadshow và Emma Brodie. Hãng sẽ sản xuất bộ phim chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết Songs in Ursa Major của nữ tác giả với kịch bản do chính cô chuyển thể.

Nhà sản xuất thường mong muốn tác giả tham gia vào quá trình sản xuất bởi điều này mang đến cho cốt truyện, cũng như nhân vật những nét mới mẻ so với nguyên tác. Một cuốn sách dày 300 trang thường được cô đọng từ bản thảo 500 trang. Bản thảo này chính là mỏ vàng đầy ắp ý tưởng.

Chuyển dịch trong cơ cấu tác phẩm

Giờ đây, phần lớn những vụ thương lượng bản quyền giá trị cao đều nghiêng về mảng truyền hình nhờ sự bùng nổ của các dịch vụ xem phim trực tuyến hay truyền hình cáp.

Truyền hình mang đến cho các nhà sáng tạo thêm không gian để chuyển thể những tác phẩm tiểu thuyết không thực sự phù hợp với cấu trúc ba phần và độ dài 120 phút của phim điện ảnh.

Vai diễn trong I Know This Much is True đã mang về cho Mark Ruffalo một giải Emmy. Ảnh: HBO.

Theo lời Mary Pender, nhân viên trung tâm phân phối bản quyền truyền thông UTA, tại thời điểm dịch bệnh mới bùng phát, các hãng phim thích thú những câu chuyện có nội dung nhẹ nhàng, vui nhộn hơn cả.

Một trong những tựa sách đơn vị bán bản quyền giữa đại dịch là Dial A for Aunties của nhà văn Jesse Q. Sutanto. Tác phẩm đã được Netflix chuyển thể thành phim hài tình cảm.

Nhưng khi đại dịch kéo dài, nhiều đơn vị bắt đầu nhắm đến nhiều thể loại có nội dung thách thức khán giả hơn thay vì tình cảm lãng mạn đơn thuần. Vào tháng 8, UTA thông báo họ đã đạt được thỏa thuận với Issa Rae và David Heyman chuyển thể cuốn hồi ký tội phạm của tác giả Tanya Smith thành phim phát hành trên Netflix.

Tuy nhiên, chưa rõ thời điểm những dự án được ồ ạt mua bản quyền thời gian qua đi vào sản xuất. Các hãng phim vẫn đang chật vật với những dự án dang dở cần hoàn thiện trong bối cảnh việc ghi hình trở nên khó khăn hơn vì dịch bệnh chưa được kiểm soát.