Các bậc phụ huynh ở Mỹ đang phải đối mặt với lựa chọn khó khăn trong việc có cho con em mình tiêm vaccine Covid-19 hay không, khi cân nhắc giữa lợi ích tiêm chủng và nguy cơ biến chứng viêm màng ngoài tim ở trẻ sau khi tiêm vaccine.

Hội đồng cố vấn cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) hồi tháng 6 nhất trí ủng hộ tiêm đủ hai mũi vaccine cho trẻ từ 12 tuổi trở lên, vì cho rằng lợi ích từ tiêm chủng cao hơn rủi ro biến chứng.

CDC ước tính cứ một triệu trẻ 12-17 tuổi được tiêm chủng sẽ ngăn ngừa 5.700 ca nhiễm, 215 ca nhập viện và hai ca tử vong. Trong khi đó, số ca viêm cơ tim tối đa có khả năng xảy ra là 70. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy nguy cơ bị bệnh về tim mạch sau khi nhiễm nCoV cao hơn rủi ro biến chứng tiêm vaccine.

Trong khi đó, giới chức y tế tại nhiều quốc gia châu Âu như Anh hay Na Uy đang đề xuất một chiến lược mới mà họ cho là hài hòa hơn, đó là tiêm một mũi vaccine cho trẻ em trên 12 tuổi. Với chiến lược này, trẻ em được bảo vệ một phần khỏi virus, đồng thời giảm rủi ro gặp biến chứng như khi tiêm hai mũi.

Anh khuyến cáo tiêm trước một mũi vaccine Pfizer cho trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Thụy Điển cùng Đan Mạch ngày 6/10 cũng khởi động chương trình tiêm một mũi vaccine Moderna cho trẻ vị thành niên. Họ chọn chiến lược này do nhận thấy biến chứng về tim mạch ở trẻ em, dù rất hiếm gặp nhưng vẫn gây lo ngại thời gian qua, thường xuất hiện sau khi các em tiêm đủ hai mũi vaccine.

Động thái được giới chức y tế ở những quốc gia trên đưa ra sau khi một số dữ liệu nghiên cứu cho thấy biến chứng viêm cơ tim hoặc viêm màng ngoài tim ở thanh thiếu niên sau khi tiêm chủng có thể cao hơn so với ước tính trước đây.

Damarcus Crimes, 13 tuổi, được tiêm một mũi vaccine Pfizer tại San Antonio, bang Texas, Mỹ hồi tháng 5. Ảnh: New York Times.

Trong bài viết khoa học vừa được công bố trên Tạp chí Y khoa New England ngày 6/10, các nhà nghiên cứu ở Israel phát hiện nam giới trong nhóm tuổi 16-29 có xác suất gặp biến chứng viêm cơ tim sau tiêm chủng cao nhất.

Các nhà nghiên cứu phát hiện khoảng 11 trên mỗi 100.000 nam giới trong nhóm tuổi này xuất hiện triệu chứng viêm cơ tim vài ngày sau tiêm.

Trong 54 trường hợp viêm cơ tim sau tiêm chủng, 76% thuộc diện nhẹ, 22% bị viêm cơ tim mức độ trung bình, một bệnh nhân thuộc diện nặng. Một bệnh nhân khác có bệnh nền về tim tử vong sau khi xuất viện nhưng chưa rõ nguyên nhân.

Ở 14 bệnh nhân nhập viện có biểu hiện bất thường về tim, 10 trường hợp dù đã xuất viện vẫn gặp vấn đề sức khỏe, trong đó 5 trường hợp hoàn toàn bình phục khi tái khám vài tuần sau.

Một nghiên cứu khác cũng được công bố trên Tạp chí Y khoa New England phát hiện biến chứng viêm cơ tim xuất hiện ở thanh thiếu niên nam giới từ 16 đến 19 tuổi chủ yếu sau khi tiêm đủ hai mũi vaccine. Trong cùng thời gian nghiên cứu, xác suất các bé trai gặp biến chứng viêm cơ tim sau tiêm chủng cao hơn không tiêm chủng khoảng 9 lần.

Lo ngại về nguy cơ biến chứng viêm cơ tim đã khiến Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) yêu cầu các nhà sản xuất vaccine tăng số lượng trẻ em trong các thử nghiệm lâm sàng. Vấn đề này nhiều khả năng sẽ là trọng tâm thảo luận khi các cố vấn của FDA họp vào tuần tới để xem xét dữ liệu về tiêm vaccine cho trẻ em 5-11 tuổi.

Trong khi chờ đợi dữ liệu rõ ràng hơn về mức độ an toàn của vaccine với trẻ em, giới chức y tế một số nước nhận định chiến lược tiêm một mũi là giải pháp phù hợp. Khi cộng đồng khoa học thu thập thêm dữ liệu, việc triển khai tiêm mũi hai cũng chưa muộn do nguy cơ Covid-19 diễn biến nặng ở người trẻ không quá cao.

Theo bác sĩ Walid Gellad, chuyên gia về an toàn dược phẩm tại Đại học Pittsburgh, bang Pennsylvania, những phụ huynh Mỹ còn chần chừ tiêm chủng cho con có thể thay đổi cách nhìn về vaccine nếu họ hiểu nguy cơ tác dụng phụ sau mũi một thấp hơn so với tiêm đủ hai mũi. Vì tác dụng phụ được phát hiện ở nam nhiều hơn nữ, việc tính toán liều tiêm theo giới tính ở trẻ em cũng cần được nghiên cứu thêm, ông nói.

Trong khi đó, một số chuyên gia lưu ý chiến lược tiêm chủng cho trẻ em cần được cân nhắc tùy theo tình hình và điều kiện mỗi nước.

Tại Anh, nơi tỷ lệ tiêm chủng cao ở người cao tuổi và người trưởng thành đang giảm áp lực cho hệ thống bệnh viện, việc tiêm đầy đủ cho trẻ em là không quá cấp thiết, theo bác sĩ Jeremy Brown, chuyên gia bệnh hô hấp tại Đại học Hoàng gia London và thành viên nhóm tư vấn chính phủ Anh về vaccine. Ông cho hay số ca bệnh nặng vì Covid-19 ở trẻ 12-15 tuổi tại Anh là không đáng kể.

Theo Brown, việc quyết tiêm hai mũi vaccine cho trẻ em nhằm bảo vệ cộng đồng dù chưa rõ mức độ an toàn sẽ gây tranh cãi về đạo đức y học. "Dựa vào thực tế đó, chúng tôi cần đảm bảo việc tiêm hai mũi vaccine cho trẻ em là tuyệt đối an toàn", ông nhận định.

Trong khi đó, Mỹ vẫn quyết tâm theo đuổi mục tiêu tiêm đủ hai mũi vaccine cho thanh thiếu niên vì tình hình dịch Covid-19 tại nước này diễn biến ngày càng nghiêm trọng, theo bác sĩ Jeffrey Duchin, chuyên gia bệnh truyền nhiễm và thành viên nhóm cố vấn CDC. Trong chiến lược này, Mỹ không cùng quan điểm với nhiều nước khác trên thế giới.

Khoảng 2.000 người Mỹ tử vong mỗi ngày vì đại dịch. Hệ thống bệnh viện tại các bang đang trong tình trạng quá tải vì ca nhiễm nCoV. "Đại dịch đang tác động đáng kể đến nhóm dân số trẻ em", Duchin lưu ý thực trạng Covid-19 tại Mỹ.

Kể từ khi dịch bùng phát ở Mỹ đến nay, gần 900.000 trẻ em phải nhập viện do nhiễm virus và phát bệnh nặng, trong đó ít nhất 520 em tử vong. Một số em gặp vấn đề sức khỏe kéo dài nhiều tháng sau khi khỏi Covid-19. Hơn 4.000 trường hợp trẻ em được chẩn đoán mắc hội chứng viêm đa hệ thống nguy hiểm.

"Mọi dữ liệu chúng ta thu thập được đến nay cho thấy dịch bệnh nguy hiểm hơn nhiều so với tác dụng phụ của vaccine", Duchin nhấn mạnh, cho rằng những nghiên cứu về chiến lược tiêm một mũi vaccine bảo vệ được trẻ em đến mức nào và trong bao lâu chưa đủ sức thuyết phục.

Tuy nhiên, một số phụ huynh Mỹ đang nghiêng về lựa chọn chỉ tiêm một mũi vaccine cho con em mình, trong khi chờ đợi thêm dữ liệu. Kristina Rogers, người mẹ 51 tuổi ở Oklahoma, bày tỏ lo ngại rằng vẫn chưa có đủ dữ liệu về tác động lâu dài đối với trẻ em sau khi tiêm vaccine và bà muốn có các cuộc trao đổi cởi mở hơn.

"Nếu được chọn, tôi vẫn nghiêng về phương án tiêm một liều cho con gái 12 tuổi của mình hơn", Rogers nói.