Tại Việt Nam, quả na không còn xa lạ với mọi người, thậm chí vào mùa được bán giá rẻ bèo. Thế nhưng, quả na rừng lại khác, trước đây loại quả dại này có rất nhiều, rụng đầy đất không ai nhặt. Tuy nhiên, hiện nay quả này ngày càng khan hiếm, có giá vô cùng đắt đỏ và vừa được Bộ Y tế đưa vào danh sách 23 cây thuốc quý cần được kiểm soát.

Theo khảo sát, quả na rừng có nhiều mức giá khác nhau, phụ thuộc vào chất lượng và trọng lượng của quả. Loại quả nhỏ, có giá thấp nhất 500.000 đồng/kg, những quả lớn giá cao, lên đến vài triệu đồng/quả có trọng lượng 3-4kg.

Vậy quả na rừng có tác dụng như thế nào với sức khỏe mà có giá đắt đỏ như vậy?

BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, cho biết quả na rừng là loại quả mọc dại trong tự nhiên, thường có ở vùng núi phía Bắc, Tây Nguyên, Quảng Nam. Đây là loại quả có giá trị dược liệu cao, được người dân săn lùng hái quả nên ngày càng khan hiếm, cạn kiệt, vì thế chúng rất cần được bảo tồn.

Loại quả này có hình dáng giống như quả na thường, nhưng có kích thước lớn gấp vài lần, trọng lượng có thể lên đến vài kg/quả. Khi chín, thịt của quả na rừng có màu hồng, múi rất to, dễ tách thành từng múi nhỏ, có mùi thơm nhẹ. Bộ phận dùng làm thuốc là rễ và quả. Bác sĩ Vũ cho biết, quả na rừng có thể sử dụng dùng làm thuốc an thần giúp ngủ ngon. Dùng quả na rừng hãm trà pha nước uống có tác dụng an thần.

Đặc biệt, đây là một trong 3 vị thuốc trong bài thuốc "Tứn khửn", bài thuốc chữa yếu sinh lý nổi tiếng của đồng bào dân tộc Sơn La. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, phải thận trọng khi sử dụng rượu na rừng ngâm để chữa yếu sinh lý vì dễ gây tác dụng ngược với sức khỏe.

Na rừng ngâm rượu có nhiều tác dụng với cơ thể nếu sử dụng đúng cách. Ảnh minh họa. 

Bởi bản chất rượu là chất kích thích, có thể dẫn tới rối loạn cương dương. Việc dùng rượu na ngâm cần phải tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc. Nam giới nên đi khám để được thầy thuốc tư vấn về phương pháp điều trị, bổ sung đúng cách các loại dược liệu, thực phẩm cũng như những thứ cần phải kiêng kỵ.

Ngoài quả na rừng, rễ cây na rừng cũng là vị thuốc quý trong Đông y, có nhiều tác dụng với sức khỏe. Trong y học cổ truyền, rễ cây na rừng vị cay, tính ấm, hơi đắng, có hương thơm nhẹ; quy kinh vị, đại tràng. Rễ cây na rừng có tác dụng hành khí, chỉ thống, hoạt huyết, khư phong, tán ứ, tiêu thũng.

Theo kinh nghiệm dân gian, na rừng được dùng làm thuốc bổ, hoạt huyết, giảm đau, kích thích tiêu hóa, ngày dùng 8-16g vỏ rễ hay vỏ thân tán nhỏ, ngâm rượu uống, chia làm 2 lần trong ngày.

Ngoài ra, na rừng rất tốt cho phụ nữ sau sinh, giúp ăn uống ngon, giảm đau, hỗ trợ co bóp dạ con và tăng tốc độ làm sạch dịch sản. Theo đó, dùng 20 – 30g rễ na rừng hãm cùng với một lượng nước vừa đủ, dùng uống thay nước hàng ngày.

Có thể dùng 6-9g na rừng sắc lấy nước uống hàng ngày để chữa thận hư đau lưng, ho, viêm họng, viêm phế quản, thần kinh suy nhược. Hoặc phụ nữ đau bụng kinh có thể dùng rễ na rừng, kết hợp với oai diệp tử lan, hồ tiêu, các vị lượng vừa đủ, ngâm rượu uống.

Với người đau dạ dày, có thể dùng vỏ thân, rễ na rừng ngâm rượu để dùng uống hàng ngày. Ngoài ra, có thể dùng 8 – 16g na rừng sắc nước uống như trà, sử dụng thường xuyên có thể kích thích tiêu hóa, giảm đau, hỗ trợ điều trị đau dạ dày. Dù có nhiều tác dụng với sức khỏe, nhưng trước khi sử dụng na rừng cần được khám và tư vấn điều trị bởi thầy thuốc có chuyên môn, không nên tự ý sử dụng.