"Nhà máy Zaporizhzhia và tình trạng nguyên vẹn của cơ sở bị xâm phạm nhiều lần", giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi nói ngày 1/9 sau khi cùng một phần phái đoàn trở về khu vực do Ukraine kiểm soát.

"Tôi lo ngại và sẽ tiếp tục lo ngại về nhà máy. Tình hình bây giờ dễ đoán hơn", ông Grossi cho biết. "Chúng tôi ở đó 4-5 tiếng. Tôi đã thấy rất nhiều thứ, các nhân sự của chúng tôi ở đó. Chúng tôi có thể thị sát toàn bộ cơ sở".

Giám đốc IAEA nói một phần của phái đoàn 14 người sẽ ở lại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tới ngày 4 hoặc 5/9 để tiếp tục đánh giá tình hình.

"Một số chuyên gia của chúng tôi sẽ tiếp tục ở lại đó. Chúng tôi còn rất nhiều việc tại đây như phân tích một số khía cạnh kỹ thuật", ông Grossi cho biếtm, song không tiết lộ có bao nhiêu thanh sát viên của IAEA sẽ ở lại Zaporizhzhia.

Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đứng trước lò phản ứng số 3 của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine ngày 1/9. Ảnh: Twitter/Rafael Grossi.

"Tình hình sáng nay tương đối khó khăn", ông Grossi mô tả tình hình an ninh trong chuyến thăm nhà máy Zaporizhzhia. "Có những lúc súng máy hạng nặng, pháo và súng cối bắn, hai hoặc ba lần. Chúng tôi rất lo ngại. Tuy nhiên, phái đoàn được sự hỗ trợ tuyệt vời từ đội ngũ an ninh của Liên Hợp Quốc".

Giám đốc IAEA khẳng định phái đoàn của cơ quan này cho thấy cộng động quốc tế đang có mặt tại nhà máy Zaporizhzhia, có thể và sẽ tiếp tục hiện diện tại cơ sở này.

Chuyến thăm nhà máy Zaporizhzhia của phái đoàn IAEA diễn ra vài giờ sau khi Nga tuyên bố tiêu diệt nhóm biệt kích Ukraine định tấn công cơ sở. Bộ Quốc phòng Nga cho biết hai nhóm thám báo Ukraine với quân số 60 người dùng 7 xuồng tốc độ cao tìm cách tiếp cận nhà máy Zaporizhzhia, bị Vệ binh Quốc gia Nga phát hiện và đánh chặn tại vị trí đổ bộ.

Lực lượng Ukraine cũng điều hai sà lan tự hành chở binh sĩ từ Nikopol vượt sông tới địa điểm cách nhà máy Zaporizhzhia vài km. "Các đợt pháo kích của lực lượng vũ trang Nga đánh chìm hai sà lan chở binh sĩ tấn công đường không chiến thuật của Ukraine", Bộ Quốc phòng Nga cho biết.

Lực lượng Nga kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine từ hồi tháng 3, nhưng cơ sở này vẫn do nhân viên kỹ thuật Ukraine vận hành. Nhà máy này có 6 lò phản ứng lớn, có khả năng cung cấp điện cho 4 triệu hộ gia đình.

Nhiều cuộc pháo kích gần đây xảy ra quanh khu vực nhà máy Zaporizhzhia, làm dấy lên lo ngại nguy cơ xảy ra sự cố hạt nhân tương tự thảm họa Chernobyl năm 1986.

Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau gây ra những vụ tấn công này. Hiện chỉ một trong 6 lò phản ứng của nhà máy đang hoạt động, do những lò còn lại bị đóng sau các cuộc pháo kích hoặc đang trong quá trình sửa chữa.

Vị trí nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Đồ họa: Washington Post.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tháng trước đồng ý để nhóm thanh sát viên độc lập tới nhà máy Zaporizhzhia qua ngả Ukraine. Ban đầu Ukraine lo ngại chuyến thăm sẽ hợp pháp hóa việc Nga kiểm soát nhà máy, nhưng sau đó thay đổi quan điểm, ủng hộ phái đoàn IAEA tới địa điểm này.

Từ 25/8 đến 26/8, nhà máy bị ngắt khỏi lưới điện quốc gia, buộc các kỹ thuật viên phải kích hoạt máy phát dự phòng để đảm bảo nguồn điện cho hệ thống làm mát, đánh dấu sự cố đầu tiên như vậy trong 4 thập kỷ qua. Nhà máy được kết nối trở lại với lưới điện vào chiều 26/8.