Y học cổ truyền coi sen là cây thuốc quý, nhiều bộ phận có thể dùng chữa bệnh, đặc biệt là phần hạt. Hạt sen có vị ngọt tính bình, lại giàu protein, carbohydrate, kali, canxi, phosphor, kẽm, chất xơ, alkaloid…

1. Điều trị chứng đau đầu, mất ngủ

Nhắc đến tác dụng của hạt sen với sức khỏe, mọi người thường nghĩ ngay đến việc chữa mất ngủ, giảm đau nhức đầu, căng thẳng tinh thần. Bởi vì nó chứa glucozit, protid, vitamin B, vitamin PP, vitamin C và chất kiềm giúp an thần, dễ ngủ, cải thiện tình trạng đau đầu hay đau nửa đầu.

Tuy nhiên, cần nhớ rằng các chất kể trên chủ yếu nằm trong phần tâm sen nên khi chế biến nhớ đừng loại bỏ nó. Hạt sen còn tươi sẽ giữ được tâm sen tốt hơn khi nấu chè, hầm canh… Hoặc cũng có thể tách riêng tâm sen phơi sấy khô để pha trà. Đặc biệt, nếu dùng tâm sen vào buổi tối sẽ thúc đẩy cơ thể sản xuất insulin, từ đó khiến cơ thể nhanh chóng chìm vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.

2. Phòng bệnh tim mạch, mỡ máu

Trong y học cổ truyền, hạt sen được cho là có lợi cho tim, tốt cho kinh mạch. Uống trà hạt sen khô có thể loại bỏ chứng nóng trong tim và ngăn ngừa bệnh tim mạch. Đồng thời nó có vai trò khai thông tim mạch, làm dịu thần kinh và giảm mỡ máu.

Magie trong hạt sen cũng được chứng minh là giúp cải thiện chất lượng máu và oxy trong cơ thể. Chất xơ và các cacbonhydrat phức trong hạt sen cũng góp phần trung hòa lượng cholesterol trong máu giúp ổn định phòng tránh nhiều biến chứng và bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, mỡ máu…

3. Giảm đường huyết và huyết áp cao

Do hạt sen ít calo nhưng lại rất giàu chất xơ nên có thể giúp làm giảm lượng đường trong máu. Vì vậy, đối với bệnh nhân bị tiểu đường nên dùng một lượng vừa đủ hạt sen một cách thường xuyên để duy trì sức khỏe. Hạt sen được coi là một loại thức ăn vặt lành mạnh và ngon miệng cho những người bị tiểu đường.

Lượng natri thấp và lượng kali cao trong hạt sen giúp giảm huyết áp ở bệnh nhân tăng huyết áp. Natri thấp giúp duy trì huyết áp trong tầm kiểm soát. Hơn nữa, thành phần chất đắng Alkaloids isoquinoline có trong tâm sen có tác dụng hỗ trợ rất lớn trong việc điều trị các bệnh về tim mạch, huyết áp, giúp làm giãn mạch máu và điều chỉnh huyết áp hiệu quả.

4. Bảo vệ đường tiết niệu, cải thiện chức năng tiêu hóa

Tác dụng của hạt sen đối với sức khỏe còn được thể hiện trong việc bài tiết melamin, đặc biệt là hợp chất có tên palmitic acid methyl ester. Nhờ đó mà đường tiểu luôn thông suốt, không bị lắng cặn. Các enzyme được tìm thấy trong hạt sen được cho là làm giảm nhiễm trùng đường tiết niệu và giúp việc bài tiết trở nên dễ dàng, bảo vệ đường tiết niệu, giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý nguy hiểm.

Hàm lượng chất xơ cao trong hạt sen giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Trong hạt sen còn có chất chống oxy hóa có tác dụng kháng viêm, giảm đau hiệu quả. Vì vậy nó đặc biệt tốt cho người tiêu hóa kém, mắc bệnh dạ dày. Ngoài ra, khi bị tiêu chảy bạn cũng có thể dùng hạt sen sấy khô cùng gạo tẻ rang vàng, tán bột, trộn đều và ăn lúc đói để điều trị.

5. Làm đẹp da, chống lão hóa

Trong làm đẹp, hạt sen giúp làn da trắng sáng, mịn màng, khỏe mạnh, giảm bã nhờn, tái tạo da nhanh. Hơn nữa lại thanh nhiệt rất tốt, có tính kháng viêm nên ngăn ngừa và điều trị mụn hiệu quả.

Bên cạnh khả năng làm đẹp da, enzyme L-isoaspartyl methyltransferase trong hạt sen còn làm chậm quá trình lão hóa cho da và cả bên trong cơ thể thông qua việc cải tạo các protein bị hỏng. Chính vì vậy, ngay từ xa xưa, khi chưa có những loại kem dưỡng da, người ta thường sử dụng hạt sen để làm những món ăn dưỡng nhan, cải thiện tuổi thọ và giữ gìn nét tươi trẻ. Mỹ phẩm ngày nay cũng rất nhiều loại tận dụng loại hạt này.

Về cách ăn hạt sen, nên lưu ý không ăn tâm sen khi còn tươi, tốt nhất là sao qua nhiệt hoặc phơi khô. Cũng không nên ăn quá nhiều kẻo dễ gây phản tác dụng, gây các rối loạn không đáng có về giấc ngủ, nhịp tim hay kinh nguyệt và giảm ham muốn tình dục.

Để phát huy tối đa tác dụng của hạt sen, cần ăn nó đúng lúc đúng chỗ. Các chuyên gia khuyến cáo không nên ăn hạt sen khi quá đói hoặc quá no hay đang tức giận. Thời điểm tốt nhất để ăn hạt sen là vào buổi chiều tối khi mặt trời đã tắt nắng nhưng chưa tối hẳn, nhiệt độ không khí chưa xuống thấp.

Ngoài ra, nếu bạn muốn bồi bổ lá lách, dạ dày, làm sạch mạch máu thì có thể ăn các món từ hạt sen vào sáng sớm, sau khi lót dạ nhẹ. Còn nếu muốn chữa đau đầu, mất ngủ, căng thẳng thần kinh thì hãy uống trà hạt sen trong 1 - 2 giờ trước khi đi ngủ.