Vụ Facebook chặn các trang tin tại Australia: Nguyên nhân và ảnh hưởng

Cuộc đối đầu giữa chính phủ Australia và Facebook đã hạ nhiệt khi nước này cho biết mạng xã hội lớn nhất thế giới sẽ khôi phục lại việc cho phép chia sẻ tin tức, sau nhiều cuộc đàm phán giữa đôi bên.

Tuy nhiên, hiện tại người dùng Facebook ở Australia vẫn chưa thể chia sẻ được thông tin từ các báo chính thống của nước này.

Hãy cùng nhìn lại những điểm mấu chốt trong cuộc đối đầu giữa chính phủ Australia và nền tảng mạng xã hội lớn nhất thế giới, theo tổng hợp của tờ Guardian.

Những đối tượng bị tổn hại

Mọi hãng tin tức tại Australia đều không còn khả năng đăng nội dung lên trang Facebook của mình, và người dân sống tại Australia cũng không thể thông qua các đường dẫn để truy cập vào các bài báo từ các trang tin tức của Australia hay quốc tế.

Sáng 18/2, ảnh hưởng từ sự việc này cũng đã lan tới trang Facebook của một số tổ chức phi tin tức, bao gồm trang của các cơ quan y tế tiểu bang, dịch vụ cứu hỏa và cấp cứu Tây Australia, trang của lãnh đạo phe đối lập tại Tây Australia, trang của một số tổ chức từ thiện hỗ trợ các nạn nhân của bạo lực gia đình, và các trang công đoàn.

Một vài trang trong số này sau đó đã được khôi phục vào giữa trưa cùng ngày.

Chuyện gì đã xảy ra?

Facebook sẽ phải tuân theo dự luật mới, theo đó gã khổng lồ này được yêu cầu phải trả tiền cho các nhà xuất bản nếu các "nội dung tin tức" được đăng trên nền tảng này. Chiếu theo dự luật này, Facebook có thể bị phạt nếu cho phép hiển thị nội dung tin tức của các nhà xuất bản tham gia dự luật hoặc chặn tin tức từ các nhà xuất bản khác.

Điều này có nghĩa là Facebook sẽ không thể chỉ chặn các nhà xuất bản tại Australia tham gia vào dự luật, mà sẽ phải chặn mọi nội dung tin tức từ Facebook. Gã khổng lồ truyền thông hiện đang tìm cách cho thấy dự luật này sẽ hoạt động ra sao trong thực tế.

Đó là lý do vì sao không chỉ các hãng tin bản địa Australia mà tất cả các trang tin tức quốc tế đều bị chặn tại Australia.

Nhưng trong quá trình thực thi lệnh cấm, Facebook cho biết công ty đã vô tình chặn quá nhiều trang tin trong nỗ lực đáp ứng định nghĩa về tin tức.

"Vì luật không có hướng dẫn rõ ràng về cách định nghĩa nội dung tin tức, chúng tôi đã dựa theo một định nghĩa rộng để thể hiện sự tôn trọng với những gì luật viết ra," một người phát ngôn của Facebook cho biết.

Tại sao Facebook lại làm điều này?

Facebook tin rằng mình mang lại cho các công ty tin tức nhiều lợi ích hơn so với những gì nền tảng này nhận lại từ họ.

Trong một bài đăng trên blog thông báo về sự việc, Will Easton, người đứng đầu Facebook tại Australia và New Zealand cho biết các nội dung tin tức chiếm chưa tới 4% tổng lượng nội dung mà người dùng nhìn thấy trên News Feed của mình; trong khi đó, có tới 5,1 tỷ lượt truy cập vào các trang web tin tức của Australia thông qua Facebook trong năm 2020.

Facebook tin rằng con số này đã không được xét đến trong các cuộc đàm phán xây dựng dự luật.

Facebook đã nhấn nút cho nổ quả bom này để chứng minh với các công ty truyền thông rằng tin tức chẳng có mấy ý nghĩa với Facebook - cũng như mức độ ảnh hưởng của chúng tới lưu lượng truy cập các trang tin tức trong trường hợp bị chặn đột ngột.

Những ảnh hưởng từ sự việc này là gì?

Nếu bạn hoạt động tại Australia, bạn sẽ không thể xem hay đăng bất kỳ đường dẫn nào tới các trang tin tức tại Australia hay ở nước ngoài.

Thay vào đó, bạn sẽ thấy một cửa sổ bật lên và giải thích lý do bạn không thể đăng tải đường dẫn đó.

Một số trang chính phủ bạn có thể dựa vào cũng có thể sẽ bị chặn, nếu Facebook chưa kịp chặn chúng.

Nếu bạn không hoạt động tại Australia, bạn sẽ không thể đăng các đường dẫn tới các trang tin tức của Australia.

Sự việc đang diễn ra như thế nào?

Bộ trưởng Tài chính Australia, ông Josh Frydenberg, cho biết ông đã có những cuộc thảo luận mang tính xây dựng về dự luật với giám đốc điều hành của Facebook, Mark Zuckerberg, vào sáng thứ Năm tuần trước. Tuy nhiên ông cũng nói rằng chính phủ không ngại tiếp tục áp dụng dự luật này. (Mặc dù vậy, có khả năng dự luật sẽ được điều chỉnh).

“[Zuckerberg] đã giải thích với tôi rằng công ty có những quan ngại về một số khía cạnh của dự luật, cụ thể là cách diễn giải một số yếu tố trong đó," ông Frydenberg cho hay.

"Anh ấy sẽ quay lại với một số quan điểm được xem xét kỹ hơn. Chúng tôi sẽ lắng nghe anh ấy và thảo luận với thủ tướng cũng như các đồng nghiệp. Và rồi chúng tôi sẽ đưa ra quyết định. Nhưng chúng tôi cam kết sẽ thực hiện dự luật."

Dự luật này đã được Hạ viện thông qua vào tối thứ Tư vừa rồi và sẽ sớm được đưa ra tranh luận tại Thượng viện. Chính phủ có thể thực hiện một số sửa đổi tùy thuộc vào kết quả đàm phán với Facebook - kéo theo đó là khả năng tin tức sẽ quay trở lại nền tảng này.

Hôm 23/2, trang tin AFR của Australia cho biết Facebook và chính quyền Australia đã thông qua thỏa thuận sau các cuộc đàm phán, theo đó Facebook sẽ khôi phục việc cho các hãng tin được đăng tin tức lên nền tảng này.

Ý nghĩa của sự việc với cuộc chiến chống lại thông tin sai lệch?

Rõ ràng là thông tin sai lệch đang được lan truyền một cách dễ dàng trên Facebook. Tập đoàn truyền thông Nine Entertainment đã cảnh báo rằng sự vắng mặt của tin tức trên Facebook sẽ khiến tình hình trở nên xấu hơn.

Hôm 18/2, một cuộc kiểm tra sơ bộ với một số trang cánh hữu lớn chuyên đăng thông tin sai lệch cho thấy các trang này đều không thể đăng bài trên Facebook. Tuy nhiên, phần lớn các thông tin sai lệch được lan truyền trên Facebook là dưới dạng các meme hoặc các văn bản sẽ không bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm.

Những người muốn đính chính các thông tin sai do người thân hay bạn bè của mình đăng cũng không thể phản hồi bằng một đường dẫn tới bài đăng tin tức.

Facebook cho biết công ty vẫn sẽ duy trì quan hệ đối tác với các hãng tin AAP và AFP cho việc kiểm chứng thông tin, và vẫn sẽ hỗ trợ một trung tâm thông tin về COVID-19.

Có phải dự luật này chỉ là một nỗ lực của chính phủ nhằm giúp đỡ News Corp và Murdoch không?

Dự luật truyền thông tin tức mới sẽ mang lại lợi ích cho các nhà xuất bản tin tức với doanh thu từ 150.000 USD/năm trở lên. News Corp Australia sẽ được hưởng lợi đáng kể từ dự luật này, nhưng dựa theo những giao dịch đã thành lập với Google để sử dụng nền tảng News Showcase trong vài tuần qua, các nhà xuất bản khác, bao gồm Nine, ABC, SBS, Junkee, Seven, Guardian Australia... cũng sẽ có lợi.

Dự luật này cũng không chỉ xoay quanh việc trả phí. Điều đó có nghĩa là nếu Facebook hoặc Google thay đổi các thuật toán của mình, ví dụ như loại bỏ hoàn toàn tin tức, họ sẽ phải gửi thông báo trước./.