"Mùa hè 2022 trở nên thật khó khăn với những người sở hữu máy bay tư nhân", Beatriz Barros và Richard Wilk - 2 nhà nhân chủng học của Đại học Indiana (Mỹ) - phát biểu trong bài phân tích trên NBC News, ngày 7/8.

Taylor Swift và Kylie Jenner là 2 ngôi sao giải trí bị réo tên trong bài viết. Gần đây, họ trở thành mục tiêu của sự phẫn nộ khi có thói quen du lịch bằng chuyến bay siêu ngắn, nhưng thải ra lượng khí CO2 cực lớn.

Những con số gây sốc

Cuối tháng 7, danh sách Những máy bay tư nhân của người nổi tiếng thải lượng carbon dioxide (CO2) ra môi trường cao nhất, tính từ đầu năm đến nay, được New York Post công bố khiến công chúng sốc vì những con số.

Chuyên cơ của Taylor Swift gây ô nhiễm nhất với lượng khí thải 8.300 tấn CO2. Ngay cả không đi lưu diễn, giọng ca Don’t Blame Me vẫn dùng máy bay riêng với thời gian bay trung bình 80 phút, hơn 139 dặm/chuyến.

Trước luồng ý kiến chỉ trích, người phát ngôn của Swift cho biết nữ ca sĩ thường xuyên cho bạn bè mượn chuyên cơ triệu USD, cô không tự thực hiện tất cả chuyến bay.

Cũng có tên trong danh sách, Kylie Jenner xếp sau võ sĩ quyền anh Floyd Mayweather, Jr. Máy bay của Floyd thải hơn 7.000 tấn CO2/năm.

Kylie Jenner, Kim Kardashian và Drake là những ngôi sao sở hữu chuyên cơ triệu USD. Ảnh: Metro.

Bài viết của NBC News có đoạn bình luận về thực trạng trên: "Trong khi nhiều người nổi tiếng đang chung tay chống biến đổi khí hậu, một số ngôi sao giải trí - những người đi khắp thế giới tuyên truyền chống biến đổi khí hậu - lại di chuyển trăm nghìn dặm trên máy bay phản lực gây ô nhiễm".

Cặp nhà nhân chủng học Barros và Wilk từng tiến hành thống kê lượng khí thải CO2 năm 2018 của 20 tỷ phú (chủ yếu người Mỹ), cho thấy mỗi tỷ phú đã thải trung bình 8.194 tấn CO2 vào bầu khí quyển trong năm, cao hơn 5 tấn so với người bình thường.

Điều này có nghĩa trong năm 2018, mỗi tỷ phú đã làm ô nhiễm bầu không khí chung gấp 1,714 lần người thường. Con số trở nên khủng khiếp hơn khi nghiên cứu nhắc đến 3.300 tỷ phú.

Xem xét nhiều góc độ, Barros và Wilk cho rằng sự chênh lệch này là không công bằng. Dẫu giới siêu giàu tạo ra "dấu chân carbon khổng lồ", sự giàu có vẫn cho phép họ tránh được hậu quả khủng khiếp do biến đổi khí hậu gây ra.

"Họ có thể lên máy bay tránh lũ lụt hoặc động đất. Từ cửa sổ chuyên cơ triệu USD hay những chiếc limousine bọc thép, họ có thể nhìn thấy cảnh tượng dòng người khổ sở, đang cố gắng thích nghi với thời tiết nắng nóng kỷ lục", NBC News viết.

Người nổi tiếng như Swift hay Jenner bị xem là tấm gương xấu cho phần còn lại của thế giới thông qua lối sống xa hoa, thường xuyên công khai những chuyến bay siêu ngắn (đôi khi là 12 phút, 17 phút hay 29 phút) trên các phương tiện truyền thông.

Theo Barros và Wilk, thật hợp lý khi đặt ra câu hỏi: "Tại sao chúng ta nên thay đổi lối sống để cứu thế giới trong bối cảnh một vị tỷ phú hay ngôi sao có thể thải nhiều khí CO2 trong ngày nhiều hơn chúng ta cả năm?".

Sự thật gây ngán ngẩm

Cuộc tranh cãi về số km mà người nổi tiếng di chuyển bằng máy bay tiết lộ sự thật ngán ngẩm: Đi máy bay tư nhân gây ô nhiễm gấp 14 lần so với máy bay thương mại.

Ví dụ, máy bay phản lực của Kim Kardashian đã bay quãng đường hơn 273 km từ San Diego đến Camarillo (California) trong 23 phút, tạo ra khoảng 3 tấn CO2. Thông thường, chiếc ôtô chở khách tốn một năm lái xe với quãng đường hơn 17.700 km mới chạm tới con số đó.

Drake sở hữu mẫu Boeing 767 có thể chở hơn 300 hành khách và thải ra lượng CO2 lớn trên mỗi dặm. Tuy nhiên, chuyên cơ của anh chỉ phục vụ vài người.

Trong vòng 6 tuần, nam ca sĩ thực hiện các chuyến bay 7 phút, 12 phút và 14 phút, tất cả đều quanh quẩn Toronto và Hamilton.

Trong đó, chuyến bay 14 phút đốt cháy hơn 1.600 lít nhiên liệu và thải ra 4 tấn khí CO2, bằng với tổng lượng khí thải CO2 hàng năm của người bình thường, theo Celebrity Jets.

Drake bị chỉ trích lãng phí nhiên liệu khi chỉ chở vài người trên chuyên cơ 185 triệu USD. Ảnh: Flightsim.

Theo The Guardian, Air Drake - chiếc máy bay trị giá 185 triệu USD của Drake - gây tác động xấu đến môi trường nhiều hơn các chuyên cơ khác bởi kích thước khổng lồ. Và theo Scott Hochberg, luật sư giao thông vận tải, Drake không chỉ lãng phí nhiên liệu, anh gây ô nhiễm trầm trọng vì thói quen di chuyển xa xỉ này.

Theo nghiên cứu năm 2016, máy bay tư nhân chịu trách nhiệm cho khoảng 4% tổng lượng khí thải hàng không mỗi năm. Ước tính, nhóm phương tiện này thải ra hơn 33 triệu tấn khí thải nhà kính, nhiều hơn lượng khí thải của nước Đan Mạch.

Vì phi cơ riêng chở quá ít người nên gây ô nhiễm gấp 5 đến 14 lần so với máy bay thương mại, tính trên mỗi hành khách và ô nhiễm gấp 50 lần so với tàu hỏa.

Trong bài viết ngày 7/8, Barros và Wilk nêu giải pháp "carbon shaming", nghĩa là công khai những người siêu gây ô nhiễm và buộc họ cam kết việc phải cắt giảm chuyến bay hoặc lượng CO2 thải ra.

Trong thuật ngữ của người Thụy Điển, họ gọi đây là "flygskam" (sự xấu hổ khi đi máy bay). Ý tưởng này hiện được nhiều chuyên gia ở Mỹ và châu Âu cân nhắc.

"Là các nhà nhân chủng học, chúng tôi biết sự xấu hổ sẽ tạo nên sức ảnh hưởng lớn đến mức nào. Đối với nhiều nền văn hóa, họ sợ sự xấu hổ bị bêu riếu công khai hơn là cảnh sát và tòa án", Barros và Wilk nói.

Theo 2 chuyên gia, việc công bố danh tính những ngôi sao gây ô nhiễm môi trường gần đây như Kylie Jenner, Kim Kardashian, Drake, Taylor Swift và nhiều người khác khoe khoang máy bay phản lực riêng chắc chắn đã nâng cao nhận thức của công chúng. Đây là những bằng chứng họ không thể chối cãi được.

"Chúng ta đang sống trong tình trạng khẩn cấp về biến đổi khí hậu, nên cần chung tay hành động ngay lúc này. Đáng buồn thay, rõ ràng nhiều người nổi tiếng có thể dành sự quan tâm cho môi trường, nhưng họ lại chọn quan tâm đến danh tiếng của mình", Barros và Wilk kết luận.