Viêm phế quản ở trẻ em là gì?

Viêm phế quản ở trẻ em là bệnh khi đường thở dưới hoặc cuống phổi của trẻ bị viêm nhiễm, sưng đau, tuy nhiên nhu mô phổi chưa bị ảnh hưởng. Trẻ bị viêm phế quản thường ho nhiều, do vậy nếu không điều trị kịp thời, để kéo dài tình trạng viêm nhiễm có thể lan xuống nhu mô phổi dẫn tới viêm phổi. Bệnh cũng thường xuất hiện cùng, hoặc sau khi trẻ mắc 1 số bệnh nhiễm khuẩn như cảm cúm, ho gà, sởi... Bệnh viêm phế quản ở trẻ em có thể chia làm hai loại chính:

+ Trẻ bị viêm phế quản phổi:

+ Trẻ bị viêm tiểu phế quản hay còn gọi là viêm phế quản co thắt hay viêm phế quản cấp

Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm phế quản

Viêm phế quản là một trong những bệnh đường hô hấp trên thường gặp ở trẻ nhỏ (Ảnh minh họa)

- Do virus gây ra, đặc biệt là virus hợp bào hô hấp (RSV), virus parainfluenza (gây viêm đường hô hấp trên và dưới), sởi, virus adeno (gây co thắt phế quản, phổi dẫn đến hoại tử phổi) và cúm.

- Do vi khuẩn gây ra như phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn (H.influenzae)…

- Trẻ vốn do sức đề kháng yếu, đã sử dụng kháng sinh nhiều lần, sinh non

- Gia đình trẻ có tiền sử mắc bệnh hen suyễn

- Trẻ nằm trong độ tuổi 18 – 24 tháng thuộc nhóm đối tượng dễ mắc bệnh viêm phế quản

- Môi trường sống ô nhiễm, thường xuyên hít phải bụi bẩn, khói thuốc lá, hơi độc. Nếu kéo dài trẻ bị viêm phế quản sẽ thành mãn tính.

- Trẻ tắm sai cách như tắm quá lâu, tắm nước lạnh, phòng tắm không kín gió.

- Trẻ thường xuyên nằm điều hòa, máy lạnh.

Dấu hiệu trẻ bị viêm phế quản

+ Ho, mất tiếng hoặc khản tiếng

+ Khó thở, thở rít trong thanh quản, thở khò khè

+ Sốt

+ Chảy nước mũi, ngạt mũi

+ Mắt đỏ

+ Sưng hạch bạch huyết

Các triệu chứng này có thể biểu hiện ở mức độ nhẹ hoặc nặng. Tuy nhiên, ban đêm có xu hướng nặng hơn, kéo dài khoảng 1-2 ngày.

Cách điều trị và chăm sóc trẻ bị viêm phế quản

1. Cách điều trị dứt điểm viêm phế quản cho bé

Trẻ bị viêm phế quản được điều trị đúng cách và dứt điểm sẽ sớm khỏi bệnh. Vì vậy, khi thấy con xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, cha mẹ cần:

- Giữ ấm cơ thể trẻ. Cho trẻ uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm.

- Vệ sinh tai mũi họng của trẻ hàng ngày bằng nước ấm hoặc dung dịch nước muối sát khuẩn 0,9%.

- Nếu trẻ sốt dưới 38, 5 độ chườm ấm cho trẻ để nhanh hạ nhiệt. Nếu sốt ≥ 38,5°C cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ.

- Chỉ uống thuốc kháng sinh khi được thầy thuốc chỉ định.

2. Trẻ bị viêm phế quản uống thuốc gì?

Để xác định trẻ bị viêm phế quản uống thuốc gì cần tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh.

- Trẻ bị viêm phế quản do vi khuẩn: Sử dụng thuốc kháng sinh theo đơn của thầy thuốc

- Trẻ bị viêm phế quản do virus: Thuốc kháng sinh không có tác dụng, sử dụng thuốc điều trị triệu chứng bệnh. Tình trạng bệnh sẽ cải thiện trong 7-10 ngày nếu chăm sóc trẻ bị viêm phế quản tốt.

+ Nếu trẻ sốt, đau sưng cổ họng: Sử dụng thuốc hạ sốt chứa acetaminophen hoặc ibuprofen với liều lượng phù hợp độ tuổi, cân nặng của trẻ. Không sử dụng thuốc hạ sốt chứa aspirin cho trẻ em.

+ Với trẻ bị viêm phế quản ho nhiều, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc cortisone(dexamethasone). Hoặc thuốc làm loãng đờm như N-acetylcystein, giúp bé ho để đẩy đờm ra.

+ Trẻ bị hen suyễn cần dùng thuốc giãn phế quản hoặc thuốc corticosteroid để giảm viêm giúp mở rộng đường thở, để trẻ dễ thở hơn.

Trẻ viêm phế quản ho được sẽ tống xuất đờm giúp bệnh nhanh khỏi hơn, do vậy chỉ dùng thuốc ho nếu được bác sĩ kê đơn. (Ảnh minh họa)

3. Trẻ bị viêm phế quản có được tắm không?

Đây là thắc mắc của nhiều bà mẹ đang chăm sóc con bị viêm phế quản. Các mẹ cho rằng, trẻ đang có biểu hiện ho, sổ mũi, nếu tắm cho trẻ sẽ sợ con nhiễm lạnh. Tuy nhiên, trẻ bị viêm phế quản nếu không được vệ sinh tắm rửa sạch sẽ sẽ càng bị nhiễm bệnh nặng hơn.

Điều quan trọng là khi tắm cho trẻ, mẹ cần lưu ý một số nguyên tắc sau:

- Cho trẻ tắm trong phòng kín gió, tắm bằng nước ấm.

- Tắm đến đâu cởi quần áo đến đó.

- Chỉ tắm nhanh, vệ sinh vùng kín của trẻ, tay chân và lau người bằng khăn ẩm.

- Sau khi tắm, lau khô người để tránh nước bốc hơi gây cảm lạnh.

4. Trẻ bị viêm phế quản nên ăn gì?

Chăm sóc trẻ viêm phế quản phổi cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ. Cơ thể trẻ lúc này đang trong tình trạng suy yếu, dễ mất nước, cần bổ sung cần dưỡng chất phù hợp để trẻ mau hồi phục:

- Các thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa như gạo, bột mì, ngũ cốc, sữa đậu nành, sữa bò, đậu phụ, trứng gà. Trẻ bị viêm phế quản nên uống sữa và ăn các chế phẩm từ sữa có hàm lượng chất béo thấp, đặc biệt là sữa chua sẽ rất tốt cho hệ tiêu hóa.

- Rau xanh và trái cây tươi sẽ bổ sung lượng vitamin A, C, E có tác dụng làm giảm tình trạng viêm ở phế quản, phổi, trẻ đang khó thở. Một số loại rau củ quả giàu chất chống oxy hóa, rất tốt cho bệnh nhi bị viêm phế quản được các bác sĩ khuyên dùng như dây tây, bông cải xanh, cà rốt, rau chân vịt...

- Trẻ bị viêm phế quản thường dễ bị mất nước. Do đó cần cho trẻ uống nhiều nước (nước lọc, nước trái cây tươi...) để cơ thể đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, làm giảm tình trạng viêm, khô họng, sốt cao ở trẻ.

- Cho trẻ ăn làm nhiều bữa, ăn từng chút một vì trẻ mệt mỏi, đau họng, dễ chán ăn hoặc ăn bị nôn ói.

- Chế biến thức ăn ở dạng lỏng, mềm như cháo, súp, bột, canh bổ dưỡng để trẻ dễ tiêu hóa, dễ nuốt.

5. Trẻ bị viêm phế quản kiêng ăn gì?

- Hạn chế hoặc tránh cho trẻ ăn các món chiên, xào nhiều dầu mỡ như thịt rán, khoai tây chiên. Thực phẩm giàu chất béo sẽ làm tăng biển hiện khó thở ở trẻ bị viêm phế quản.

- Hạn chế lượng muối dùng trong bữa ăn hàng ngày của trẻ. Thừa muối khiến cơ thể tích nước, trong đó các mô phế quản cũng hấp thu chất lỏng, quá trình sản xuất chất nhầy ở phế quản gia tăng. Do đó, hạn chế cho trẻ ăn thức ăn đóng hộp, đồ ăn nhanh chế biến sẵn.

- Các loại kẹo bánh, nước ngọt có gas chứa nhiều đường cũng là thủ phạm khiến trẻ khó thở.

- Trẻ bị viêm phế quản cũng cần kiêng đồ cay nóng vì niêm mạc phế quản kích thích sẽ bị ho.

- Các loại quả chua, chát như táo, mận chua khiến trẻ khó long đờm cũng cần tránh.

Trẻ đang bị ho có đờm không nên ăn các loại trái cây chua, chát như mận, khế, táo (Ảnh minh họa)

6. Một số vấn đề khác

- Trẻ bị viêm phế quản ho nhiều phải làm gì?

Trẻ viêm phế quản ho nhiều là tình trạng khó tránh khỏi. Đây vừa là biểu hiện của bệnh, vừa là phản ứng của cơ thể giúp tống xuất đờm giúp bé dễ chịu và nhanh khỏi bệnh hơn. Do đó việc sử dụng thuốc ho khi trẻ bị viêm phế quản cần được chỉ định của thầy thuốc.

Một phương án để làm giảm ho khi trẻ bị viêm phế quản rất hiệu quả là uống nước ấm pha mật ong. Mật ong có tác dụng làm dịu cổ họng vì có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, đồng thời làm tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, trẻ dưới 1 tuổi các mẹ không nên cho bé uống mật ong đề phòng dị ứng và ngộ độc.

- Bé bị viêm phế quản thở khò khè cần làm gì?

Trẻ bị viêm phế quản thở khò khè là hiện tượng của bệnh viêm tiểu phế quản. Nguyên nhân là vi khuẩn tấn công cuống phổi, làm sưng phế quản  gây ra hiện tượng tắc nghẽn dịch. Trẻ có triệu chứng ho, sổ mũi, ngạt mũi, thở khò khè khi ngủ.

Cha mẹ cần làm sạch dịch mũi của bé hàng ngày bằng cách nhỏ nước muối sinh lý để làm lỏng dịch nhầy rồi hút mũi hoặc dạy trẻ xì mũi đúng cách.

Nếu trẻ vẫn thở khò khè hoặc bệnh nặng hơn có thể cần hỗ trợ thở oxy dưới sự giám sát của bác sĩ.

7. Khi nào cần đưa trẻ đi gặp bác sĩ?

Để chẩn đoán chính xác tình trạng viêm phế quản của trẻ, trẻ cần được kiểm tra phổi bằng cách tiến hành chụp X-quang, nghe tim phổi, đo lượng oxy trong máu. Bên cạnh đó, khi thấy con có các biểu hiện sau, cha mẹ cần đưa trẻ đi bệnh viện càng sớm càng tốt:

+ Trẻ ho nhiều, cơn ho ngày nặng, ho ra máu

+ Sốt cao trên 39°C

+ Nhịp thở nhanh hơn bình thường

+ Mệt mỏi quá mức

+ Cơ thể có biểu hiện mất nước nghiêm trọng: môi, lưỡi khô, không đi tiểu trong nhiều giờ

+ Môi, mũi, miệng, móng tay chuyển sang màu xám xanh

Cách phòng tránh bệnh viêm phế quản ở trẻ em

- Chăm sóc sức khỏe của bà bầu và thai nhi tốt nhất, tránh tình trạng sinh non, trẻ sinh ra đã có sức đề kháng yếu.

- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trogn 6 tháng đầu. Kéo dài thời gian bú mẹ càng lâu càng tốt.

- Chủ động theo dõi thời tiết, mặc ấm cho trẻ khi thời tiết giao mùa, không khí lạnh tràn về.

- Vệ sinh thường xuyên môi trường sống của trẻ tránh bụi bẩn, lông động vật, mùi hóa chất

- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người hút thuốc lá, người mắc các bệnh lây nhiễm virus.