Không ít người thường nghĩ chỉ có người thừa cân, béo phì mới bị thừa cholesterol nhưng điều này chưa hẳn đúng. Sau khi thăm khám sức khỏe, kiểm tra lượng cholesterol trong máu, một số người dù gầy bất ngờ khi nhận kết quả thừa cholesterol, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ.

Nguyên nhân người gầy thừa cholesterol

Theo Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tình trạng dư thừa cholesterol thường xảy ra ở người thừa cân, béo phì, có thói quen tiêu thụ thực phẩm giàu năng lượng, nhiều cholesterol, đồ ăn nhanh chế biến sẵn… làm tăng cholesterol xấu (LDL) trong cơ thể. Tình trạng lười vận động khiến cho năng lượng dư thừa trong thức ăn không được sử dụng, dần tích tụ thành các mô mỡ dự trữ, làm tăng triglyceride máu. Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ và có thể là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng thừa cholesterol.

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai chia sẻ thêm, thừa cholesterol vẫn có thể xảy ra ở cả người gầy. Điều này không hiếm gặp và tình trạng người gầy bị dư thừa cholesterol chủ yếu do chế độ dinh dưỡng không hợp lí, cụ thể là nếu người gầy thường xuyên tiêu thụ thực phẩm nhiều cholesterol xấu, lười vận động, hút thuốc, lạm dụng rượu bia... sẽ làm tăng nguy cơ thừa cholesterol trong máu. Ngoài ra còn có một số nguy cơ khác như các bệnh lí của gan, rối loạn chuyển hóa, tuổi cao...

Trong buổi lễ phát động "Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể" do Bộ Y tế vừa tổ chức ở Hà Nội, các chuyên gia cảnh báo thừa cholesterol tại Việt Nam đang ở tình trạng báo động. Hiện nay, ở Việt Nam, cứ 10 người trưởng thành thì có 3 người bị thừa cholesterol, 50% là phụ nữ ở độ tuổi 50-69. Trong số đó rất nhiều trường hợp cân nặng vượt hơn mức bình thường và có cả những người còn thiếu cân nặng so với chiều cao hiện có.

Ngoài yếu tố thừa cân thì đa số tình trạng dư thừa cholesterol thường không có biểu hiện rõ ràng. Vẻ bề ngoài, cân nặng dù trong mức bình thường nhưng vẫn chưa phản ánh đầy đủ trạng thái sức khỏe của cơ thể. Do đó, từ 20 tuổi trở lên, bạn nên quan tâm đến tình trạng thừa cholesterol, có thể xét nghiệm chỉ số cholesterol trong máu để nhận biết tình trạng này bởi thừa cholesterol sẽ làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý không lây nhiễm như tai biến mạch máu não (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp...

Không chỉ người béo, người lớn tuổi mà cả nhóm người gầy, người trẻ cũng có nguy cơ thừa cholesterol nếu có chế độ dinh dưỡng và vận động không hợp lý.

Dinh dưỡng cho người gầy, béo thừa cholesterol

Ăn ít rau, tiêu thụ nhiều cholesterol từ thực phẩm khiến tăng cholesterol, gan bị nhiễm mỡ,.. Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Bạch Mai cho biết, khoảng 51,4% phụ nữ, 63,1% đàn ông Việt không ăn đủ rau hàng ngày. Với người thừa cân, chế độ ăn nhiều chất xơ từ rau củ quả không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn có thể loại bỏ những cholesterol thừa ra khỏi cơ thể. Trong khi đó, người gầy cũng nên ăn đủ lượng rau theo khuyến cáo 400 gram mỗi ngày để cung cấp đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ, giảm tình trạng dư thừa cholesterol.

Dù người thừa cân, béo phì hay thiếu cân nặng vẫn nên hạn chế ăn uống các loại thực phẩm chứa quá nhiều cholesterol như thịt mỡ, phủ tạng động vật, thức ăn nhanh... Ngược lại, một số người thừa cân, béo phì thường có tâm lý kiêng tuyệt đối chất béo. Tuy nhiên, dù người béo hay gầy vẫn không nên bỏ hẳn chất béo ra khỏi thực đơn hàng ngày vì chất béo cung cấp các acid béo không bão hòa cần thiết (omega3, omega6) và giữ một số vai trò rất quan trọng khác nữa trong cơ thể. Thay vào đó, chúng ta cần quan tâm đến chất lượng chất béo, nên chọn những loại chất béo có lợi, chế biến đúng cách. Nhóm chất béo có lợi (chất béo không no) tốt cho sức khỏe có trong cá, một số loại dầu thực vật...

"Chế độ ăn của Người Việt thường không thiếu nhóm chất béo bão hòa, nhất là những người thừa cân, vì chế độ ăn hàng ngày tiêu thụ nhiều thịt. Tỷ lệ chất béo động vật không nên vượt quá 60% tổng số chất béo của khẩu phần ăn vào. Chất béo động vật đến từ rất nhiều nguồn thực phẩm khác nhau mỗi ngày, trong khi đó, nhóm chất béo tốt (nhiều omega6 và omega3) đến từ mỡ cá và một số dầu thực vật vẫn chưa được quan tâm đúng mức trong chế độ ăn", Phó giáo sư Lê Bạch Mai nói.

Do đó, các chị em nội trợ có thể dùng các loại dầu thực vật thay cho mỡ động vật trong chiên, xào, nấu nướng để bổ sung nguồn chất béo có lợi cho cơ thể. Các loại dầu thực vật nên được ưu tiên gồm có các loại dầu có chứa omega 3- 6 -9. Hiện nay, trong một số loại dầu thực vật như Neptune Light còn có thêm dưỡng chất Gamma - Oryzanol và Phytosterol có tác dụng giảm hấp thu cholesterol từ thực phẩm.

Dầu thực vật Neptune Light cung cấp chất béo có lợi và có tác dụng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm, góp phần đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol.

Ngoài nguồn cholesterol ngoại sinh đến từ thực phẩm, gan là cơ quan sản xuất ra cholesterol nội sinh cho cơ thể. Nếu chế độ ăn uống không lành mạnh, nhất là lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá... khiến chức năng gan bị ảnh hưởng. Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai khuyên mọi người, nhất là nam giới nên bỏ hút thuốc lá, không lạm dụng rượu bia.

Thường xuyên vận động còn giúp người gầy tăng cường sức khỏe, thúc đẩy quá trình tiêu hóa, hấp thu chất dinh dưỡng để mau chóng đạt đến cân nặng đủ chuẩn.