"Nếu đối phương đã mất hai tháng chuẩn bị cho chiến dịch này, thật sự tôi không hiểu nổi vì sao ta không phát hiện ra sớm. Không thể như thế được", Andrey Gurulyov, thành viên Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) và cựu tư lệnh Quân khu miền Nam, bày tỏ bức xúc về tình hình tại tỉnh Kursk trong cuộc phỏng vấn trên chương trình Solovyov LIVE cuối tuần trước và được truyền thông phương Tây dẫn lại ngày 14/8.

Phát biểu được Gurulyov đưa ra khi quân đội Ukraine bất ngờ mở chiến dịch tấn công vào tỉnh Kursk ở miền tây Nga, liên tiếp chiếm được nhiều làng, thị trấn và khiến lực lượng phòng thủ Nga không kịp đối phó.

Theo nghị sĩ Gurulyov, nguồn tin từ lực lượng phòng thủ tại Kursk cho hay quân đội đã phát hiện các đơn vị Ukraine ẩn nấp bên kia biên giới từ một tháng trước và tình báo đánh giá đối phương chuẩn bị tấn công.

"Thế nhưng thượng cấp ra lệnh cho họ không được hoảng loạn và nói chỉ huy ở trên nắm rõ tình hình hơn", Gurulyov nói, đồng thời cho rằng "không thể đổ trách nhiệm cho lực lượng biên phòng khi hiển nhiên họ không có đủ phương tiện" để phát hiện các đơn vị Ukraine.

Nghị sĩ Gurulyov nói giới lãnh đạo cấp cao của quân đội "nắm mọi dữ liệu" đáng lẽ phải ra quyết định ứng phó mối đe dọa từ sớm, không chỉ tại Kursk mà còn ở các tỉnh lân cận như Bryansk và Sverdlovsk, đều là những nơi có nhà máy điện hạt nhân.

Xe tăng của quân đội Nga tại tỉnh Kursk vào ngày 8/8. Ảnh: Kommersant

Trong một bài viết trên Telegram ngày 9/8, nghị sĩ Gurulyov kêu gọi cơ quan công tố của quân đội điều tra thông tin một phần lực lượng phòng thủ ở Kursk bị điều chuyển sang địa phương khác trước khi Ukraine tấn công. Ông cũng khẳng định quân đội Nga nhận được tin báo về chiến dịch Kursk khoảng 48 tiếng trước khi Ukraine cho quân vượt biên giới.

Sergei Markov, nhà phân tích chính trị tại Nga, cũng cho rằng "đã có những thất bại rõ rệt" ở cấp chỉ huy quân đội lẫn mạng lưới tình báo trong trận chiến ở Kursk. "Đã có những tín hiệu tình báo rất rõ được gửi đến cấp lãnh đạo, nhưng họ không triển khai bất kỳ biện pháp ứng phó nào", ông bình luận.

Các nguồn tin quân đội Ukraine tiết lộ họ che giấu kế hoạch tấn công vào Kursk bằng cách chia nhỏ các lữ đoàn thành tiểu đoàn, điều chuyển họ tới tỉnh Sumy với danh nghĩa thực hiện nhiệm vụ củng cố phòng tuyến hoặc huấn luyện.

Vũ khí hạng nặng được chuyển vào tỉnh Sumy theo từng đợt, không cùng với các đơn vị. Quân nhân được lệnh nấp trong nhà, còn sĩ quan phải mặc thường phục khi vào khu dân cư để tránh gây chú ý.

Quân đội Ukraine ngày 6/8 triển khai binh sĩ cùng xe tăng, thiết giáp vượt qua biên giới vào Kursk. Đến ngày 13/8, Tổng thống Volodymyr Zelensky thông báo Ukraine đã chiếm được 74 khu dân cư và ước tính đang kiểm soát hơn 1.000 km2 lãnh thổ.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ "trừng trị thích đáng" lực lượng Ukraine tiến công qua biên giới, nhưng đến nay chưa có dấu hiệu cho thấy quân đội Nga đã chặn được đà tiến của Ukraine.

Vị trí tỉnh Sumy của Ukraine và tỉnh Kursk của Nga. Đồ họa: RYV