Hình ảnh chụp bằng máy bay không người lái (UAV) được quân đội Ukraine công bố ngày 21/2 cho thấy 5 thiết giáp BMP-1 và một xe tăng T-72B3 của Nga bị bắn cháy trên chiến trường phủ tuyết trắng, khi co cụm tại vị trí tiến công gần thành phố Avdeevka ở tỉnh Donetsk.

Các chỉ huy Ukraine còn quay được hình ảnh những chiếc xe tăng Nga hoảng hốt tháo chạy khi bị pháo binh, tên lửa Ukraine tấn công ở ngoại ô thành phố Ugledar, tỉnh Donetsk. Một binh sĩ Nga cố thoát khỏi chiếc xe tăng bốc cháy, trước khi đạn bên trong tháp pháo phát nổ.

5 thiết giáp BMP-1 và một xe tăng T-72B3 Nga bị bắn cháy gần thành phố Avdeevka. Ảnh: Quân đội Ukraine

Ugledar là trọng tâm trong chiến dịch tấn công mới của Nga nhằm giành thắng lợi quyết định trên chiến trường, trước khi Ukraine nhận được số xe tăng, tên lửa hiện đại mới từ phương Tây và Moskva vẫn chiếm lợi thế về quân số.

Nga đã bắt đầu chiến dịch tấn công được chờ đợi từ lâu trong nỗ lực lật ngược tình thế sau hàng loạt thất bại kể từ mùa hè. Thay vì dàn quân tấn công chớp nhoáng theo nhiều mũi như trước đây, Moskva giờ đây dồn lực nhắm vào một số chiến trường trọng điểm, khiến giao tranh diễn ra chậm chạp và khốc liệt với cả hai bên.

Theo giới chức phương Tây, nhà phân tích quân sự và chỉ huy Ukraine, trong chiến dịch tiến công Ugledar, quân đội Nga đã bộc lộ những hạn chế và nhiều vấn đề cố hữu trong cơ cấu chỉ huy, kiểm soát cũng như chất lượng binh sĩ.

Để bổ sung nhân lực cho mũi tiến công Ugledar, Nga đã điều tới đây lực lượng dự bị được huy động từ lệnh động viên một phần hồi cuối năm ngoái. Nhưng lực lượng này chưa từng làm quen với các chiến dịch tấn công cơ giới quy mô lớn, khiến tỷ lệ thương vong của họ cao bất thường.

Một binh sĩ Nga ở thành phố Mariupol, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine, hồi tháng 4 năm ngoái. Ảnh: Reuters.

Các quan chức phương Tây ước tính đến nay, khoảng 60.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng trong số 350.000 quân được điều đến chiến trường Ukraine trong gần một năm qua. Tình báo Anh cho hay Nga đã triển khai 97% lực lượng lục quân tới Ukraine.

Kiev không công bố số liệu binh sĩ thiệt mạng và bị thương, song các quan chức phương Tây ước tính thương vong của Ukraine cũng rất nặng nề, có thể lên đến 100.000 người.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), trụ sở ở London, Anh, Nga có thể đã mất hơn 2.000 xe tăng trong cuộc chiến ở Ukraine, tương đương hơn một nửa lực lượng tăng thiết giáp trong biên chế.

Chỉ trong 10 ngày đầu của tháng 2, Nga đã mất 30 xe tăng và xe chiến đấu bộ binh cùng hàng trăm lính khi tiến công vào Ugledar, Dolphin, một đại đội trưởng thuộc Lữ đoàn cơ giới 68 Ukraine, cho hay.

"Một trong những sư đoàn thiện chiến nhất phía Nga đang được triển khai ở đây, nhưng chiến thuật trên chiến trường đang khiến họ chịu tổn thất lớn", Dolphin nói. "Họ có quân số đông hơn, nhưng chúng tôi chắc chắn mạnh hơn".

Các quan chức Ukraine cho biết việc Nga tăng cường độ tấn công gần đây là khởi đầu của một đợt tấn công lớn nhằm giành lại thế chủ động trên chiến trường cũng như kiểm soát hoàn toàn Donetsk và Lugansk, hai tỉnh tạo nên vùng Donbass.

Chiến dịch tấn công mới của Nga diễn ra vài tuần sau khi Moskva bổ nhiệm tướng Valery Gerasimov, tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang, làm tổng chỉ huy chiến dịch ở Ukraine, động thái mà giới chức phương Tây đánh giá là một nỗ lực nhằm "lật ngược tình thế" trên chiến trường.

Một sĩ quan Nga cho hay ông tin rằng những đợt tấn công sắp tới sẽ lớn hơn những gì đang diễn ra ở Donbass. Theo sĩ quan này, những trận giao tranh gần đây ở những địa điểm như Bakhmut chủ yếu nhằm làm suy yếu sức kháng cự của quân đội Ukraine.

Các binh sĩ Ukraine chiến đấu gần thành phố Ugledar, miền đông Ukraine, hôm 11/2. Ảnh: Reuters.

Bộ Tổng tham mưu Lực lượng Vũ trang Ukraine tuyên bố họ đã phát hiện và phá hủy nhiều hệ thống tác chiến điện tử của Nga, dấu hiệu cho thấy Moskva có thể đang tìm cách gây nhiễu thông tin liên lạc của Kiev và lên kế hoạch cho các hoạt động tác chiến tiên tiến hơn.

"Nếu chúng tôi kiểm soát Bakhmut, nhiều khả năng Ukraine sẽ không thể giữ được hai thành phố lớn khác trong tỉnh Donetsk là Slovyansk lẫn Kramatorsk", sĩ quan Nga nói.

Tuy nhiên, giới phân tích phương Tây hoài nghi về kịch bản này, đặc biệt là khả năng Nga cung ứng đủ vật lực cho các đợt tấn công lớn hơn.

"Họ có thể tập hợp nhiều binh lính không? Có thể và đó là những gì họ đang làm", Phillips O'Brien, giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học St Andrews, Scotland, bình luận. "Nhưng hỏa lực của họ sẽ yếu hơn so với một năm trước do thiếu đạn dược".

Ukraine đã tận dụng pháo phản lực HIMARS để liên tục tập kích kho đạn, buộc Nga phải chuyển các cơ sở hậu cần về sâu phía sau chiến tuyến, kéo dài đường tiếp tế và làm phức tạp hơn các hoạt động tác chiến.

Tại Ugledar, địa hình cao và bằng phẳng của thành phố mang lại lợi thế phòng thủ cho binh lính Ukraine. Những khu vực trống trải xung quanh thành phố là địa hình lý tưởng để gài mìn, ngăn xe tăng tiến công, trong khi các tòa nhà cao tầng trong Ugledar đóng vai trò như các pháo đài phòng thủ lợi hại.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace cho hay lữ đoàn Nga tham gia vào các cuộc tấn công ở Ugledar đã mất hơn 1.000 người chỉ trong hai ngày hồi tuần trước, mô tả đây là "mức độ thiệt hại gần tương đương Thế chiến I".

Lữ đoàn Hải quân đánh bộ Cận vệ số 155 của Nga là đơn vị đang chịu tổn thất lớn nhất ở Ugledar. Lữ đoàn này từng suýt bị xóa sổ trong trận chiến ở Bucha, phía bắc Kiev, sau đó được tái tổ chức và điều đến Donbass, theo giới chức Ukraine.

Hiện tại, quân số của Lữ đoàn 155 chủ yếu là những lính dự bị mới được huy động, chưa trải qua huấn luyện chuyên sâu và không có kỹ năng tác chiến như những binh sĩ chuyên nghiệp thời kỳ đầu xung đột.

"Lữ đoàn 155 đã bị tổn thất quá nhiều và giờ họ không có đủ lực lượng để tiến hành cuộc tấn công lớn hơn", Lermontov, phó tiểu đoàn trưởng thuộc Lữ đoàn cơ giới số 68 của Ukraine, nhận định.

Vị trí thành phố Ugledar và Avdeevka thuộc tỉnh Donetsk. Đồ họa: RYV

Ở ngoại ô Ugledar, một binh sĩ trong đại đội của Dolphin cho hay đơn vị của anh đã quyết định ngủ luôn trong xe chiến đấu, thay vì vào lô cốt. Nếu quân Nga tấn công trong đêm, họ có thể tác chiến được ngay, người này giải thích.

Hầu hết binh sĩ Ukraine tại Ugledar đều mệt mỏi trước những đợt tấn công liên tiếp của Nga, nhưng tự tin rằng họ sẽ trụ vững cho đến khi phương Tây chuyển giao thêm vũ khí hiện đại, trong đó có xe tăng chủ lực, pháo và hệ thống phòng không Patriot.

"Tôi không biết quân Nga có thể làm gì hơn được nữa", một binh sĩ điều khiển UAV thuộc Lữ đoàn 68 Ukraine nói. "Nếu họ chỉ tung ra ngày càng nhiều bộ binh, chúng tôi sẽ chịu nhiều thương vong hơn, nhưng họ sẽ không có cơ hội xuyên thủng được phòng tuyến".