Bộ trưởng quốc phòng các nước thành viên NATO họp hôm 24.6, khi NATO lúng túng như gà mắc tóc trước việc Nga dọa hạt nhân.

ảnh minh họa

Việc Nga dọa hạt nhân, theo báo The Wall Street Journal (WSJ), là từ tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói: ông sẽ tăng thêm 40 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) vào kho vũ khí hạt nhân (VKHN) của Liên bang Nga.

Nga cũng đưa yếu tố VKHN vào các cuộc tập trận gần đây, và tăng cường các chuyến bay tuần tra không phận của máy bay ném bom hạt nhân chiến lược.

Vài tháng qua, lãnh đạo Nga cũng liên tục đề cập khả năng VKHN của xứ bạch dương.

NATO đang chật vật tìm cách phản ứng mà không làm căng thẳng thêm tình hình. Các quan chức liên minh quân sự nói riêng tư, rằng họ đang rà soát chiến lược hạt nhân hiện nay, trước khi quyết có nên xem xét kỹ nữa hay không.

Ngày 22.6, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói: “Thông điệp hạt nhân của Nga gây bất ổn, không chính đáng và nguy hiểm. Điều chúng tôi học được từ thời Chiến tranh Lạnh, là mọi sự liên quan VKHN đều phải xử lý một cách cẩn trọng”.

Đại sứ Mỹ tại NATO Douglas Lute ngày 23.6, nói: Mỹ và NATO đang xem xét các phương án, và Mỹ cáo buộc Nga vi phạm Hiệp ước Lực lượng hạt nhân trung bình (INF) bằng cách Nga phóng thử một tên lửa tầm trung bình.

INF cấm Mỹ-Nga triển khai tên lửa hạt nhân tầm trung bình ở châu Âu.

Cuộc họp 28 Bộ trưởng quốc phòng các nước NATO tại Brussels sẽ tranh luận mọi điều, từ chi quân sự đến đề suất triển khai khí tài quân sự hạng nặng đến Đông Âu của Mỹ.

Dù sao chăng nữa, việc Nga lại nói về ICBM cùng các thỏa thuận VKHN đang nhắc lại thời đen tối của Chiến tranh Lạnh.

Cựu đại sứ Mỹ tại NATO Ivo Daalder lưu ý: “Việc này làm người ta sợ. Nay chúng ta đang trong tình cảnh không dễ chịu, rằng có thể xảy ra một cuộc xung đột quân sự, và những đe dọa ầm ĩ góp phần vào nguy cơ tính toán sai”.

Ông nhắc: Tổng thống Putin từng hứa đưa thêm 50 ICBM vào kho VKHN Nga, nên tuyên bố đưa thêm 40 ICBM mới đây của lãnh đạo Nga là một sự giảm thật sự.

Trong khi đó, phó đô đốc James G. Foggo III, chỉ huy hạm đội 6 của hải quân Mỹ, nói những tuyên bố của lãnh đạo Nga không làm thay đổi quan điểm của ông: tàu chiến dưới quyền ông vẫn hoạt động ở quy chế “Giai đoạn Zero” tức hoạt động trong điều kiện hòa bình.

Nhân một cuộc tập trận NATO mới đây, ông Foggo nói với các nhà báo: “Tôi nghĩ đấy chỉ là cách nói cứng của Nga. Các quốc gia có trách nhiệm bị trói bởi nhiều hạn chế và hiệp ước”.

WSJ nêu đoàn Nga tại NATO khẳng định: Nga nghiêm túc gìn giữ trách nhiệm không phổ biến VKHN, và Nga đang ở giữa quá trình hiện đại hóa kho VKHN vốn được công bố rộng rãi, và được cho phép theo Hiệp định START mới.

Hiệp định này được Mỹ-Nga ký năm 2010, hạn chế mỗi bên chỉ được sở hữu 800 dàn phóng và 1.550 đầu đạn.

Đoàn Nga hồi âm đề nghị trả lời của WSJ bằng một thư điện tử, viết:

“Học thuyết quân sự của chúng tôi chỉ là phòng thủ, kể cả trong chiến lược hạt nhân, và không gồm các yếu tố có thể bị xếp là nỗi đe dọa cho bất kỳ nước nào. Chúng tôi thường nghe đại diện một số nước phương tây nói: an ninh của họ là không thể thương lượng được. vậy thì cũng không thể thương lượng vấn đề an ninh của nước Nga chúng tôi”.

Nhưng lãnh đạo quân sự phương tây nói: họ không thể xem những lời mạnh mẽ của Nga là “nói suông”.

Tướng Martin Dempsey, chủ tịch Hội đồng liên quân Mỹ, nói với WSJ:

Điều có nghĩa NATO phải lãnh trách nhiệm phản ứng. Nhà nghiên cứu Lukasz Kulesa của tổ chức nghiên cứu European Leadership Network (Anh) nói NATO dại nếu phản ứng mạnh mẽ trước các lời lẽ cứng rắn của Nga:

“Phương tây phải phản ứng theo cách lặng lẽ hơn. Như Mỹ gần đây đã làm khi đưa máy bay ném bom B-52 đến vùng biển Baltic để trận.
Đó là cách phát tín hiệu với Nga, rằng Mỹ cũng có thể tung một cú đánh hạt nhân. Nhưng Mỹ làm thế theo một phong cách khác, không nói công khai như ông Putin đã nói”.

Dù những lời nói cứng có leo thang thành điều gì đó nghiêm trọng hơn hay không, nó đang mở lại một giai đoạn đối đầu tưởng như đã khép lại từ lâu:

Ông Kulesa nói: thông điệp của Nga gởi đến người Nga và nước ngoài. Đối với lãnh đạo phương tây, đó là cảnh báo chớ nên ép buộc Nga quá đáng.

Với dân Nga, việc tái lập sức mạnh quân đội Nga lâu nay bị suy yếu là điều trọng tâm trong lời hứa đổi mới nước Nga của Tổng thống Putin.

Ông Kulesa kết luận: “Việc hiện đại hóa quân đội và hạt nhân Nga trở nên một phần quan trọng trong tuyên bố cấp liên bang Nga. Đó là cách khẳng định: Nga đang trở lại là một cường quốc”.