"Con đường cải cách cho Ukraine sẽ được vạch ra, nhưng tôi không thể nêu thời gian cụ thể cho quá trình này", Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan nói với phóng viên tại Vilnius, Litva ngày 11/7, trước thềm hội nghị thượng đỉnh NATO.

Sullivan cũng loại trừ khả năng Ukraine được kết nạp vào NATO trong lúc chiến sự đang diễn ra, nói rằng động thái này đồng nghĩa sẽ "đẩy NATO vào cuộc chiến với Nga". "Rất nhiều thiện chí dành cho tham vọng gia nhập của Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh lần này, nhưng câu hỏi đặt ra là lộ trình sẽ thế nào?", ông nói.

Theo cố vấn này, Ukraine sẽ cần tiến hành các cải cách kinh tế để đảm bảo nền dân chủ và an ninh thực sự năng động, kiên cường và có khả năng đối phó hiệu quả với các vấn đề như tham nhũng.

Đại sứ Mỹ Julianne Smith tại NATO hôm 7/7 cũng tuyên bố Ukraine phải tiến hành các cải cách cần thiết để có thể trở thành thành viên liên minh. "NATO đã đặt ra những tiêu chuẩn cho toàn bộ thành viên và Tổng thống Joe Biden đã nói rõ rằng Ukraine cần phải cải cách để đáp ứng các tiêu chuẩn đó", Smith nói.

Khi được hỏi liệu tư cách thành viên NATO của Kiev có bất khả thi khi quân đội Nga còn hiện diện trên bất cứ vùng lãnh thổ nào của Ukraine, ông Sullivan để ngỏ khả năng thỏa hiệp.

"Chúng tôi hiện không định nghĩa chiến sự kết thúc thế nào. Có những bối cảnh lịch sử mà bạn phải có cách nhìn nhận khác với vấn đề đó", quan chức Nhà Trắng nói.

Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan dự một sự kiện tại thủ đô Washington ngày 2/6. Ảnh: AFP

Ngoài vấn đề tư cách thành viên của Ukraine, các nước NATO sẽ thảo luận biện pháp đảm bảo an ninh tạm thời cho Kiev, bên cạnh nỗ lực viện trợ quân sự hiện nay. Ông Sullivan cho biết vấn đề này sẽ được thảo luận trong cuộc gặp giữa Tổng thống Joe Biden và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ở Vilnius ngày 12/7.

Giới chức Mỹ kỳ vọng tại hội nghị thượng đỉnh, nhóm đồng minh cốt lõi trong NATO sẽ thống nhất loạt biện pháp hỗ trợ an ninh dài hạn cho Ukraine nhằm cung cấp tài chính và vũ khí trong giai đoạn Kiev chờ được kết nạp vào liên minh.

Tổng thống Ukraine ngày 30/9/2022 ký đơn xin gia nhập NATO, yêu cầu liên minh nhanh chóng kết nạp Ukraine. Tuy nhiên, các thành viên NATO vẫn chia rẽ về đề nghị của Ukraine, với một số nước lo ngại động thái có thể đẩy liên minh đến gần một cuộc xung đột với Nga.

Trong bài phát biểu ngày 10/7, ông Zelensky bày tỏ lạc quan Ukraine sẽ gia nhập NATO, đồng thời mong đợi hội nghị thượng đỉnh của khối tại Vilnius, Litva sẽ đưa ra "lộ trình" để kết nạp nước này. Ông Zelensky cũng kêu gọi hội nghị thượng đỉnh NATO phải xác nhận Ukraine về lý thuyết đã là thành viên, do nước này đã sử dụng vũ khí và chia sẻ các giá trị với liên minh.

Nga nhiều lần tuyên bố một trong những mục tiêu chính của họ là ngăn Ukraine gia nhập NATO. Moskva coi đà hướng đông của NATO là mối đe dọa an ninh nghiêm trọng, lý do khiến họ phát động chiến dịch ở Ukraine.

Trong cuộc họp báo ngày 10/7, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói tư cách thành viên NATO của Ukraine sẽ gây ra những hậu quả rất tiêu cực tới cấu trúc an ninh của châu Âu, vốn đã bị phá hủy một phần, và cảnh báo Nga sẽ đáp trả kiên quyết nếu NATO kết nạp Ukraine.

Vị trí các nước NATO. Đồ họa: Tiến Thành