"Trong lúc giao tranh diễn ra ở tỉnh Kharkov, việc cấm Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây tấn công mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga khiến họ rất khó phòng thủ", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ngày 24/5 nhận định. "Đã tới lúc các đồng minh NATO xem xét liệu có nên dỡ bỏ một số hạn chế mà họ đặt ra đối với vũ khí đã viện trợ cho Ukraine hay không".

Binh sĩ và quan chức Ukraine từ lâu bày tỏ thất vọng vì chỉ có thể dùng máy bay không người lái (UAV) nội địa, vốn có hiệu quả hạn chế, để tấn công mục tiêu trên lãnh thổ Nga. Nỗi tức giận càng gia tăng sau khi Nga phát động chiến dịch Kharkov ngày 10/5, tiến công và kiểm soát nhiều khu dân cư gần biên giới.

Theo ông Stoltenberg, chiến dịch Kharkov khó mang lại bước tiến mang tính đột phá cho lực lượng Nga. "Họ sẽ tiếp tục tiến công, đạt được một số lợi thế ở khu vực giáp biên giới. Nga sẵn sàng trả giá rất cao cho những lợi thế này", ông nói.

Pháo phản lực HIMARS ở tỉnh Zaporizhzhia tháng 7/2022. Ảnh: Reuters

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 17/5 nói đã đề nghị phương Tây cho dùng vũ khí họ viện trợ tấn công mục tiêu trên lãnh thổ Nga. Theo ông Zelensky, điều này mang tính phòng thủ trong lúc Nga tìm cách lợi dụng tình trạng thiếu nhân lực và vũ khí của quân đội Ukraine.

Ông Stoltenberg dường như nhận thức được lợi thế mà Nga có được khi Ukraine bị cấm sử dụng vũ khí phương Tây tập kích nước láng giềng. Điều này cho phép Nga tập trung quân và thiết bị quân sự vì biết Ukraine không thể dùng vũ khí hiệu quả nhất để tấn công qua biên giới, cũng như có thể phóng UAV như mẫu Lancet từ lãnh thổ Nga một cách an toàn.

Một số dấu hiệu cho thấy Mỹ có thể hướng tới việc cho phép Ukraine tự do nhắm mục tiêu hơn. Sau chuyến thăm Ukraine tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken có thể đã thuyết phục các quan chức nước này về việc cho phép Ukraine dùng vũ khí nước này viện trợ tập kích căn cứ quân sự và các khẩu đội tên lửa Nga ở cách biên giới vài km.

Tổng thư ký NATO cảnh báo Ukraine đang gặp khó khăn và đưa ra bình luận được đánh giá là gay gắt đối với các thành viên châu Âu của liên minh về việc cung cấp đạn pháo. "Các đồng minh châu Âu hứa sẽ cung cấp một triệu quả đạn pháo", ông Stoltenberg cho biết. "Chúng tôi chưa thấy bất cứ điều gì như vậy".

Ông Stoltenberg thừa nhận có nguy cơ leo thang liên quan đến chiến sự Nga - Ukraine, khẳng định liên minh có nhiệm vụ ngăn xung đột này trở thành "chiến tranh toàn diện giữa Nga và NATO tại châu Âu". Tuy nhiên, ông chỉ rõ khác biệt giữa cung cấp vũ khí và huấn luyện với can thiệp quân sự.

"Chúng tôi sẽ huấn luyện, cung cấp vũ khí và đạn dược cho Ukraine. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không trực tiếp tham chiến từ lãnh thổ NATO hoặc tham gia các hoạt động tác chiến tại Ukraine", ông Stoltenberg nói.

Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: WP