Tổng thống Joe Biden ngày 9/5 ký thông qua Đạo luật Cho vay - Cho thuê (Lend - Lease) Phòng vệ Dân chủ Ukraine 2022, đồng thời tuyên bố Mỹ ủng hộ "người Ukraine chiến đấu bảo vệ đất nước và nền dân chủ" trước chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga.

Ông Biden cũng cho biết đã sẵn sàng từ bỏ yêu cầu tài trợ cho chương trình chống Covid-19 của chính phủ, được đề xuất cùng gói hỗ trợ Ukraine, để nhận khoản ngân sách 33 tỷ USD cho quốc gia Đông Âu. Tổng thống Mỹ cho biết không thể trì hoãn nỗ lực này, hối thúc quốc hội đưa dự luật hỗ trợ Ukraine "tới bàn của tôi ngay lập tức".

Đạo luật Lend - Lease nhằm hỗ trợ quân sự cho Ukraine được Hạ viện Mỹ phê chuẩn ngày 28/4, ba tuần sau khi Thượng viện Mỹ thông qua. Đạo luật này sẽ mở rộng hỗ trợ về pháo, tên lửa phòng không, vũ khí chống tăng và các loại vũ khí hạng nặng khác của phương Tây cho quân đội Ukraine. Nó tách biệt với nỗ lực chuyển vũ khí từ kho dự trữ của Mỹ cho Ukraine đã diễn ra.

Tổng thống Biden ký thông qua đạo luật tăng tốc viện trợ vũ khí cho Ukraine tại Nhà Trắng ngày 9/5. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Biden nói Đạo luật Lend - Lease mới được thông qua mang tính biểu tượng sau khi Mỹ và Tây Âu kỷ niệm Ngày Chiến chắng tại châu Âu 8/5. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoan nghênh quyết định của Mỹ, gọi đây là bước đi lịch sử và "tin rằng chúng ta sẽ chiến thắng một lần nữa, sẽ bảo vệ nền dân chủ ở Ukraine lẫn châu Âu như 77 năm trước".

Nga chưa bình luận về thông tin trên.

Chủ tịch Duma Quốc gia Nga Vyacheslav Volodin ngày 29/4 cảnh báo "nhiều thế hệ công dân Ukraine tương lai sẽ phải trả nợ" cho vũ khí, đạn dược và lương thực được Mỹ chuyển giao, do Đạo luật Lend - Lease của Mỹ quy định điều kiện giao hàng là Kiev phải "trả lại hoặc bồi hoàn các vật tư quân sự được cho mượn hay cho thuê".

Chương trình viện trợ Lend - Lease thời Thế chiến II, diễn ra tháng 3/1941-9/1945, cho phép Mỹ cho vay hoặc viện trợ khí tài quân sự đến các nước đồng minh trong thời gian ngắn nhất. Các mặt hàng được Mỹ viện trợ cho phe Đồng minh trong giai đoạn này gồm tàu chiến, máy bay, xe tăng, phương tiện cơ giới, trang thiết bị quân sự, thực phẩm và dầu mỏ.

Điều khoản đạo luật Lend - Lease khi đó quy định khí tài quân sự phải được sử dụng cho đến khi trả lại hoặc bị tiêu hủy. Trên thực tế, sau Thế chiến II, chỉ có một số chiến hạm được hoàn trả cho Mỹ, hầu hết vũ khí đã bị phá hủy trong chiến tranh. Ông Volodin cho biết Liên Xô phải trả nợ tới năm 2006, chuyển nhiều hàng hóa như bạch kim, vàng và gỗ tới Mỹ.