Mỹ có thông tin rằng "giới lãnh đạo Nga đã chỉ đạo các quan chức bắt đầu chuẩn bị tổ chức trưng cầu dân ý giả" ở Kherson, Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và đặc biệt là Kharkov, thành phố lớn thứ hai Ukraine, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói ngày 24/8.

"Những cuộc trưng cầu dân ý có thể bắt đầu trong vài ngày hoặc vài tuần. Chúng ta có thể thấy một tuyên bố của Nga về đợt trưng cầu dân ý đầu tiên trước cuối tuần này", ông Kirby bổ sung.

Theo Kirby, rất ít người Ukraine tại những khu vực Nga đang kiểm soát ủng hộ việc sáp nhập. Tình báo Mỹ còn nói giới chức Nga tại đây lo ngại người dân địa phương không tham gia bỏ phiếu. Ông Kirby cho rằng Moskva đang lên kế hoạch "đi đường vòng" nhưng không nêu chi tiết.

Nga chưa bình luận về thông tin ông Kirby đưa ra.

Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 19/7. Ảnh; AFP.

Hai vùng ly khai Donetsk và Lugansk, gọi chung là Donbass, đã tách khỏi kiểm soát của chính phủ Ukraine vào năm 2014 và tự tuyên bố là "cộng hòa nhân dân" độc lập, dù không được công nhận.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 21/2 duyệt sắc lệnh công nhận độc lập của Donetsk và Lugansk. Vài ngày sau, Nga tuyên bố mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, giải thích nước này phải hành động sau khi hai vùng ly khai Ukraine xin sự trợ giúp.

Sau 6 tháng tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt, Nga đã chiếm tỉnh Lugansk và đang nhắm vào các mục tiêu tại tỉnh Donetsk để hoàn thành mục tiêu "giải phóng Donbass". Lực lượng Nga cũng kiểm soát nhiều khu vực rộng lớn ở vùng duyên hải phía nam và đông nam Ukraine, tạo hành lang trên bộ nối Donbass với Crimea.

Tỉnh Kherson, nơi Moskva kiểm soát từ tháng 3, đã lập ủy ban bầu cử để tổ chức trưng cầu dân ý về sáp nhập Nga. Trong khi đó, quan chức chính quyền Zaporizhzhia do Moskva bổ nhiệm cho biết tỉnh miền nam Ukraine này sẽ tổ chức trưng cầu dân ý sáp nhập Nga vào tháng 9.

Tình báo Anh ngày 15/8 cho rằng Nga đang trong giai đoạn xúc tiến kế hoạch tổ chức trưng cầu dân ý để sáp nhập Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng vào lãnh thổ nhưng chưa rõ quyết định cuối cùng đã được đưa ra hay chưa.

Mỹ hồi tháng 7 cảnh báo có "phản ứng nhanh chóng, nghiêm khắc" nếu Moskva sáp nhập thêm lãnh thổ Ukraine. Đáp trả, Nga cho rằng việc Mỹ dọa bổ sung lệnh trừng phạt chỉ càng củng cố "quyết tâm hành động" của Moskva theo lộ trình đã chọn.

Cục diện chiến trường Ukraine sau hơn 6 tháng giao tranh. Đồ họa: Washington Post.