Các chuyên gia được Wall Street Journal khảo sát trong tháng này đã hạ kỳ vọng tăng trưởng trong quý I của Mỹ hơn một điểm phần trăm, xuống mức 3% đã điều chỉnh về cơ sở hằng năm, so với mức 4,2% trong cuộc khảo sát hồi tháng 10.

Sự kết hợp của lạm phát tăng, những hạn chế trong chuỗi cung ứng và biến thể Omicron lây lan nhanh chóng cũng đã khiến các nhà kinh tế cắt giảm dự báo tăng trưởng cả năm 2022 xuống 3,3%. Năm ngoái, sản lượng kinh tế ước tăng 5,2%.

Các nhà kinh tế đề cập sự lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron, có nguy cơ làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng và trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt lao động và căng thẳng chuỗi cung ứng.

Trong khi đó, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang chịu áp lực từ các doanh nghiệp và người tiêu dùng trong việc kiềm chế lạm phát, khi chỉ số này tháng trước đã đạt tốc độ nhanh nhất trong gần bốn thập kỷ.

"Nền kinh tế đang ở một bước ngoặt lớn về việc liệu kỳ vọng lạm phát có bắt đầu ăn sâu vào tâm trí của các công ty, người tiêu dùng và người lao động hay không", Lynn Reaser, Nguyên nhà kinh tế trưởng tại Bank of America và hiện là chuyên gia của Đại học Point Loma Nazarene (California), đánh giá.

Một góc cảng Long Beach-Los Angeles, California ngày 7/4/2021. Ảnh: Reuters

Thiếu hụt nhân công liên quan đến đại dịch dự kiến khiến tiền lương tăng mạnh trong vài tháng tới, khi các nhà tuyển dụng đưa ra những gói trả lương cao hơn để giữ chân và thuê nhân viên. Các nhà kinh tế dự báo thu nhập trung bình mỗi giờ vào tháng 6 tới sẽ tăng 4,9% so với cùng kỳ 2021. Hồi tháng 12, nó đã tăng 4,7%.

Đến cuối năm 2022, lạm phát tiền lương dự kiến giảm nhẹ xuống mức 4,5% so với cùng kỳ 2021. Tuy nhiên, các nhà kinh tế kỳ vọng người lao động sẽ đạt được mức tăng lương hàng năm khoảng 4% trong khoảng hai năm tới.

Lạm phát xoắn ốc có thể buộc ngân hàng trung ương phải tăng mạnh lãi suất ngắn hạn, gây nguy cơ suy thoái. Vào năm 2020, khi đại dịch bắt đầu tấn công nền kinh tế Mỹ, Fed đã cắt giảm lãi suất xuống gần bằng 0 và bắt đầu mua trái phiếu để hạ lãi suất dài hạn. Động thái này đã gây ra biến động thị trường tài chính và suy thoái ngắn hạn.

Trong khi thị trường lao động đang có sự phục hồi mạnh mẽ, các nhà kinh tế cho rằng ngân hàng trung ương có nguy cơ không tăng lãi suất đủ nhanh để theo kịp với mức giá cả. Lạm phát, phần lớn đã ổn định ở mức thấp kể từ cuộc suy thoái 2007-2009, đã tăng mạnh kể từ mùa xuân năm ngoái khi nhu cầu tăng cao trong khi chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn vì Covid-19.

Tuần trước, Bộ Lao động Mỹ báo cáo giá tiêu dùng đã tăng 7% trong tháng 12 so với cùng kỳ 2020, và tăng từ mức 6,8% của tháng 11. Đó là tăng mức nhanh nhất kể từ năm 1982 và tháng thứ ba liên tiếp vượt quá 6%.

"Đây là lần đầu tiên Fed đuổi theo lạm phát trong nhiều thập kỷ. Rủi ro lớn nhất là Fed có thể hoảng sợ và tăng quá mức", Diane Swonk, Nhà kinh tế trưởng tại Grant Thornton, đánh giá.

Những chuyên gia trả lời khảo sát của Wall Street Journal cho rằng lạm phát sẽ ở mức trung bình 5% vào tháng 6, tăng đáng kể so với mức 3,4% mà họ dự báo năm ngoái. Đến cuối năm nay, lạm phát có thể hạ nhiệt xuống 3,1%, nhưng vẫn cao hơn so với dự báo trước là 2,6%.

Lạm phát cao và tỷ lệ thất nghiệp thấp đồng nghĩa với việc các nhà kinh tế kỳ vọng Fed sẽ sớm bắt đầu tăng chi phí đi vay. Gần hai phần ba dự đoán Fed sẽ tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách ngày 15-16/3 và tiếp tục nâng lãi suất trong suốt cả năm. Hơn một nửa kỳ vọng ba lần tăng lãi suất trong năm nay, trong khi gần một phần ba kỳ vọng nhiều hơn ba lần.

Đó là một sự thay đổi đáng kể so với cuộc khảo sát trước. Vào tháng 10, chỉ 5% người được hỏi cho rằng Fed sẽ tăng lãi suất vào tháng 3 và hơn 40% dự kiến không tăng lãi suất nào vào năm 2022.

Cùng với đó, lo ngại về nguồn cung hạn chế vẫn là một thách thức trong triển vọng. Tắc nghẽn dự kiến tiếp diễn một phần, do chiến lược không khoan nhượng của Trung Quốc để chống lại đại dịch. Điều này đã dẫn đến sự gián đoạn tại các cảng và nhà máy.

"Giá cước vận chuyển vẫn ở mức cực cao, lượng hàng tồn đọng tại cảng là đáng kể, chính sách zero-covid ở châu Á là một hạn chế lớn trong khi việc tích lũy hàng hóa ở Mỹ. Điều đó có nghĩa là nhu cầu có thể tiếp tục vượt xa nguồn cung sẵn có trong một thời gian đáng kể tới", James Knightley, Nhà kinh tế quốc tế trưởng tại ING, nhận định.

Hơn một nửa số nhà kinh tế dự đoán sự gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ kéo dài ít nhất cho đến nửa cuối năm nay, với một phần ba lo ngại chúng sẽ tiếp tục cho đến năm 2023 hoặc muộn hơn.