Bé gái chào đời an toàn với 9 vòng dây rốn quấn cổ. Ảnh: BVCC

Tôi mang thai 30 tuần, siêu âm phát hiện dây rốn quấn cổ thai nhi hai vòng. Tình trạng này có nguy hiểm không, tôi có sinh thường được không? (Minh, 33 tuổi, Hà Nội)

Trả lời

Dây rốn là ống nối giữa người mẹ với em bé trong quá trình mang thai, bắt đầu hình thành vào khoảng tuần thứ 4 của thai kỳ. Độ dài dây rốn thường dao động 45-60 cm, đường kính khoảng 1,5-2 cm.

Bộ phận này chứa các mạch máu lưu thông giữa phôi và nhau thai, giúp cung cấp máu, oxy, chất dinh dưỡng nuôi thai, đồng thời lọc bỏ CO2, urê và chất thải khác.

Sự mở rộng của khoang ối và kéo dài của dây rốn giúp thai nhi có nhiều không gian để di chuyển, phát triển. Lớp thạch Wharton bao bọc bên ngoài dây rốn bảo vệ các mạch rốn không bị chèn ép khi thai nhi di chuyển, xoay đầu, đảm bảo quá trình trao đổi chất, oxy diễn ra liên tục giữa mẹ và thai nhi.

Tuy nhiên, thai liên tục chuyển động trong buồng tử cung có thể khiến dây rốn bị rối, quấn vào thân hay cổ, thậm chí thắt lại. Tình trạng này thường gặp ở khoảng 20-30% trường hợp mang thai.

Dây rốn dài hơn bình thường, nhiều nước ối, đa thai (sinh đôi, sinh ba), thai phụ lao động quá sức ở những tháng cuối thai kỳ... có thể làm tăng nguy cơ xảy ra tình trạng này.

Dây rốn quấn cổ không được xếp vào tai biến thai kỳ. Tuy nhiên, một số trường hợp dây rốn thắt nút, siết chặt có thể chặn hoàn toàn lượng máu đến thai, làm gián đoạn quá trình trao đổi chất và oxy giữa người mẹ với thai nhi, tăng nguy cơ lưu thai.

Khi thai nhi di chuyển xuống cổ tử cung trong quá trình chuyển dạ, lực xoắn tăng lên trên dây rốn có thể làm giảm lưu lượng máu qua mạch rốn, dẫn đến các dấu hiệu suy thai và nhiễm toan (tình trạng nồng độ axit trong dịch của cơ thể tăng cao) có thể gây ức chế hệ thần kinh trung ương, loạn nhịp tim, suy hô hấp... Hiện tượng này cũng có thể khiến thai nhi bị treo trên cao, khó lọt qua cổ tử cung để ra ngoài.

Tình trạng này khó nhận biết sớm do không có biểu hiện đặc trưng. Một số trường hợp người mẹ có thể cảm nhận qua hiện tượng thai máy, đạp ít đi hoặc nhiều hơn so với bình thường do thiếu oxy, khó thở.

Chẩn đoán dây rốn quấn cổ thường qua siêu âm, cho thấy dây rốn bao quanh ít nhất 3/4 cổ thai nhi. Độ nhạy phát hiện dây rốn quấn cổ đạt khoảng 70% với siêu âm thường, với siêu âm Doppler màu tỷ lệ này khoảng 83-97%. Tuy nhiên, một số trường hợp dây rốn quấn cổ được phát hiện lần đầu tiên khi trẻ chào đời.
Bác sĩ siêu âm có thể phát hiện sớm tình trạng dây rốn quấn cổ thai nhi. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Bác sĩ siêu âm có thể phát hiện sớm tình trạng dây rốn quấn cổ thai nhi. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Không phải trường hợp dây rốn quấn cổ nào cũng bắt buộc phải mổ lấy thai. Phần lớn mẹ bầu vẫn có thể sinh thường dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ sản khoa. Khi chuyển dạ, dây rốn thường lỏng lẻo đủ để bác sĩ vòng dây quanh đầu và giải phóng khỏi cổ của trẻ sơ sinh. Nếu dây quấn quá chặt không thể tuột qua đầu trẻ, bác sĩ có thể kẹp và cắt trước khi bé chào đời. Y văn từng ghi nhận trường hợp sản phụ sinh thường em bé có dây rốn quấn cổ 4 vòng vẫn khỏe mạnh.

Nếu dây rốn quấn cổ siết chặt, vặn xoắn, gây ảnh hưởng đến lưu lượng máu tới thai nhi, dẫn đến suy thai, nhịp tim thai sẽ bất thường. Bác sĩ có thể phát hiện sớm tình trạng này và xử lý kịp thời thông qua máy CTG theo dõi thai.

Nếu nhịp tim thai giảm trong quá trình chuyển dạ do dây rốn bị ép, bác sĩ có thể yêu cầu sản phụ thay đổi tư thế để giảm áp lực, sức nén đè lên dây rốn, đồng thời cung cấp thêm oxy cho người mẹ. Nếu nhịp tim thai không cải thiện, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc làm chậm cơn co thắt tử cung hoặc mổ lấy thai để tránh biến chứng.

Hiện không có phương pháp ngăn ngừa hoặc điều trị dây rốn quấn cổ trước khi bé chào đời. Bạn nên khám thai đúng lịch hẹn của bác sĩ sản khoa. Trong quá trình chuyển dạ, nếu thai nhi bị dây rốn quấn cổ, bác sĩ theo dõi cuộc sinh nhằm phát hiện sớm những bất thường để xử lý.