Các hãng ô tô tên tuổi như Volkswagen, Ford và General Motors (GM) đều đang chứng kiến thị phần tại Trung Quốc giảm mạnh. Theo Hiệp hội oto du lịch Trung Quốc, vào tháng 7 vừa qua, thị phần của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài tại Trung Quốc giảm từ 53% xuống còn 33%. Sự suy giảm này không chỉ khiến doanh số giảm mà còn làm cho lợi nhuận của các hãng xe nước ngoài bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong quý II năm nay, thu nhập từ các liên doanh của Toyota tại Trung Quốc đã giảm 73% so với cùng kỳ năm trước.

Các hãng sản xuất xe điện nội địa đang làm đảo lộn thị trường ô tô lớn nhất thế giới

Chị Ivy Yang - Nhà sáng lập Trung tâm nghiên cứu chiến lược Wavelet cho biết: "Nhận thức về thương hiệu xe ô tô của người Trung Quốc đã thay đổi. Những cái tên ngoại đang dần bị thay thế bởi những hãng xe điện Trung Quốc. Một phần lý do là tâm lý tinh thần dân tộc, khi các hãng xe nội địa giờ có thể cung cấp những sản phẩm chất lượng, với giá cả hết sức cạnh tranh. Vậy thì tại sao người Trung Quốc không ủng hộ cho được. Ngoài ra, các hãng xe nội đã làm được rất tốt trong việc nắm bắt và hiểu được nhu cầu những khách hàng khó tính, bằng việc tung ra những sản phẩm thiết kế riêng cho thị trường này như mẫu xe có dàn karaoke hay ghế matxa…".

Ông Heron Lim - Chuyên gia kinh tế, Hãng nghiên cứu Moody's Analytics nhận định: "Chính phủ Trung Quốc đã tung ra nhiều khoản trợ cấp cho người dân mua xe điện nội địa, chưa kể cuộc chiến về giá giữa các hãng xe cũng đã gây tổn thất lớn cho nhiều nhà sản xuất ngoại".

Nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu buộc phải tái cấu trúc hoặc đóng cửa hoạt động tại Trung Quốc. Mitsubishi Motors của Nhật Bản đã ngừng sản xuất tại liên doanh Trung Quốc sau nhiều năm sụt giảm doanh số, trong khi Honda, Hyundai và Ford đã phải đóng cửa nhà máy hoặc sa thải nhân viên để cắt giảm chi phí.

Thay đổi lớn này đến sau khoảng hai thập kỷ tăng trưởng liên tục về doanh số và lợi nhuận tại Trung Quốc, bắt đầu từ những năm 2000 khi các hãng xe nước ngoài lần đầu tiên thâm nhập vào thị trường. Nguyên nhân là do sự xuất hiện của Tesla vào cuối năm 2019 đã đánh dấu một bước ngoặt.

Ông Heron Lim - Chuyên gia kinh tế, Hãng nghiên cứu Moody's Analytics nêu ý kiến thêm: "Tesla đóng một vai trò quan trọng trong việc thay đổi quan điểm của người tiêu dùng về xe điện, biến chúng thành một "mốt mới". Ngoài ra họ cũng tạo ra được một chuỗi cung ứng xe điện ở Trung Quốc, từ pin, các thiết bị điện tử, cho đến hệ thông động cơ điện cần thiết cho một chiếc xe. Để từ đó, Trung Quốc có thể xây dựng cho mình một lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực chuỗi cung ứng xe điện".

Một số chuyên gia còn cho rằng, các giám đốc điều hành ngành ô tô không thể đến Trung Quốc để quan sát thị trường trong suốt giai đoạn phong tỏa vì đại dịch COVID-19, khiến họ nhận ra quá muộn rằng họ đã tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện.