Thủ tướng Australia Anthony Albanese (trái) và Thủ tướng New Zealand Chris Hipskin (phải) đã thống nhất về lộ trình để người dân New Zealand trở thành công dân Australia. Nguồn: AAP

Sở dĩ nhiều người dân New Zealand muốn trở thành công dân Australia là do Australia đã thay đổi quy định theo đó cho phép những công dân New Zealand đã sinh sống tại Australia được 4 năm và với một số điều kiện khác có thể nộp thẳng đơn xin quốc tịch mà không cần trải qua giai đoạn trở thành thường trú nhân. Số liệu thống kê cho thấy, trong số những người nộp đơn, 35% đang sinh sống tại bang Queesland, 30% tại bang Victoria và 20% đang sinh sống tại bang New South Wales.

Vào giai đoạn trước năm 2001, công dân New Zealand khi đến Australia sinh sống đều được tự động trao quy chế thường trú nhân trước khi tìm kiếm cơ hội trở thành công dân Australia. Tuy vậy, để làm giảm gánh nặng cho các khoản chi về bảo hiểm y tế hay an sinh xã hội, chính quyền của Thủ tướng John Howad đã thay đổi điều này khi đưa các công dân New Zealand sinh sống tại Australia vào một loại thị thực riêng biệt. Và thực tế này đã một lần nữa thay đổi khi cơ cấu dân số tại Australia đang phát triển theo hướng khiến chính quyền nước này phải tính toán kỹ hơn.

Mặc dù không công bố không khai song Australia nới lỏng quy định để tạo điều kiện cho các công dân New Zealand trở thành công dân của mình khi lo ngại cơ cấu dân số có thể phát triển theo hướng không có lợi cho bầu không khí chính trị ở nước này. Việc thu hút người lao động nước ngoài trở thành công dân của Australia là xu hướng không thể thay đổi khi nước này thiếu nguồn nhân lực.

Tuy vậy Australia buộc phải cân nhắc đến cơ cấu dân số trong việc làm này để đảm bảo không ảnh hưởng đến môi trường chính trị-nơi được quyết định bởi lá phiếu của các cử tri. New Zealand là quốc gia láng giềng và có nhiều điểm chung về văn hóa, ngôn ngữ nên được coi là sự lựa chọn an toàn hơn khi mở rộng cửa cho những đối tượng này. Chính vì vậy trong các phát biểu về vấn đề này, các nhà lãnh đạo Australia đều nhấn mạnh yếu tố tương đồng giữa người dân hai nước.

Số liệu thống kê cho thấy hiện tại có khoảng 670.000 công dân New Zealand đang sinh sống tại Australia trong đó 380.000 người đến nước này sau năm 2001 và có thể nộp đơn xin quốc tịch Australia.