Đêm 8/5/1945, tại ngoại ô thủ đô Berlin của Đức (rạng sáng 9/5 theo giờ Moskva), phátxít Đức đã ký văn bản đầu hàng không điều kiện Liên Xô và các nước đồng minh, chấm dứt Chiến tranh thế giới lần thứ hai tại châu Âu. (Ảnh: Tư liệu)

Cách đây 74 năm, ngày 9/5/1945, đại diện phátxít Đức đã phải ký biên bản đầu hàng vô điều kiện Hồng quân Liên Xô.

Sau đó, Liên Xô tiếp tục đánh gục đội quân Quan Đông tinh nhuệ nhất của phátxít Nhật, buộc Nhật phải chấp nhận đầu hàng vô điều kiện. Cuộc Chiến tranh Thế giới lần thứ hai chính thức kết thúc.

Chiến thắng này của Hồng quân Liên Xô và các lực lượng yêu chuộng hòa bình, tiến bộ trên toàn thế giới là một trong những thiên anh hùng ca chói lọi nhất đã được ghi vào lịch sử nhân loại trong thế kỷ  20.

74 năm đã qua, nhân loại vẫn mãi ghi nhớ sự hy sinh to lớn của nhân dân Xô Viết trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, với hơn 27 triệu chiến sỹ Hồng quân và người dân Xô Viết đã ngã xuống trong cuộc Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Với bao gian khổ, hy sinh, mất mát, những binh sỹ Hồng quân dũng cảm ngoài chiến trường và những người lao động Nga quên mình ở hậu phương đã góp phần làm nên chiến thắng vĩ đại trong lịch sử nước Nga và nhân loại. Họ không chỉ cùng nhiều dân tộc đấu tranh chống chủ nghĩa phátxít - kẻ thù chung đe dọa sự sống còn của toàn thể nhân loại, mà còn hậu thuẫn, tạo điều kiện khách quan để các dân tộc bị áp bức nói chung và nhân dân Đông Dương nói riêng vũ trang giải phóng dân tộc, giành quyền tự do, độc lập.

Thắng lợi của cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phátxít cách đây 74 năm mãi mãi là một mốc son chói ngời trong lịch sử nhân loại. Thắng lợi này đã làm thay đổi cục diện, tạo tiền đề quan trọng đưa thế giới sang thời kỳ phát triển mới.

Chiến thắng phátxít đã tạo dòng thác cách mạng mạnh mẽ. Đó là dòng thác cách mạng xã hội chủ nghĩa, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng đấu tranh vì dân sinh, dân chủ.

Bão táp cách mạng và phong trào giải phóng dân tộc đã làm lung lay, từng bước sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, thực dân tại châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh… Nhân dân các nước thuộc địa đã vùng lên mạnh mẽ đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc thực dân, giành độc lập dân tộc, xây dựng đất nước theo con đường phù hợp với mình.

Chiến thắng phátxít cũng đã tạo ra thời cơ lịch sử cho dân tộc Việt Nam. Nắm chắc thời cơ cách mạng và chớp thời cơ từ chiến thắng vĩ đại của Hồng quân Liên Xô, đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, 25 triệu đồng bào cả nước, với tinh thần “đem sức ta mà giải phóng cho ta” đã nhất tề vùng lên giành chính quyền về tay nhân dân, chấm dứt sự thống trị gần trăm năm của thực dân và ngàn năm của phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một chặng đường lịch sử mới đầy tự hào và vẻ vang cho dân tộc Việt Nam. Đó là kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Thắng lợi của dân tộc Việt Nam còn góp một phần không nhỏ cùng nhân dân thế giới trong cuộc đấu tranh chống phátxít vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Sự kiện chiến thắng chủ nghĩa phátxít cũng mở ra một chương mới cho lịch sử chính trị thế giới, với sự ra đời của Liên hợp quốc cùng những nguyên tắc nền tảng trong quan hệ quốc tế, đó là những nguyên tắc tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết của các quốc gia; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không dùng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế…

Ngày nay, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân cũ không còn tồn tại và thay vào đó thế giới đã và đang bước vào thời kỳ hòa bình và phát triển trên nền tảng các mối quan hệ song phương, đa phương với mong muốn cùng tồn tại hòa bình và phát triển.

Tuy nhiên, tư tưởng của chủ nghĩa đế quốc cùng với sản phẩm của nó là chủ nghĩa phátxít chưa phải đã hoàn toàn bị diệt vong mà đã biến tướng sang nhiều hình thức khác nhau như chạy đua vũ khí hạt nhân, xung đột vũ trang, tôn giáo, sắc tộc...

Vì thế, những bài học về cuộc chiến tranh chống phátxít 74 năm trước vẫn có ý nghĩa thiết thực đối với nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì mục tiêu hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Vào những ngày đầu tháng Năm này, tại nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Nga, đều diễn ra các hoạt động kỷ niệm “Ngày Chiến thắng." Đây là dịp để nhân loại tự hào về chiến thắng, nhớ tới những người đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh tàn khốc nhất trong lịch sử loài người, tri ân những người đã mang lại nền hòa bình cho thế giới, đồng thời nhắc nhở nhân loại về tội ác của chủ nghĩa phátxít, kêu gọi cảnh giác, loại trừ nguồn gốc làm nảy sinh và dung dưỡng sự phát triển của tư tưởng phátxít trong thế giới hiện nay.