Nhật thực toàn phần tại điểm quan sát tại Tây Australia, Australia. Ảnh: Scott Bauer/Guardian.

Gần 20.000 người đã tập trung dưới bầu trời không một gợn mây ở thị trấn ven biển Exmouth, phía tây bắc Australia để chứng kiến pha nhật thực toàn phần, kéo dài khoảng một phút, vào sáng 20/4. Đây là một trong những điểm thuận lợi nhất tại Australia để quan sát hiện tượng nhật thực lai hiếm gặp.

Credit: Jamie Thannoo/Supplied

Nhật thực lần này bắt đầu ở phía Nam biển Ấn Độ Dương, quét qua châu Úc, Đông Nam Á và kết thúc ở Thái Bình Dương. Tuy nhiên vùng nhìn thấy được pha nhật thực hình khuyên và toàn phần rất hẹp, đa phần là biển cả.

Credit: Aaron Bunch/AAP PHOTOS

Khi nhật thực lai xảy ra, một số vùng trên Trái Đất sẽ quan sát được pha toàn phần, một số vùng khác sẽ quan sát được pha hình khuyên (một số nơi khác nữa chỉ thấy được pha một phần). Pha toàn phần của nhật thực lần này được nhìn thấy ở bán đảo North West Cape và Đảo Barrow ở Tây Australia, khu vực phía đông của Timor Leste, Đảo Damar và một phần của tỉnh Papua ở Indonesia.

Credit: Perth Observatory/supplied

Theo EarthSky, nhật thực lai (hybrid solar eclipse) rất hiếm gặp và chỉ xảy ra vài lần trong một thế kỷ. Trong số 224 lần nhật thực ở thế kỷ 21, sẽ có 7 lần nhật thực lai.

Nhật thực lai là sự kết hợp của hai loại gồm nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Cụ thể, nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời, cản một phần ánh sáng đi từ Mặt Trời tới Trái Đất. Khi đó bóng của Mặt Trăng sẽ đổ xuống Trái Đất. Tại những vùng bóng Mặt Trăng quét qua, mọi người sẽ quan sát thấy Mặt Trời bị Mặt Trăng che mất một phần (nhật thực một phần), hoặc che mất hoàn toàn (nhật thực toàn phần).

Nhật thực nhìn từ Kalgoorlie-Boulder vào lúc 11:45am ngày 20/4/2023. Credit: Kalgoorlie Miner

Khi khoảng cách từ Mặt Trăng tới Trái Đất xa hơn dẫn tới kích cỡ biểu kiến của Mặt Trăng nhỏ hơn kích cỡ biểu kiến của Mặt Trời, lúc này Mặt Trăng không thể che lấp hoàn toàn Mặt Trời mà sẽ tạo ra vùng antumbra (đối bóng tối), những người trong vùng này sẽ thấy Mặt Trời bị che khuất phần giữa, vẫn còn để lộ ra một vòng sáng bên ngoài, đó là Nhật thực hình khuyên.

Mặt Trăng che Mặt Trời 5% lúc 11:20pm tại Sài Gòn, Việt Nam. Ảnh: Minh Hòa

Việt Nam không nằm trong đường nhật thực đi qua do đó chỉ xem được nhật thực một phần với tỷ lệ nhỏ. Thời điểm quan sát được nhật thực một phần tại Sài Gòn là lúc 11:20pm, tuy nhiên độ che phủ rất thấp chỉ khoảng 5%, theo In The Sky. Một số khu vực khác thuận lợi hơn như dải Nha Trang và Nam Trung Bộ, độ che phủ khoảng 9%.