Đêm trước chị về nhà người, mẹ kéo vào buồng dặn dò. Mẹ bảo con gái đi lấy chồng như bát nước hắt đi. Dù thế nào, cũng đừng quay về nhà, hàng xóm họ chê cười.

Tôi đứng ngay cửa ra vào hậm hực nhìn mẹ. Mẹ mắng tôi, con nít không hiểu chuyện, lớn lên rồi sẽ biết. Tôi chạy vào ôm chị khóc nức nở. Chị cười xòa “Ô hay! Chị đi lấy chồng chứ có đi chết đâu sao út khóc?”.

Trời không nắng, cũng không mưa cứ âm âm u u một màu mây vần vũ. Tiếng cười nói xôn xao đám cưới, không làm lòng tôi bớt buồn rầu. Tôi bám riết lấy chị. Chị tôi đẹp quá. Chị tôi lung linh trong màu váy trắng muốt. Đôi mắt chị u sầu. Mọi người đến chúc phúc, chị chỉ cười bằng môi, không cười bằng mắt. Chị bảo “Con gái rồi ai cũng đến lúc đi lấy chồng cứ thản nhiên mà đón nhận”. Thế rồi chị theo người ta đi mất. Hành lí nhẹ tênh, chỉ mênh mang nỗi buồn.

Lâu lâu chị về thăm nhà một lần. Thấy đôi mắt của chị thâm quầng, tay chân có vết bầm tím. Mẹ hỏi bị nó đánh à? Chị lắc đầu bảo ngã. Tôi điên cuồng tức giận. Tôi bảo để con sang cho nhà nó một trận. Mẹ gắt “đừng làm chị mày khổ thêm”. Tôi cự lại “Chị về nhà mình ở đi, khổ thế chị ở làm gì”. Bố đi từ đầu ngõ vào nghe thấy câu ấy liền quát ngay: “Có chân đi thì tự có chân về, tao không hơi đâu mà đem trả nhé”. Rồi bố lao chiếc xe đạp của chị ra đường. Chị lẳng lặng ra về.

Ở nhà, ai cũng sợ bố hơn sợ cọp. Cả ngày bố chẳng làm gì, chỉ lang thang rượu chè hàng quán. Đi đâu thì không sao, về đến nhà là nghe bố mắng chửi. Nhiều lần bố rượt đuổi đánh vợ và con gái cả chạy khắp xóm. Hàng xóm đến xem kín nhà, chỉ chỏ chê cười. Mãi thành quen, sau này mỗi khi bố say xỉn đánh chửi không ai còn muốn qua coi nữa. Bố chưa bao giờ đánh tôi. Tất nhiên bố cũng chưa bao giờ ôm tôi vào lòng mà cưng nựng. Có lẽ hành động quan tâm, yêu thương tới người khác đối với ông là một điều lạ lẫm, nực cười.

Mẹ dạy tôi, con gái là phải biết chịu đựng. Có nghĩa là con gái phải biết làm lụng thật nhiều, không biết cãi lời, ai nói đúng nói sai cũng phải nhận. Tôi thấy vô lý lắm. Sao mẹ lại dạy tôi một cách cam phận, tủi nhục như vậy. Mẹ nói cả cái làng này, nhà nào cũng thế. Con gái mười sáu hốt hoảng đi lấy chồng. Độ hai hai chưa ai rước là coi như ế. Lấy chồng rồi thì cung phụng gia đình chồng. Cứ ngẫm đời mẹ thì biết. Từ ngày mẹ lấy bố đến nay đã quá hai chục năm mà ngày vui đếm chưa đầy ngón tay. Mẹ vẫn nhẫn nhịn. Thiên hạ sống được, mình phải theo.

Tôi mười sáu, tóc cua như con trai. Tôi chẳng có chút gì nữ tính mà mẹ mong chờ. Mẹ thở dài ngao ngán. Bố coi tôi như đứa con vứt đi. Bạn bè tôi chủ yếu là con trai. Tôi cũng văng tục, chửi bậy và đừng hòng ai bắt nạt được tôi. Mấy lần tôi hăm dọa anh rể “Đừng để tôi bảo bạn tôi xử anh”. Không biết lời nói ấy có giá trị bao nhiêu. Chỉ biết những lần về thăm nhà của chị đã bớt những vết tím bầm.

Đứa bạn gái thân thiết duy nhất của tôi, tính tình lại hoàn toàn ngược lại. Nó trầm tính, nhu mì, ít nói. Cười cũng chỉ thấy cười mỉm là chính. Tôi thấy tính nó giống hệt tính chị, nên thương nó. Nó bảo “Sau này, tớ lấy chồng chỉ mong kiếm được người nào nếu có đánh mình thì cũng có lý do chính đáng. Một tháng ba mươi ngày thì đi làm tầm hai mươi ngày. Lương của hai mươi ngày ấy đưa tớ mười ngày là tớ hạnh phúc lắm rồi”. Tôi bảo nó bị điên. Tôi mà lấy chồng nếu đánh tôi, tôi đánh lại. Nếu chửi mắng tôi, là tôi bỏ rồi đến đâu thì đến.

Bố vẫn khật khưỡng trên tay chai rượu. Chỉ thẳng mặt tôi ông nói giọng khề khà. “Nghỉ học, loại con gái như chúng mày có học cao cũng chẳng để làm gì, tốn cơm, tốn gạo”. Bố lảo đảo bước về phía tấm phản miệng còn lẩm bẩm “Nhà toàn một lũ vịt giời. Ông có chết cũng chẳng có đứa chống gậy. Thế thì nuôi chúng bay làm gì cho phí của”. Tôi im lặng nhưng lòng đầy ấm ức. Bố nào có làm ra cái gì để nuôi tôi. Kiếm từng đồng trong ngôi nhà này chủ yếu là mẹ và những lúc tôi tranh thủ làm thuê.

Mấy lần tôi ướm hỏi mẹ, sao mẹ không bỏ bố đi. Mẹ bảo làng này không có ai bỏ chồng bao giờ. Mẹ lại là con gái cả trong gia đình, mẹ bỏ chồng sao các dì lấy được chồng đây? Rồi cứ thế mẹ sống một cuộc đời đầy tủi nhục.

Xế chiều, ánh nắng đã thôi gay gắt. Từng cơn gió lùa vào con ngõ nhỏ nghe mênh mang. Dáng chị xiêu vẹo từ đầu ngõ vào. Khuôn mặt lộ rõ vẻ thất thần. Mẹ đang cho đàn lợn ăn sau nhà. Ngoảnh lại thấy con gái, mẹ đánh rơi gáo múc cháo. Đôi mắt chị vô hồn. Chị bảo chị về chào mẹ để đi chết.

Chị lấy hắn, một kẻ chị không hề yêu. Chị bảo đến tuổi lấy chồng thì chị phải lấy thế thôi. Người chị yêu là một người khác. Một chàng trai chị gặp trong lần đi thi học sinh giỏi văn lớp 12 trên tỉnh. Nhưng sự cách biệt quá lớn. Anh vào đại học, trong khi chị chỉ được học hết cấp ba là phải ở nhà. Sự khập khiễng giàu nghèo, gia thế. Chị nhắm mắt, bước chân lấy kẻ không yêu cho có chồng, cho bố mẹ đỡ mang tiếng nhà vô phúc.

Chị lấy một kẻ thất học, vũ phu, cậy đi xuất khẩu lao động mấy năm bên Hàn Quốc về xây nhà to nhất xã. Ai cũng bảo chị chuột sa chĩnh gạo, số chị sướng hơn tiên. Hắn gia trưởng, bạo lực. Chị cũng chẳng xa lạ vì hắn có khác gì tính bố đâu. Chị sống trong cảnh ấy mãi quen rồi. Ngẫm tưởng cứ nhịn nhục cho xong. Nhưng hắn có tiền, hắn khác bố. Hắn có thể vung tiền cho nhiều niềm vui bên ngoài khác. Để sau đó mỗi khi hắn về nhà là coi chị như cái gai trong mắt, như bao tải trút giận.

Hắn về trút lên chị sự căm hờn. Hắn bảo chị giống mẹ là loại đàn bà lăng loàn. Hắn bảo nghe người ta kể hắn biết. Chị không phải là con gái ruột của bố. Chị là kết quả của mối tình của mẹ và người cũ. Bố chỉ là người đổ vỏ. Hắn nói chị cũng như vậy. Chị ăn ở hai lòng. Chị sống cùng hắn nhưng lại yêu thương người khác.

Vì lẽ gì đó, chị hiếm muộn con. Thuốc thang chạy chữa mãi hơn năm năm chị mới được mang thai. Hạnh phúc chưa vẹn toàn thì hắn bỏ thuốc vào bát canh làm chị sảy. Hắn nói cái thai đó không phải của hắn. Hắn không thể làm con Tò Vò.

Chị khóc ngất. Chị không yêu hắn. Chị chưa bao giờ yêu hắn. Nhưng chị cần đứa con này. Bởi với chị đứa con là động lực để chị tiếp tục cuộc sống cùng quẫn ấy. Giờ thì chị chẳng biết vin vào đâu.

Lần đầu tiên trong đời mẹ cãi chồng. Mẹ vừa nói vừa run run. “Tôi đi đón nó về, có con thì phải biết xót. Tôi không thể để nó quẫn trí”. Lần đầu, bố say mà không đánh mẹ. Ông đập vỡ hết đồ đạc trong nhà.

Tôi lên thành phố học làm thợ cắt tóc. Mặc cho ngày đi, bố nói có giỏi thì đi luôn. Vì không có tiền, tôi xin vào làm dọn dẹp cho quán. Chỉ tranh thủ lúc vắng khách nhìn chị chủ gội đầu, cắt tóc mà học lén. Chị chủ cũng là người dễ tính. Biết tôi bơ vơ một mình nên chị thương. Chị nhận tôi vào làm và cho ăn ở tại quán. Tôi có một bàn tay khéo léo. Chị bảo bàn tay này chẳng ăn nhập gì với con người và tính cách của tôi. Chỉ cần nhìn chị làm và được chị dạy đôi lần, tôi đã biết mát xa mặt cho khách. Khách kêu tôi có đôi tay phù thủy. Khi tôi gội đầu và mát xa mặt thì khách nào cũng ngủ quên.

Ở đây, tôi quen anh, một khách hàng quen thuộc của quán. Từ ngày tôi chuyển đến anh chỉ để tôi gội đầu. Anh bảo anh thích sự nhẹ nhàng của đôi bàn tay tôi. Anh là người thành phố có khác ăn nói lịch sự. Anh hẹn tôi đi chơi sau một tuần đến quán. Sự tò mò về thành phố khiến tôi không cưỡng lại được. Anh chở tôi qua những con đường đông đúc ánh đèn. Anh thủ thỉ con gái sinh ra là để được yêu thương. Những câu anh nói nghe thật xao xuyến, khác với lối quan niệm cổ hủ quê tôi.

Một trái tim của người con gái mới lớn đang khao khát được yêu thương. Tôi ngả vào vòng tay anh. Anh đưa tôi đi trên những cung bậc yêu thương tuyệt vời. Tôi thấy mình là người con gái may mắn.

Anh bỏ thành phố đi công tác ở một vùng quê khác. Anh bảo nhất định một ngày anh quay lại đón tôi. Bụng của tôi ngày càng to lên. Chị chủ quán vừa mắng vừa rơm rớm nước mắt: “Em bị nó lừa rồi!”. Tôi không tin. Tôi vẫn yêu anh, bởi anh đem đến cho tôi những điều mà bất cứ đứa con gái nào quê tôi đều khao khát.

Chị chủ bảo “Em về quê đi, chị không thuê em được nữa. Bụng em to quá, giờ tiếp xúc hóa chất nhiều không tốt cho thai nhi”.

Tôi mặc váy dành cho bà bầu. Cứ thẳng lưng mà bước từ đầu làng về nhà. Tôi đang thách thức dư luận, thách thức dân làng và thách thức cả gia đình. Những tiếng nhỏ to xì xèo, những cái bĩu môi, nguýt mắt. Cánh đàn ông ngấm nguýt. Cánh đàn bà quanh năm nhẫn nhịn chồng con thì hả hê.

Họ bảo thật đáng cho loại đàn bà hư thân, mất nết như tôi. Họ hàng họp lên, họp xuống để phê phán chỉ trích. Bố quăng tay nải của tôi ra đường. Mẹ quệt vội nước mắt quay đi. Chị ra nhặt đồ, để vào phòng cho tôi. Chị bảo chị thương tôi đứt ruột. Chị bảo đẻ xong để con lại cho chị nuôi, rồi tôi đi nơi khác làm lại cuộc đời. Bố bỏ ba mẹ con tôi lại căn nhà chơ vơ. Ông tìm tới một miền đất khác.

Con bạn thân tìm đến nhà chơi. Bụng nó cũng đã lùm lùm. Nó bảo, nó bỏ chồng rồi. Tôi ngỡ ngàng. Một con bé hiền như bụt, nhát như cáy, thế mà dõng dạc tuyên bố bỏ chồng khi cái bụng mới lùm lùm. Nó kể không chịu đựng được tính tình thằng chồng thô lỗ, vũ phu. Mới cưới nhau về chưa đầy năm. Khi vợ đang bầu bí thì thằng chồng chỉ biết hưởng thụ, không chịu làm ăn lại còn bài bạc. Thua lỗ thì về lại trút lên đầu vợ. Còn nó hết lo việc cửa nhà lại phải xoay trả nợ nần đám cưới. Tức nước thì tràn bờ, thà chẳng có chồng còn hơn.

Những tiếng bàn tán rồi cũng thưa thớt dần. Người ta có nhiều cái mới để chú ý, cập nhật hơn. Như chuyện trưởng công an xã đi ăn cắp chó bị dân làng bắt quả tang. Cuộc sống cứ thế lặng lẽ trôi đi.

Hôm nay, nhà tôi đón thêm một thành viên mới. Một nàng công chúa kháu khỉnh với đôi mắt biết cười.