Hiện tại, cô Smith 29 tuổi, có bằng cử nhân nghệ thuật, làm việc năm giờ mỗi tuần tại một trung tâm bóng futsal ở khu vực phía Bắc Melbourne.

Khoản thu nhập còn lại của cô đến từ tiền trợ cấp Newstart của chính phủ, nhưng cô phải trích ra tới khoảng 70% số tiền này để trả tiền thuê căn nhà mà cô đang ở cùng với năm người khác.

“Tôi nhận tiền trợ cấp Newstart không đều đặn trong tám năm qua. Tôi cảm thấy rất khó để tìm một công việc với mức thu nhập đủ sống mà không cần phải nhận trợ cấp Newstart nữa”, cô nói.

Cô gái này chỉ là một trong hàng triệu người Úc được thống kê trong báo cáo trên. Báo cáo mô tả thị trường nhà cho thuê tư nhân ở Úc “không đáp ứng được nhu cầu của người có thu nhập thấp và người nhận trợ cấp Newstart”. 

Báo cáo của tổ chức Anglicare đã khảo sát hơn 69,000 căn nhà cho thuê tư nhân trên toàn nước Úc vào ngày 23/3 năm nay.

Sau đó, báo cáo đã đo lường “khả năng chi trả tiền thuê nhà” của những người đang được nhận tiền trợ cấp từ chính phủ và những người đang có thu nhập ở mức thấp tối thiểu.

“Trong năm thứ mười thực hiện báo cáo, khả năng thuê nhà đã ở mức thấp hơn bao giờ hết. Hệ thống nhà cho thuê đang bị rạn nứt vì không thể giải quyết được nhu cầu về chỗ ở của những người có hoàn cảnh khó khăn nhất ở Úc”, Giám đốc điều hành tổ chức Anglicare Kasy Chambers cho biết. 

Tổ chức Anglicare tính toán khả năng thuê nhà dựa trên tiêu chuẩn quốc gia là tiền thuê nhà không quá 30% ngân sách hộ gia đình. Bất cứ hộ gia đình nào phải chi ra nhiều hơn mức này đều bị căng thẳng về tài chính và phải hy sinh những nhu yếu phẩm khác.

Nhìn chung, báo cáo tổng quan năm 2019 của tổ chức Anglicare cho thấy, trong số tổng cộng 69,485 căn nhà cho thuê được khảo sát, chỉ có 2.2% (tương đương với 1,552 căn) là phù hợp với khả năng của những người có thu nhập thấp, khoảng 0.5% (517 căn) phù hợp với người lãnh lương hưu, và 317 căn vừa túi tiền của những những người nhận trợ cấp khuyết tật.

Không có căn nào phù hợp với người đơn thân đang nhận trợ cấp Newstart hoặc trợ cấp Youth Allowance ở các thành phố lớn hoặc khu vực trung tâm hẻo lánh của Úc. 

Theo bà Chambers, tình trạng khan hiếm nhà cho thuê giá rẻ đang xảy ra, khiến nhiều người bị căng thẳng về tiền thuê nhà và thậm chí có thể sẽ rơi vào hoàn cảnh vô gia cư.

“Chính phủ liên bang phải đầu tư xây dựng những căn nhà cho thuê dành cho người có thu nhập thấp để ngăn chặn vấn nạn vô gia cư. Chúng tôi thực sự kêu gọi chính phủ - bất cứ chính phủ nào đắc cử sau cuộc tổng tuyển cử liên bang tháng Năm năm nay - nên đưa ra cam kết xây dựng nhà ở xã hội và cộng đồng, cũng như làm việc với các tiểu bang và vùng lãnh thổ để cân đối tốt hơn các thỏa thuận thuê nhà”.

Song song đó, chỉ số khả năng thuê nhà mới nhất chỉ ra rằng, 44% hộ gia đình có thu nhập thấp đang chịu áp lực về việc thanh toán tiền thuê nhà so với 35% được ghi nhận hồi năm 2008. Con số này tăng tới 62% đối với những hộ gia đình nằm trong nhóm thu nhập thấp nhất.

Báo cáo về khả năng thuê nhà 2019 của tổ chức Anglicare được công bố chỉ vài tuần trước khi diễn ra cuộc bầu cử liên bang vào ngày 18/5, và thời gian công bố báo cáo cũng trùng khớp với thời điểm có lời kêu gọi từ tất cả các đảng chính trị về việc tăng tiền trợ cấp Newstart, vốn không hề tăng trong 25 năm qua.

Đối với một người đơn thân, tiền trợ cấp Newstart chỉ ở mức dưới $270 mỗi tuần, tức là chưa đến $40 một ngày.

Đảng Lao động cho biết sẽ xem xét lại trợ cấp Newstart nếu như đảng này đắc cử. “Vào thời điểm quan trọng khi cuộc bầu cử liên bang đang cận kề, báo cáo của tổ chức Anglicare là một báo cáo rất đáng hoan nghênh vì nó nhắc nhở các chính trị gia về những những điều mà họ nên quan tâm. Có một khoảng cách lớn giữa chính phủ lâm thời và các cộng đồng địa phương, vì các cộng đồng địa phương hiểu rõ có quá nhiều người nghèo không thể chi trả toàn bộ các nhu cầu cuộc sống của họ”, Giám đốc điều hành Hội đồng Dịch vụ Xã hội Úc (ACOSS) Cassandra Goldie phát biểu. ACOSS đề nghị tăng trợ cấp Newstart tăng thêm $75 mỗi tuần. 

Một cuộc thăm dò do ACOSS ủy quyền và được thực hiện bởi công ty nghiên cứu Essential Research hồi đầu tháng Tư cho thấy, 72% người Úc cho rằng trợ cấp Newstart nên được nâng lên.

Tiến sĩ Goldie nói “Nhà ở không phải là một khoản đầu tư tài sản. Đó là nơi dành cho những người cần một chỗ an toàn để sinh sống. Chúng ta đang đối mặt với một vấn đề cố hữu đối với những người có thu nhập thấp – do vậy chúng ta phải tăng mức trợ cấp Newstart để ứng phó với những biến động về khả năng mua nhà ở Úc”. 

Bà Chambers cho rằng, trong khi việc tăng mức trợ cấp Newstart là điều mà mọi người đều nhận thấy nên thực hiện, thì những lợi ích khác dành cho người có thu nhập thấp cũng nên được xem xét. “Chúng ta thực sự cần phải đảm bảo rằng chúng ta không chỉ tăng tất cả các lợi ích, mà còn phải đảm bảo mức tăng đó phù hợp với giá cả đang leo thang, đặc biệt là tiền thuê nhà”.

Trở lại trường hợp của cô Smith, cô nói rằng còn nhiều người khác đang phải vất vả nhiều hơn cô để trả tiền thuê nhà, và cô đồng ý rằng bất cứ đảng nào thắng cử nên hành động ngay. “Tôi nghĩ nếu có thêm nhà ở xã hội thì người nghèo sẽ dễ tiếp cận hơn. Tôi cũng nghĩ rằng nên có mức giới hạn về việc tăng giá nhà, nhưng tăng trợ cấp Newstart sẽ là một khởi đầu tốt”, cô Smith chia sẻ.