Một người bạn của tôi từng nói hiện nay, chúng ta đang là “nửa người nửa máy” vì không thể sống xa rời chiếc smartphone được. Càng nghĩ càng thấy đúng!

Các bậc cha mẹ có thường “ích kỷ” đưa điện thoại hay máy tính bảng hoặc mở tivi cho con xem với mục đích con ngồi yên để mình làm một việc gì đó mà mình yêu thích hay không?

Đã bao lâu rồi anh chị “quăng” điện thoại một góc để vui chơi với con vài ba giờ mà không ngó ngàng đến cái smartphone kia? Đã bao lâu rồi anh chị ngồi đọc cho con nghe một câu chuyện trong sách? Đã bao lâu rồi anh chị ngồi nói chuyện, hỏi han con về những điều con mong muốn, những điều con ước mơ, suy nghĩ?

Mặt trái từ smartphone

Smartphone đang từng ngày gây ra những mặt trái vô cùng khủng khiếp với con trẻ và với cả chính người lớn với nhiều bệnh lý và nguy cơ.

1. Tổn thương vĩnh viễn hoặc khó điều trị các bệnh lý liên quan đến mắt, bao gồm: Mắt nháy, ngứa và đỏ, khó tập trung vào một vật gì đó, mắt mỏi hoặc mờ. Những tổn thương này đặc biệt dễ xảy ra ở trẻ em.

2. Tăng nguy cơ bị suy tĩnh mạch, xơ vữa mạch máu, huyết khối.

3. Béo phì, đặc biệt béo bụng khi ngồi lâu không vận động.

4. Tăng nguy cơ loãng xương vì chúng ta giảm thời gian vận động và ít ra ngoài tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên.

5. Các vấn đề về cổ như đau cổ, thoái hóa cột sống cổ, hội chứng co cứng cơ cột sống cổ do nhìn xuống điện thoại hoặc máy tính bảng liên tục, kéo dài. Ở trẻ em, khi trẻ ngồi xem một tư thế quá lâu góp phần làm tăng tỷ lệ gù, vẹo cột sống học đường.

6. Những vụ tai nạn ôtô. Nhiều người tin rằng họ có thể đa nhiệm và vẫn sử dụng điện thoại của họ trong khi lái xe, nhưng thực sự không phải như vậy. Việc nhắn tin, nghe điện thoại lúc lái xe khiến người điển khiển mất tập trung để xử lý những tình huống đòi hỏi tốc độ nhanh. Nghiên cứu đã tiết lộ rằng nhắn tin và lái xe có thể nguy hiểm như uống rượu lái xe.

7. Vô sinh ở nam giới. Nghiên cứu sơ bộ đã tiết lộ rằng bức xạ điện thoại di động có thể làm giảm số lượng tinh trùng, nhu động tinh trùng và khả năng sống sót của chúng.

8. Suy giảm trí nhớ, giảm khả năng kết nối, tương tác trong não bộ.

9. Rối loạn giấc ngủ, đau đầu kéo dài. Nghiện điện thoại di động đã được liên kết với sự gia tăng rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi ở người dùng. Sử dụng điện thoại di động trước khi đi ngủ làm tăng khả năng mất ngủ.

Ánh sáng chói có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ, tăng lượng thời gian cần thiết để ngủ. Ánh sáng phát ra từ điện thoại di động có thể kích hoạt não bộ.

10. Trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, các mối quan hệ ngoại tuyến có thể bị ảnh hưởng do sử dụng điện thoại di động hoặc các phương tiện truyền thông xã hội quá mức. Hầu hết người nghiện điện thoại và mạng xã hội sẽ lựa chọn cho mình cuộc sống tách biệt, ít giao tiếp với xã hội thực bên ngoài. Khi tình trạng này kéo dài, những tổn thương sâu sắc trên bộ não sẽ là rất khó hồi phục.

11. Đặc biệt, dùng smartphone quá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện suy nghĩ tự tử và thực hiện chúng, đặc biệt ở trẻ vị thành niên. Jean Twenge - giáo sư tâm lý học tại Đại học bang San Diego (Mỹ), đã tìm thấy mối tương quan đáng lo ngại của việc thanh thiếu niên dành nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử hơn 7 giờ/ngày có khả năng mắc bệnh trầm cảm cao gấp 2 lần so với những người sử dụng chúng một giờ/ngày.

Trong 5 năm từ 2010-2015, số thanh thiếu niên Mỹ cảm thấy vô dụng và không vui cũng như nỗ lực tự tử tăng 23%. Thậm chí, ở lứa tuổi từ 13-18, tỷ lệ tự tử tăng 31%. Tất cả các nghiên cứu đều đi đến kết luận nguyên nhân chính là sự trỗi dậy đột ngột của điện thoại thông minh.

Tương tác “mặt gặp mặt - tay nắm tay nhau” trong đời sống thực là một trong những giếng sâu nhất của hạnh phúc con người. Không có nó, tâm trạng của chúng ta sẽ bắt đầu đau khổ và tự kỷ.

Thời gian sử dụng smartphone cũng như hoạt động trực tuyến quá nhiều kèm cảm giác bị cô lập về mặt xã hội, ngủ không đủ giấc chính là những yếu tố nguy cơ dẫn đến trầm cảm, tự tử tăng cao ở con trẻ trong thời đại 4.0.

Những “bệnh” mới thời đại 4.0

1. Hội chứng Nomophobia. Hội chứng sợ hãi khi thiếu vắng điện thoại thông minh. Đây là hội chứng của những người có cuộc sống quá phụ thuộc vào những thiết bị công nghệ thông minh.

2. Hội chứng Text neck (hội chứng cổ tin nhắn) là một khái niệm thời hiện đại để mô tả chấn thương căng thẳng lặp đi lặp lại và đau ở cổ do xem hoặc nhắn tin quá nhiều trên các thiết bị cầm tay trong một thời gian dài.

Mỗi khi chúng ta cúi thêm một độ ra trước để sử dụng và xem điện thoại, áp lực đè lên các đĩa đệm lại tăng thêm một con số nhất định, sự căng cứng hệ thống cơ cổ, gáy phía sau cũng tăng lên. Chính những nguyên nhân này gây cảm giác đau và cứng cổ, co rút cơ, đau đầu, giảm trí nhớ và giảm sự tập trung, cảm giác tê yếu hai tay...

3. Texting Thumb Syndrome (hội chứng Quervain) là tình trạng tổn thương gân ngón cái do nhắn tin, gõ máy tính hay chơi game quá nhiều. Biểu hiện ngón cái của chúng ta tê mỏi, đau nhức lan dọc từ đầu ngón đến vùng cổ tay, thi thoảng cảm giác của ngón tay đó cũng giảm đi và ta cảm giác không thật.

Những giải pháp đang ở đâu?

Tâm hồn và tình cảm yêu thương của con trẻ chỉ được ươm mầm nuôi dưỡng bởi những cử chỉ yêu thương, quan tâm của cha mẹ mỗi ngày. Chúng ta chính là những “người ảnh hưởng” lớn nhất đến tương lai sau này của các con. Vậy, chúng ta sẽ mong đợi điều gì ở con trong tương lai khi đã lâu lắm rồi ta chỉ yêu và ôm điện thoại của mình?

- Giải pháp số một và đóng vai trò quyết định đó chính là sự thay đổi. Rất nhiều trong chúng ta khi về nhà dùng điện thoại để giải trí hoặc vì những việc không rõ ràng, không mục đích. Chúng ta đang “ăn cắp” thời gian này của con.

Tại sao các phụ huynh không dành thời gian đó để chơi với con (đưa con đi dạo, đọc sách cùng con, chơi cờ, đá bóng cùng con…) hoặc đưa con vào các nhà sách, đi thăm bảo tàng, thư viện…Cuối tuần đưa con về thăm ông bà, họ hàng hoặc đi ra ngoại ô chơi.

- Chúng ta cũng chỉ nên chọn theo dõi một số người, một số trang nhất định có ý nghĩa và mang năng lượng tích cực hoặc theo dõi những kênh phục vụ cho công việc, chuyên môn của mình và mặc định mỗi ngày chỉ lên mạng một thời gian nhất định.

- Hình thành và duy trì, phát triển thói quen đọc sách cho các con, đặc biệt lúc ra ngoài hoặc những buổi tối trước khi đi ngủ. Muốn làm được việc đó, phụ huynh cũng cần “cai” dần điện thoại và tạo thói quen đọc sách mỗi ngày. Trẻ em rất dễ hình thành những thói quen này, tuy nhiên, con cũng rất dễ “hư” theo cha mẹ nếu chúng ta có thói quen dùng điện thoại quá nhiều và dùng điện thoại để “phỉnh” con trẻ.

Sự cải thiện về kiến thức, thói quen và rất nhiều giá trị khác sẽ dần thấy rõ sau 3 tháng hình thành thói quen đọc sách cho con mỗi ngày.

- Quy định mỗi ngày chỉ cho con tiếp xúc với tivi, điện thoại một thời gian nhất định. Theo các khuyến cáo, trẻ chỉ nên cho tiếp xúc với những thiết bị thông minh không quá một giờ/ngày.

Sự ích kỷ đang lên ngôi ở thời đại 4.0 này. Những đứa con của chúng ta cũng đang bị smartphone đánh bại. Rất nhiều người có thể xa con vài ngày nhưng không thể xa chiếc điện thoại vài giờ. Người lớn nên thay đổi vì tương lai những đứa con thân yêu của mình.