Bộ trưởng Quốc phòng Australia Linda Reynolds hôm 19/10 cho biết hải quân nước này sẽ lần đầu tiên kể từ năm 2007 tham gia Malabar, đợt diễn tập hải quân quy mô lớn với ba nước Mỹ, Nhật và Ấn Độ.

Đợt diễn tập Malabar được tổ chức vào tháng 11 nhằm "thể hiện quyết tâm chung của chúng tôi nhằm hỗ trợ một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng mở và thịnh vượng", Bộ trưởng Reynolds cho hay.

Australia lần cuối cùng tham gia diễn tập Malabar là vào tháng 9/2007, trùng với thời điểm nhóm "Bộ Tứ" gồm Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Australia nhóm họp lần đầu. Tuy nhiên, Canberra quyết định rút khỏi hoạt động này khi vấp phải sự phản đối của Bắc Kinh.

Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết Malabar năm nay sẽ diễn ra trên Biển Arab và Vịnh Bengal, nơi từng là điểm nóng cạnh tranh chiến lược Ấn Độ - Trung Quốc. Trong vài thập kỷ qua, Bắc Kinh đã cố gia tăng ảnh hưởng đáng kể ở Myanmar, Sri Lanka, Pakistan và Bangladesh, khiến New Delhi lo ngại.

Chiến đấu cơ Mỹ chuẩn bị cất cánh trong cuộc diễn tập Malabar năm 2017. Ảnh: Reuters.

Cuộc diễn tập diễn ra trong lúc quan hệ Mỹ - Trung căng thẳng vì Covid-19, chiến tranh thương mại, vấn đề Hong Kong và Đài Loan. Quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản cũng suy giảm vì tranh chấp chủ quyền nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư, gần đây tiếp tục nghiêm trọng khi Tokyo coi hoạt động quân sự ngày càng tăng của Bắc Kinh là một mối "đe dọa an ninh".

Quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc cũng căng thẳng vì tranh chấp biên giới trên dãy Himalaya. Trong khi đó, Canberra và Bắc Kinh cũng nảy sinh nhiều vấn đề ngoại giao phức tạp trong những tháng gần đây.

"Bộ Tứ" được quảng bá như một phương thức chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc, nước tăng cường đầu tư hàng thập kỷ vào hiện đại hóa quân đội. Tuy nhiên, nhóm thường xuyên gặp bất đồng về mức độ đối đầu, kiềm chế hoặc gần gũi với Bắc Kinh.

Trong một nỗ lực mới để phát triển "Bộ Tứ" thành đối trọng chính thức với Trung Quốc, ngoại trưởng 4 nước đã họp bàn tại Tokyo đầu tháng này. Tại cuộc họp, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo kêu gọi các đồng minh châu Á đoàn kết chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị sau đó cáo buộc Mỹ đang nỗ lực xây dựng "một NATO ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương" khi thúc đẩy nhóm "Bộ Tứ" trong khu vực. Ông Vương cho rằng chiến lược này tiềm ẩn "rủi ro an ninh nghiêm trọng với khu vực".