Khi mang bầu, bất cứ thay đổi bất thường nào trong cơ thể cũng khiến người mẹ lo lắng. Đặc biệt, khi có cơn gò tử cung xuất hiện, bà bầu thường có suy nghĩ đây là dấu hiệu mình đang chuyển dạ, sắp sinh. Vậy thực sự cơn gò tử cung là gì và có phải lúc nào đây cũng là dấu hiệu sắp sinh không?

Cơn gò tử cung là gì?

Tử cung là "ngôi nhà" chứa đựng cả em bé và nhau thai để giúp bé phát triển trong suốt thai kỳ. Trong thai kỳ, đặc biệt là những tháng cuối, mẹ thỉnh thoảng có thể cảm thấy tử cung bị co cứng lại, đôi khi đi kèm với triệu chứng đau thắt giống như khi có kinh nguyệt. Đó chính là cơn gò tử cung. Thực chất, tác dụng của cơn gò tử cung là để đẩy em bé vào đúng vị trí kênh sinh của mẹ khi chuẩn bị chào đời nhưng không phải chỉ khi sắp chuyển dạ, mẹ mới cảm nhận được cơn gò tử cung.

Cơn gò tử cung có thể là một trong những dấu hiệu chuyển dạ ở bà bầu. (Ảnh minh họa)

Ba loại cơn gò tử cung trong thai kỳ 

Dựa vào thời điểm xuất hiện và tần suất, cơn gò tử cung được phân làm 3 loại như sau: 

1. Cơn gò sinh lý (Braxton – Hicks)

Cơn gò sinh lý (còn gọi là cơn gò Braxton - Hicks hay cơn gò tử cung giả) là những cơn gò xuất hiện bất chợt trong ngày, thường ở tam cá nguyệt thứ 3 của thai kỳ. Các cơn gò sinh lý này là cách để cơ thể hay tử cung "tập luyện” cho việc sinh nở. Cơn gò tử cung giả có thể xuất hiện khi bà bầu mệt mỏi, mất nước hay đi đứng quá nhiều.

Dấu hiệu nhận biết cơn gò tử cung giả bao gồm: 

- Không xuất hiện thường xuyên, nhiều nhất có thể diễn ra 1 – 2 lần/giờ hoặc vài lần/ngày.

- Sẽ dừng lại nếu tư thế thay đổi.

- Không kéo dài, thường sẽ ít hơn 1 phút.

- Không có tần suất cố định, không theo chu kỳ. 

- Không tăng cường độ theo thời gian. 

Khi xuất hiện cơn gò sinh lý, mẹ không cần quá lo lắng. Ngồi hoặc nằm xuống nghỉ ngơi, thư giãn sẽ làm cơn gò sớm biến mất.

2. Cơn gò tử cung sớm 

Cơn gò tử cung sớm thường xảy ra trước tuần 37 của thai kỳ và đây có thể là dấu hiệu sinh non ở bà bầu. Các cơn gò thường xuất hiện đều đặn theo chu kỳ. Cứ 10 đến 12 phút lại xuất hiện một cơn gò, không giảm dần ngay cả khi mẹ bầu thay đổi vị trí hoặc tư thế. 

Cùng với căng cứng bụng, bà bầu khi có cơn gò tử cung sớm có thể cảm thấy đau bụng âm ỉ, áp lực ở khung chậu và co thắt. 

Khi xuất hiện cơn gò tử cung sớm, đặc biệt là đi kèm các dấu hiệu sinh non khác như ra máu, rỉ ối, bà bầu cần đến bệnh viện kiểm tra ngay. 

Khi cơn gò tử cung đi kèm các dấu hiệu sinh non, bà bầu cần đến bệnh viện kiểm tra ngay. (Ảnh minh họa)

3. Cơn gò tử cung chuyển dạ

Cơn gò tử cung chuyển dạ sẽ xuất hiện khi em bé sẵn sàng chào đời. Cách nhận biết cơn gò chuyển dạ dễ nhất là chúng sẽ tăng dần về cường độ cũng như thời gian và khoảng cách giữa các cơn gò.

Cơn gò tử cung chuyển dạ được chia thành 2 giai đoạn:

- Giai đoạn chuyển dạ sắp sinh

Những cơn gò trong giai đoạn này vẫn còn nhẹ. Thai phụ có cảm giác căng chặt tử cung hay bụng dưới, kéo dài từ 30 – 90 giây, sau đó các cơn gò sẽ tăng dần đều về khoảng cách và cường độ.

Trong giai đoạn sớm trước chuyển dạ, mẹ bầu cũng nên lưu ý đến những dấu hiệu giúp nhận biết chuyển dạ thực sự như: có chất nhầy hồng chảy ra hoặc dịch rỉ thành tia hay thành dòng lớn từ âm đạo.

- Giai đoạn chuyển dạ thật sự

Những cơn gò tử cung sẽ ngày càng đau nhiều hơn và thường xuyên hơn so với cơn gò trong giai đoạn sớm. Giai đoạn này, cổ tử cung sẽ mở rộng từ 4 – 10cm, chuẩn bị để em bé được ra ngoài.

Mẹ bầu có thể nhận thấy cơn gò này bao quanh cơ thể từ lưng ra trước bụng. Có thể bị chuột rút ở chân và đau. Hãy đến bệnh viện ngay nếu mẹ bầu nhận thấy các cơn gò kéo dài từ 45 đến 60 giây và lặp lại sau 3 – 5 phút.

Trong lúc chuyển dạ, cổ tử cung mở rộng từ 7 – 10cm, cơn gò tử cung cũng sẽ kéo dài từ 60 đến 90 giây và khoảng cách giữa mỗi cơn gò là 30 giây đến 2 phút. Cơn gò thậm chí có thể chồng lên nhau để đẩy em bé ra ngoài.

Ở mỗi thai phụ cảm nhận về cơn gò tử cung sẽ khác nhau. Đau đầu và buồn nôn là 2 triệu chứng thường gặp nhất đi kèm theo cơn gò tử cung sắp sinh. Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể cảm thấy ớn lạnh, đầy hơi, ợ hơi, nôn,... 

Cách phân biệt cơn gò tử cung và thai máy 

Đôi khi bà bầu, đặc biệt là những người mang thai lần đầu có thể nhầm lẫn giữa thai máy và cơn gò tử cung, sinh ra lo lắng, sợ sinh non. 

Cách phân biệt là các cơn gò tử cung tác động lên toàn bộ bụng bầu trong khi đó thai máy lại chỉ xuất hiện ở một vùng nhất định. Các cơn co thắt tử cung thường xuất hiện ở vùng bụng phải, sau đó lan tỏa ra cả vùng bụng nên mẹ sẽ cảm thấy cả bụng gò cứng lên. Trong khi đó, với thai máy, mẹ chỉ cảm thấy sự chuyển động ở một vùng nhất định vì thường chỉ có chân hoặc tay của bé tác động trực tiếp lên tử cung và thành bụng.

Một đặc điểm khác thứ hai là sau tuần thai thứ 36 tần suất của thai máy sẽ giảm đi do lúc này kích thích thai nhi rất lớn nên tử cung không có nhiều khoảng không cho bé “vùng vẫy” như trước. Trong khi đó số lần các cơn gò sinh lý xuất hiện lại tăng lên.

Cơn gò tử cung thường xuất hiện trong giai đoạn cuối thai kỳ. (Ảnh minh họa)

Cơn gò tử cung có nguy hiểm không? 

Những cơn gò tử cung khiến bụng căng cứng thường khiến mẹ bầu lo lắng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia cơn gò cứng bụng này thật sự không nguy hiểm như nhiều mẹ vẫn nghĩ. Đây chỉ là phản ứng bình thường trong thời gian mang thai.

Khi cơn gò tử cung xuất hiện với những dấu hiệu dưới đây thì bà bầu cần đến bệnh viện kiểm tra: 

- Tần suất và cường độ tăng dần. 

- Tuất hiện thường xuyên dù không gây đau.

- Không giảm khi mẹ bầu uống nước, nghỉ ngơi hay thay đổi vị trí.

- Xảy ra trước tuần 37 của thai kỳ.

- Kèm theo đau đớn nhiều, chảy máu, vỡ ối hay rỉ ối và những dấu hiệu sắp sinh khác.

Cách làm giảm cơn gò tử cung

Khi cơ thể xuất hiện cơn gò tử cung, mẹ bầu cần xác định đó là loại cơn gò tử cung gì. 

Nếu là cơn gò sinh lý, mẹ có thể làm giảm bằng cách tắm nước ấm hoặc dùng một chai nước ấm bọc trong chiếc khăn mềm để chườm nhẹ lên bụng bầu. Thay đổi tư thế nằm ngồi, hít thở sâu và massage nhẹ nhàng cũng có thể làm giảm cơn gò tử cung.  

Nếu là cơn gò sinh non, mẹ cần đến bệnh viện gấp để được bác sĩ thăm khám, điều trị kịp thời. 

Tắm nước ấm có thể làm giảm cơn gò tử cung nhưng mẹ cần lưu ý nhiệt độ nước và thời gian tắm để tránh gây hại thai nhi. (Ảnh minh họa)

Nếu là cơn gò chuyển dạ, mẹ cần chuẩn bị tâm lý "chiến đấu" vì nó có thể kéo dài khá lâu, kể cả khi đã đến bệnh viện. Một bố biện pháp được bác sĩ khuyên áp dụng để giảm cơn gò tử cung khi chuyển dạ bao gồm:

+ Tập thể dục nhẹ nhàng: Thực chất tập thể dục không làm giảm đau mà sẽ thúc đẩy quá trình chuyển dạ diễn ra nhanh hơn và từ đó mẹ chỉ phải chịu đau đớn trong thời gian ngắn. Những động tác yoga thích hợp, đi bộ và đứng lên ngồi xuống được khuyên dùng trong trường hợp này. 

+ Đánh lạc hướng bản thân: Nghe nhạc, đếm số hoặc nói chuyện với người thân có thể giúp bà bầu phân tâm và tạm thời quên đi sự khó chịu khi cơn gò tử cung xuất hiện. 

+ Dùng dầu thơm: Một số nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng những loại dầu thơm phù hợp có tác dụng làm êm dịu thần kinh và giúp mẹ giảm đau, giảm sự co thắt khi chuyển dạ. Một số tinh dầu thơm hữu ích gồm: oải hương, hoa cúc, khuynh diệp, trà xanh, bưởi…

+ Tắm nước ấm: Nước ấm có thể giúp giảm đau khi chuyển dạ. Cơn đau làm căng các cơ trên cơ thể, khiến mẹ bầu khó chịu. Tắm vòi hoa sen với nước ấm, kết hợp massage nhẹ nhàng sẽ giúp các mẹ giảm đau.